Reading a Forgotten Novel with Georg Lukacs' Views

Yıl 2024, Sayı: 368, 17 - 31, 22.09.2024

Tülin Arseven

Öz

Kemal Ragıp Enson (1895 - 1954) is a forgotten writer who has not received the
attention he deserves inTurkish literature. The author has many works in the genres of
novel, theatre and memoir. The novel titled The Experiences of One Lira…, which is the
subject of this study, was first published in serial form in Cumhuriyet newspaper in
1932. Secondly, it was published in 2023, many years after Kemal Ragıp Enson's death.
The protagonist of the novel is an object, namely money. The protagonist's experiences
since the one lira was minted at the mint in 1932 are told in the novel. The small value
of money, such as one lira, caused it to change hands very frequently. Thus, through
the passing of a lira from hand to hand, the author held up a mirror to society and
discussed Turkey and its people in the 1930s from all aspects. In this study, which is
qualitative research, the novel The Experiences of One Lira… was analysed in line
with Georg Lukacs's views on novel theory and aesthetics, especially the problem of
the reality of the modern world that has lost its integrity. The analysis was carried
out to cover the internal and external structural elements of the text.

Anahtar Kelimeler

one lira, Kemal Ragıp, Lukacs, novel theory, money

UNUTULMUŞ BİR ROMANI GEORG LUKACS’IN GÖRÜŞLERİYLE OKUMAK

Öz

Kemal Ragıp Enson (1895-1954) Türk edebiyatı içinde hak ettiği ilgiyi görmemiş,
unutulmuş bir yazardır. Roman, tiyatro ve anı türlerinde kaleme aldığı çok sayıda eseri
vardır. Bu çalışmaya inceleme konusu olan Bir Liranın Başından Geçenler… adlı roman,
ilk kez 1932 yılında Cumhuriyet gazetesinde tefrika halinde yayımlanmıştır. İkinci
basımı ise Kemal Ragıp Enson’un ölümünden uzun yıllar sonra, 2023’te yayımlanmıştır.
Romanın başkahramanı bir nesne, yani paradır. Romanda, başkahraman 1 liranın 1932
yılında darphanede basımından itibaren başından geçenler anlatılmıştır. Paranın bir lira
gibi küçük bir değer olması, onun çok sık el değiştirmesine yol açmıştır. Böylece bir
liranın elden ele gezmesi aracılığıyla yazar, topluma ayna tutmuş, 1930’ların
Türkiye’sini ve insanını türlü yönleriyle ele almıştır. Bir nitel araştırma olan bu
çalışmada, Bir Liranın Başından Geçenler… adlı roman Georg Lukacs’ın roman kuramı
ve estetik üzerine öne sürdüğü görüşler, özellikle de bütünlüğünü yitirmiş modern
dünyanın gerçekliği sorunu doğrultusunda analiz edilmiştir. Analiz, metnin iç ve dış
yapı unsurlarını kapsayacak şekilde yapılmıştır

Anahtar Kelimeler

bir lira, Kemal Ragıp, Lucaks, roman kuramı, para

Kaynakça

• Ay, T. (2023). Edebiyatımızda unutulanlar ve kaybedenler II. İstanbul: Ötüken.
• Arato, A., Breines, P. (1979). The young Lukács and the origins of western Marxism. New York: The Seabury Press.
• Bulutoğlu, H. (4 Temmuz 2021). Bir evin izini sürerken. Adalı Dergisi. Sayı:193.
• https://arsiv.adalidergisi.com/cms/2020-2029/2021/sayi-193-temmuz-2021/makale/3577/bir evinizini-surerken (21.12.2023)
• Cumhuriyet. (31 Temmuz 1954). Muharrir Kemal Rağıbın feci ve hazin ölümü. s.1
• Çolak, M. (2011). Georg Lukacs’ı yeniden düşünmek. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı: 12. ss. 91-124.
• Enson, K. R. (2023). Bir liranın başından geçenler… (Hazırlayan: Kaplan). İstanbul: Telos Enson, K .R. (2023a). Oğlumla başbaşa. Eskişehir: Dorlion.