FİLİSTİN-İSRAİL SORUNUNUN EKONOMİK AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: SEKTÖREL DAĞILIM ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: Filistin, 109 - 127, 31.12.2024

Okan Güleç

https://doi.org/10.58702/teyd.1563503

Öz

Filistin ve İsrail arasındaki sorunlar, İkinci Dünya Savaşı sonrası İsrail’in kurulması ile başlamıştır. Osmanlı Devleti’nden ayrıldıktan sonra bir dönem İngiliz mandasında kalan Filistin, tam anlamıyla bağımsız bir devlet olma statüsüne 1988 yılında kavuşmuştur. Bu dönemin öncesinde İsrail ve Arap Devletlerinin arasında yaşanan savaşlardan en çok Filistin etkilenmiştir. Savaşlarda büyük toprak kayıpları yaşamış ve Filistin halkı İsrail tarafından saldırılara maruz kalmıştır. İki ülke arasında süregelen sorunlar Filistin’in tam anlamıyla bir siyasi otorite kurmasını ve ekonomik istikrar sağlamasını engellemiştir. İsrail ise Filistin’e göre daha gelişmiş bir düzen oluşturmuş ve refahı sağlamıştır. Çalışmada İsrail ve Filistin arasındaki ekonomik güç dengesizliği, sektörel dağılım üzerinden ele alınmış, ekonomik güç dengesinin siyasi ilişkilere nasıl yansıdığı incelenmiştir. Filistin’de siyasi otoritenin tam anlamıyla kurulamaması, halkın huzur ve güven içinde yaşamasını ve hayatını normal şekilde idame ettirmesini olanaksız kılmıştır. İsrail’in doğru sektörlere yatırım yapması ve teknoloji alanında kendini geliştirmesi, ülke ekonomisini güçlendirmiş ve bölgedeki diğer ülkelere üstünlük kurmasını kolaylaştırmıştır. Filistin ise geçirdiği birçok istikrarsız döneme istinaden İsrail’in gerisinde kalmıştır.

Anahtar Kelimeler

Filistin, İsrail, Sektörel Dağılım, Ekonomik Karşılaştırma

Etik Beyan

Bu makalede etik kurul onayı gerekli değildir. Etik kurul onayının gerekli olmadığını belirten imzalı bir onam formu sistemdeki makale işleme dosyalarına eklenmiştir.

EVALUATION OF THE PALESTINE-ISRAEL ISSUE FROM AN ECONOMIC PERSPECTIVE: A STUDY ON SECTORAL DISTRIBUTION

Öz

The issues between Palestine and Israel began with the establishment of Israel after World War II. After separating from the Ottoman Empire, Palestine was under British mandate for a period and achieved the status of a fully independent state in 1988. Before this period, Palestine was most affected by the wars between Israel and Arab states. It suffered significant territorial losses in the wars, and the Palestinian people were subjected to attacks by Israel. The ongoing issues between the two countries have prevented Palestine from establishing a fully-fledged political authority and achieving economic stability. Israel, on the other hand, has created a more developed system compared to Palestine and has ensured prosperity. In the study, the economic power imbalance between Israel and Palestine has been addressed through sectoral distribution, It has been examined how the economic power balance reflects on political relations. The inability to fully establish political authority in Palestine has made it impossible for the people to live in peace and security and to maintain their lives normally. Israel's investment in the right sectors and its development in technology have strengthened the country's economy and facilitated its superiority over other countries in the region. Palestine, on the other hand, has lagged behind Israel due to the many unstable periods it has experienced.

Anahtar Kelimeler

Palestine, Israel, Sectoral Distribution, Economic Comparison

Etik Beyan

In this article, ethics committee approval is not required. A signed consent form stating that ethics committee approval is not necessary is included in the article processing files on the system.

Kaynakça

• Akçapa, M. (2021). Arap baharı öncesi Filistin’in içsel dinamikleri bağlamında Türkiye’nin Filistin meselesine yaklaşımı. Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Dergisi, 4(1), 33-45. https://doi.org/10.51763/uid.883923
• Akyol, M. ve Demez, S. (2020). İnovasyonun yüksek teknoloji ürün ihracatı üzerindeki etkisi: yeni endüstrileşen ülkeler için panel veri analizi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 15(57), 56-62. https://doi.org/10.19168/jyasar.568712
• Anadolu Ajansı. (2016, 31 Mart). İsrail, Filistin topraklarının yüzde 85'ine el koydu. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israil-filistin-topraklarinin-yuzde-85ine-el-koydu/546478# adresinden 10 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Aras, İ. (2010). Filistin – İsrail arasındaki temel sorunlar ve uluslararası hukuk [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Arnon, A. ve Weinblatt, J. (2001). Sovereignty and economic development: The case of Israel and Palestine. The Economic Journal, 111(472), 291-308. https://doi.org/10.1111/1468-0297.00631
• Aydemir, C. ve Pıçak, M. (2008). Ekonomik gelişme sürecinde tarım-sanayi ilişkilerinin sektörler arası bütünleşmeye etkileri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (10), 129-147.
• Bank of Israel. (2022). Number of Israeli employees in the principal industries. https://boi.org.il/en/economic-roles/statistics/real-economic-activity/labor-market-and-demography/ adresinden 12 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Bayat, M., Baydaş, A. ve Atlı, C. (2015). Hizmet sektörünün kavramsal tanımı ve ulusal ekonomilerdeki önemi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 59-88.
• Bhoi, N. K. (2017, 15-17, Kasım). Use of Information communication technology (ICT) and library operation: an overview. M. Krishnamurthy (Chair), In International Conference on Future Libraries: From Promises to Practices [Symposium]. DRTC, Bangalore, India.
• Byerlee, D., Janvry, A. D. ve Sadoulet, E. (2009). Agriculture for development: toward a new paradigm. The Annual Review of Resource Economics, (1), 15-31. https://doi.org/10.1146/annurev.resource.050708.144239
• Cohen, S. B. (1992). Middle East geopolitical transformation: the disappearance of a shatterbelt. Journal of Geography, 91(1), 2–10. https://doi.org/10.1080/00221349208979330
• Ediz, İ. (2015). Birinci Dünya Savaşı sonrasında Filistin’de toplum ve siyaset 1919-1922. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, 2(2), 141-176.
• Erdoğan, S. (2018). İnşaat sektörü ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği (2003-2017). Turkish Studies: Economics, Finance and Politic, 13/14(Spring 2018), 51-65. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.13632
• Fırat, S. Ü. ve Fırat, O. Z. (2017). Sanayi 4.0 üzerine karşılaştırmalı bir inceleme: kavramlar, küresel gelişmeler ve Türkiye. Toprak ve İşveren Dergisi, 5(114), 10-23.
• Global Finance Centres Index. (2024). Long Finance & Financial Centre Futures, https://www.longfinance.net/media/documents/GFCI_36_Report_2024.09.24_v1.1.pdf adresinden 24 Aralık 2024 tarihinde alınmıştır.
• Gündoğdu, A. ve Dizman, A. S. (2013). İstanbul finans merkezi projesinin swot analizi ile değerlendirilmesi ve dünya finans merkezleri ile kıyaslanması. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-15.
• Işık, N. (2006). Sektörel gelir dağılımının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (2), 119-127.
• Kahvecioğlu, N. ve Gür, N. (2022). Türkiye ve Doğu Asya ülkeleri imalat sanayi sektörlerinin teknoloji yoğunluğuna göre ithal girdi oranlarının girdi-çıktı tabloları ile analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(45), 1365-1388. https://doi.org/10.46928/iticusbe.1154954
• Kasalak, K. (2016). İngilizlerin Filistin politikası ve Filistin Mandası. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(25), 65-78.
• Kemiksiz, N. N. (2019). Ürdün-Filistin ilişkilerine tarihsel bir bakış. The Turkish Yearbook of International Relations, 50, 181-213.
• Kontorovich, E. (2013). Israel/Palestine -- The ICC’s uncharted territory. Journal of International Criminal Justice, 11(5), 979–999. https://doi.org/10.1093/jicj/mqt070
• Lloyd, D. (2012). Settler colonialism and the state of exception: the example of Palestine/Israel. Settler Colonial Studies, 2(1), 59-80. https://doi.org/10.1080/2201473X.2012.10648826
• Long, J. C. (2006). Border anxiety in Palestine–Israel. Antipode, 38(1), 1-21. https://doi.org/10.1111/j.0066-4812.2006.00567.x
• Long, J. (2011). Geographies of Palestine-Israel. Geography Compass, 5(5), 262-274. https://doi.org/10.1111/j.1749-8198.2011.00419.x
• McTague, J. J. (1978). The British military administration in Palestine 1917-1920. Journal of Palestine Studies, 7(3), 55–76. https://doi.org/10.2307/2536201
• Mutlu, O. (2019). Filistin Devleti’nin devletlik statüsüne dair bir değerlendirme. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8(EUREFE’19), 403-413.
• Newman, D. (2002). The geopolitics of peacemaking in Israel–Palestine. Political Geography, (21), 629-646. Palestine Monetary Authority. (2022). Basic variables in labor force ındicators. https://www.pma.ps/en/Statistics/TimeSeriesData adresinden 6 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Taşdemir, E. (2019). İsrail Devleti’nin ortaya çıkışı, İsrail’in Türkiye tarafından tanınması ve bu durumun Türk dış politikasındaki rolü [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi.
• Tawil-Souri, H. (2012). Uneven borders, coloured (im)mobilities: ID Cards in Palestine/Israel. Geopolitics, 17(1), 153-176. https://doi.org/10.1080/14650045.2011.562944
• Yıldırım, Y. (2021). İsrail-Filistin sorununda iki devletli çözüm arayışları. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(41), 3840-3884. https://doi.org/10.26466/opus.874933
• Yiğit, A. A. (2019). Filistin meselesinin kronikleşmesi. Türk Dünya Araştırmaları Dergisi, 123(243), 391-414.
• Young, I. M. (2005). Self-determination as non-domination. Ethnicities, 5(2), 139–159. https://doi.org/10.1177/1468796805052112
• World Bank. (2023a). Economic indicators. https://data.worldbank.org/country/israel adresinden 1 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• World Bank. (2023b). Economic indicators. https://data.worldbank.org/country/west-bank-and-gaza adresinden 1 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• World Bank. (2022a). Employment in agriculture (% of total employment). https://data.worldbank.org/indicator/SL.AGR.EMPL.ZS adresinden 3 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• World Bank. (2022b). Employment in industry (% of total employment). https://data.worldbank.org/indicator/SL.IND.EMPL.ZS adresinden 4 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• World Bank. (2022c). Employment in services (% of total employment). https://data.worldbank.org/indicator/SL.SRV.EMPL.ZS adresinden 3 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• World Bank. (2022d). High-technology export. https://data.worldbank.org/indicator/TX.VAL.TECH.CD adresinden 19 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.