KARŞILAŞTIRMALI KAMU YÖNETİMİ EKSENİNDE ESTONYA’NIN DİJİTAL DÖNÜŞÜMÜNDEN ÇIKARILACAK DERSLER

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 63 - 84

Seda Çankaya Kurnaz

https://doi.org/10.58702/teyd.1593688

Öz

Bu çalışma, Estonya’nın 1991'de Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını kazanmasının ardından başlattığı dijital dönüşüm sürecini, karşılaştırmalı kamu yönetimi perspektifinden incelemeyi ve bu süreçten çıkarılacak dersleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Karşılaştırmalı kamu yönetimi, artan küreselleşme, karşılıklı bağımlılığın yükselmesi ve bilgi iletişim teknolojilerindeki gelişmelerin bir sonucu olarak, ülkeler tarafından yakından izlenen bir alan haline gelmiştir. Karşılaştırmalı yaklaşımlar sayesinde yönetimler, kamu kurumları, politika yapıcılar ve sivil toplum örgütleri diğer ülkelerin tecrübelerinden faydalanmakta ve politikaların üretilmesi sürecine katkı sağlamaktadırlar. Küresel ölçekte dijital dönüşüm denildiğinde akla gelen ilk ülkelerden biri olan Estonya, diğer ülkelerin takip edebileceği ve uygulamalarından ders çıkarabileceği bir model sunmakta; aynı zamanda kamu yönetiminde dijitalleşmenin geldiği noktayı ve sağladığı avantajları gözler önüne sermektedir. Bu temel zeminden hareketle çalışmada karşılaştırmalı kamu yönetiminin faydaları nelerdir? Estonya’nın dijital dönüşüm sürecinden çıkarılabilecek dersler nelerdir? Estonya’nın dijital dönüşümünden elde ettiği deneyimler diğer ülkelerde uygulanabilir mi? sorularına cevap aranmıştır. Çalışma sonucunda karşılaştırmalı politikaların başarılı olmasında güçlü bir vizyon ve liderlik, doğru stratejiler, kararlı uygulamalar ile şeffaflık ve vatandaş katılımını önceleyen bir yaklaşımın etkili olduğu vurgulanmış; aynı zamanda kültürel ve toplumsal faktörlerin de planlama sürecinde dikkate alınması gerektiği üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

dijital dönüşüm, E-devlet, Estonya, karşılaştırmalı kamu yönetimi

Etik Beyan

Bu makalede etik kurul iznine gerek yoktur. Etik kurul kararı gerekmediğine ilişkin ıslak imzalı onam formu sistem üzerindeki makale süreci dosyalarında yer almaktadır.

LESSONS TO BE LEARNED FROM ESTONIA’S DIGITAL TRANSFORMATION IN THE CONTEXT OF COMPARATIVE PUBLIC ADMINISTRATION

Öz

This study aims to examine Estonia's digital transformation process, which began after gaining independence from the Soviet Union in 1991, from the perspective of comparative public administration and to highlight the lessons that can be drawn from this process. Comparative public administration has become an area closely monitored by countries as a result of increasing globalization, rising interdependence, and advancements in information and communication technologies. Through comparative approaches, governments, public institutions, policymakers, and civil society organizations can closely observe the experiences of other countries and contribute to the policymaking process. Estonia, which is one of the first countries that comes to mind when digital transformation on a global scale is mentioned, offers a model that other countries can follow and learn from its practices; at the same time, it showcases the current state of digitalization in public administration and the advantages it provides. Based on this basic ground, the study seeks to address the following questions: What are the benefits of comparative public administration? What lessons can be drawn from Estonia’s digital transformation process? Are the experiences gained from Estonia’s digital transformation applicable to other countries? As a result of the study, it was emphasized that a strong vision and leadership, correct strategies, determined practices and an approach that prioritizes transparency and citizen participation are effective in the success of comparative policies, while at the same time, it was emphasized that cultural and social factors should also be taken into account in the planning process.

Anahtar Kelimeler

Digital Transformation, e-gvernment, Estonia, Comperative Public Administration

Etik Beyan

Ethics committee permission is not required for this article. A wet-signed consent form stating that an ethics committee decision is not required is included in the article process files on the system.

Kaynakça

• Allen, D. W., Berg, C., Lane, A. M. ve Potts, J. (2020). Cryptodemocracy and its institutional possibilities. The Review of Austrian Economics, 33(3), 363–374. https://doi.org/10.1007/s11138-018-0423-6
• Center for Public Impact. (2019). The information society since 1997. https://centreforpublicimpact.org/public-impact-fundamentals/e-estonia-the-information-society-since-1997/ adresinden 5 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Çankaya, S., Kutlu, Ö. ve Cebeci, E. (2015). The educational policy of European Union. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 886-893. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.01.706
• Çankaya, S. (2019). Karşılaştırmalı kamu yönetimi ve politika transferinde psiko-sosyal boyutun önemi. Türk İdare Dergisi, 91(489), 129-151.
• Çankaya-Kurnaz, S. ve Kurnaz, A. (2022). Major challenges for EU tourism policy. Acta Universitatis Danubius. Relationes Internationales, 15(1), 68-86.
• Çankaya-Kurnaz, S. (2024). Bir politika transferi örneği olarak dünyada süt bankası politikasının inşası. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 60, 281-294. https://doi.org/10.30794/pausbed.1354608
• E-Estonia. (2018). Estonia guide. https://e-estonia.com/wp-content/uploads/eestonia-guide-2018.pdf adresinden 5 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• E-Estonia. (2024). We have built a digital society and we can show you how. https://e-estonia.com/ adresinden 5 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Estonian Association of Information Technology and Telecommunications. (2022). Valmis, esimene pohjalik tiigrihüppe ajaloo ulevaade. https://itl.ee/uudised/valmis-esimene-pohjalik-tiigrihuppe-ajaloo-ulevaade/ adresinden 06 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Espinosa, V. I. ve Pino, A. (2024). E-government as a development strategy: The case of Estonia. International Journal of Public Administration, 48(29), 1-14. https://doi.org/10.1080/01900692.2024.2316128
• European Commission. (2015). E-government in Estonia. https://interoperable-europe.ec.europa.eu/sites/default/files/document/2015-03/egov_in_estonia_-_january_2015_-_v_17_final.pdf adresinden 5 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• European Commission. (2018). X-Road – cross-border co-development of national data exchange platform. https://ec.europa.eu/regional_policy/en/projects/europe/x-road-cross-border-co-development-of-national-data-exchange-platform adresinden 10 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Güler, B. A. (2004). Karşılaştırmalı kamu yönetimi nedir?. N. Ertürk-Keskin (der.), Kamu yönetimi ülke incelemeleri (s. 3-18) içinde. KAYAUM.
• Heath, N. (2019). How Estonia became a government powerhouse. https://documents.ncsl.org/wwwncsl/Education/Study-Group/12.Article_%20HowEstoniabecameane-governmentpowerhouse.pdf adresinden 31 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Heller, N. (2017). Estonia, the digital republic. https://www.newyorker.com/magazine/2017/12/18/estonia-the-digital-republic adresinden 01 Kasım 2024 tarihinde alınmıştır.
• Hjelmgaard, K. (2013). From jersey to Estonia, a president pushes technology. https://eu.usatoday.com/story/news/world/2013/12/23/estonia-president-toomas-hendrik-ilves/3877149/ adresinden 10 Kasım 2024 tarihinde alınmıştır.
• Identifıcation. (2024). E-voting and e-elections. https://www.id.ee/en/article/e-voting-and-e-elections/ adresinden 7 Kasım 2024 tarihinde alınmıştır.
• International Peace Institute. (2016). Estonia pm: country saves 2% of gdp by going digital. https://www.ipinst.org/2016/05/information-technology-and-governance-estonia#6 adresinden 01 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Jackson, R. H. (1966). An analysis of the comparative public administration movement. Canadian Public Administration, 9(1), 108-130. https://doi.org/10.1111/j.1754-7121.1966.tb00925.x
• Jreisat, J. E. (2005). Comparative public administration is back prudent. Public Administration Review, 65(2), 231-242. https://doi.org/10.1111/j.1540-6210.2005.00447.x
• Jreisat, J.E. (2018). Comparative Public Administration and Globalization. A. Farazmand (Ed.), Global encyclopedia of public administration, public policy, and governance. (s. 934-945) içinde. Springer.
• Karahan, Ç. (2021). Bir dijital dönüşüm hikayesi: Estonya. https://medium.com/databulls/bir-dijital-d%C3%B6n%C3%BC%C5%9F%C3%BCm-hikayesi-estonya-9e5ebe85d3f8 adresinden 10 Kasım 2024 tarihinde alınmıştır.
• Karahanoğulları, O. (2004). Kamu yönetimi ülke incelemeleri. N. Ertürk-Keskin (Ed.), Fransa (s. 19-84) içinde. KAYAUM.
• Kassen, M. (2022). Blockchain and e-government innovation: Automation of public information processes. Information Systems, 103, 1-11. https://doi.org/10.1016/j.is.2021.101862
• Kattel, R. ve Mergel, I. (2018). Is Estonia the Silicon Valley of digital government?. https://medium.com/iipp-blog/is-estonia-the-silicon-valley-of-digital-government-bf15adc8e1ea adresinden 10 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Keskin, N. E. (2003). Karşılaştırmalı kamu yönetiminde kuram denemeleri ve ana yaklaşımlar. https://www.researchgate.net/publication/359741416_Karsilastirmali_kamu_Yonetiminde_Kuram_Denemeleri_ve_Ana_Yaklasimlar adresinden 10 Kasım 2024 tarihinde alınmıştır.
• Kilvits, K. (1999). Innovation and restructuring in Estonian industry. U. Ennuste ve L. Wilder (Ed.), Harmonisation with western economics. Estonian economic developments and related conceptual and methodological frameworks (s. 251-282) içinde. Estonian Institute of Economics at Tallinn Technical University.
• Koç, H. (2021). Romanya’da e-devlet: uygulamalar ve sorunlar. İ. Karabıyık (Ed.), Ekonomi ve yönetim bilimleri çalışmalar (s. 203-228) içinde. Livre De Lyon.
• Krull, A. (2003). ICT infrastructure and E-readiness assessment report. https://www.praxis.ee/uploads/2014/03/2003-Ict-infrastructure-and-e-readiness-assessment.pdf adresinden 31 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Kutlu, Ö. (2008). İdari reform transferi: Ülkelerin birbirlerinden kamu politikaları transfer etmeleri ve öğrenmeleri. A. Balcı, A. Nohutçu, N. K. Öztürk ve B. Coşkun (Ed.), Kamu yönetiminde çağdaş yaklaşımlar: Sorunlar, tartışmalar, çözüm önerileri, modeller, dünya ve Türkiye yansımaları (s. 125-154) içinde. Seçkin Yayınları.
• Kutlu, Ö. (2012). Karşılaştırmalı kamu yönetimi, teorik çerçeve ve ülke uygulamaları. Çizgi Kitabevi. Kutlu, Ö. ve Özdemiray, S. M. (2016). Politika transferine karar verme süreci. Sayıştay Dergisi, (101), 79-95.
• Lani, M. (2024). Data exchange platform for Benin. https://ega.ee/project/data-exchange-platform-benin/ adresinden 09 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Manjo, Y. G. (2021). Comparative public administration. Gamji-Lrn research centre for policy, governance and development. Kwara State.
• Margetts, H. ve Naumann, A. (2017). Government as a platform: What can Estonia show the world. Research Paper, University of Oxford, 1–41.
• Marume, S. B. M., Jubenkanda, R. R. ve Namusi, C. W. (2016). Comparative public administration. International Journal of Science and Research, 5(1), 1025-2031.
• Metamorphosis. (2024). Lessons learned from Estonia from a poor post-communist country to a digital paradise. https://metamorphosis.org.mk/en/blog/lessons-learned-from-estonia-from-a-poor-post-communist-country-to-a-digital-paradise/ adresinden 01 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Organization for Economic Co-Operation and Development. (2019). Digital opportunities for better agricultural policies, case study 8: Estonia e-government and the creation of a comprehensive data infrastructure for public services and agriculture policies implementation. https://www.oecd.org/en/publications/digital-opportunities-for-better-agricultural-policies_571a0812-en.html adresinden 01 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Porrua, M. A. (2022). 8 lessons from Estonia’s digital transformation for Latin America and the Caribbean. https://blogs.iadb.org/administracion-publica/en/8-lessons-from-estonias-digital-transformation-for-latin-america-and-the-caribbean/ adresinden 05 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Republic of Estonia. (2022). Valmis esimene põhjalik Tiigrihüppe ajaloo ülevaade. https://www.harno.ee/udised/valmis-esimene-pohjalik-tiigrihuppe-ajaloo-ulevaade adresinden 01 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Republic of Estonia. (2024). Integration tools of eID. https://www.ria.ee/en/state-information-system/electronic-identity-eid-and-trust-services/integration-tools-eid adresinden 01 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Schiavo-Campo, S. ve McFerson, H. M. (2014). Public management in global perspective. Routledge.
• Schoepl, N. (2022). E-Estonia: Does the country’s digital governance live up to the hype?. https://www.hertie-school.org/en/digital-governance/research/blog/detail/content/e-estonia-does-the-countrys-digital-governance-live-up-to-the-hype adresinden 03 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Sharma, K (2022). E-Estonia: shedding light on Estonia’s digital adoption and its cyberdefense model. https://www.manageengine.com/log-management/cyber-security/e-estonia-shedding-light-on-estonia-digital-adoption-and-cyber-defense-model.html adresinden 02 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Siffin, W. J. (1959). Toward the comparative study of public administration. Indiana University Press. Sobacı, M. Z. (2009). İdari reform ve politika transferi. Turhan Kitapevi.
• Sokolov, B. ve Kolosov, A. (2021). Blockchain technology as a platform for integrating corporate systems. Automatic Control and Computer Sciences, 55(3), 234–242. https://doi.org/10.3103/S014641162103010X
• Statistics Estonia. (2024). 92.9% of Estonian households use the internet, social media is increasingly popular. https://www-stat-ee.translate.goog/en/news/929-estonian-households-use-internet-social-media-increasingly-popular?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=tr&_x_tr_hl=tr&_x_tr_pto=sc adresinden 02 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Stephany, F. (2020). It's not only size that matters: determinants of Estonia's e-governance success. Electronic Government, an International Journal, 16(3), 304-313. https://doi.org/10.1504/EG.2020.108501
• Tamkivi, S. (2014). Lessons from the world’s most tech-savy government. https://www.theatlantic.com/international/archive/2014/01/lessons-from-the-worlds-most-tech-savvy-government/283341/ adresinden 01 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Tammearu, K. (2021). What the United States can learn from Estonia on e-governance. https://cepa.org/comprehensive-reports/what-the-united-states-can-learn-from-estonia-on-e-governance/ adresinden 10 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Valimised (2024). Statistics about Internet voting in Estonia. https://www.valimised.ee/en/archive/statistics-about-internet-voting-estonia adresinden 19 Ekim 2024 tarihinde alınmıştır.
• Vassil, K. (2015). Estonian e-government ecosystem: Foundations, applications, outcomes. world development Report. https://thedocs.worldbank.org/en/doc/1657114568380735310050022016/original/WDR16BPEstonianeGovecosystemVassil.pdf adresinden 02 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.
• Williams-Grut, O. (2016). Estonia is using technology behind bitcoin to secure 1 mln health records. https://www.businessinsider.in/Estonia-is-using-the-technology-behind-bitcoin-to-secure-1-million-health-records/articleshow/51246942.cms adresinden 01 Eylül 2024 tarihinde alınmıştır.