Kıbrıs Halk Müziği ve Türk Halk Müziğinde Tespit Edilen Üç Ortak Eserin Karşılaştırmalı İncelemesi

Yıl 2025, Sayı: 370, 274 - 304, 11.01.2025

Gizem Yücel , Şirin Karadeniz

https://doi.org/10.61620/tfa.44

Öz

Kıbrıs, tarihsel süreç içerisinde birçok medeniyetin ve kültürün etkisi altında
kalmış önemli bir adadır. Bu durum, adanın kültürel mozaiğini derinleştirip
zenginleştirmiştir. Özellikle, Kıbrıs'ın coğrafi konumu ve stratejik önemi,
farklı kültürel etkileşimlere açık olmasına neden olmuştur. Ancak, 20.
yüzyılın ikinci yarısında yaşanan siyasi değişimler ve adanın bölünmesi,
Kıbrıs'ın kültürel dokusunda önemli izler bırakmıştır. Bu dönemde, Kıbrıs'a
göç eden Türklerin getirdiği kültürel ögelerin, özellikle müzik alanında
belirgin bir etki yarattığı gözlemlenmektedir. Göç eden topluluklar, adanın
kültürel yapısına katkıda bulunarak, hem geleneksel hem de modern müzik
unsurlarının bir arada var olmasına zemin hazırlamıştır. Bu karmaşık tarihsel
ve kültürel süreçler, Kıbrıs'ın kültürel zenginliğini ve çeşitliliğini artırmış,
adanın kültürel kimliğini şekillendiren önemli faktörler arasında yer almıştır.
Kıbrıs'ın müzikal kimliği, hem Kıbrıs Türk Halk Müziği hem de Kıbrıs Rum
müziği içindeki geleneksel öğelerin yanı sıra, bu kültürel etkileşimlerin ve
bölünmenin yarattığı benzersiz bir yapının parçası olarak şekillenmiştir.
Yapılan araştırmalarda adada birçok Türk Halk Müziği varyantları karşımıza
çıkmaktadır. Bu varyantlar müzikal, sözel ya da mani çeşitlemeleri olarak
tespit edilmiştir. Bu makale hem Kıbrıs Halk Müziğinde hem de Türk Halk
Müziğinde tespit edilen ortak üç sözlü ezginin değişimlerini, benzerlik ve
farklılıklarını tespit ederek analiz etmeyi aynı zamanda literatürdeki yerlerini
tarihsel olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Tespit edilen eserlerin notaları,
Kıbrıs kaynaklarında Tampere sistemine göre düzenlenmiş olup, eser
analizlerinde bütünlüğün sağlanabilmesi amacıyla bu eserler, Türk Halk
Müziği repertuarındaki karar sesine uygun olarak yeniden notaya alınmıştır.
Söz konusu eserler Türk müziği ve Türk halk müziği teorileri açısından
değerlendirilerek iki coğrafyadaki varyantları karşılaştırmalı olarak
incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

kıbrıs halk müziği, Türk halk müziği, kültürel etkileşim, analiz, karşılaştırma

Comparative Analysis of Three Common Works Identified in Cyprus Folk Music and Turkish Folk Music

Öz

Cyprus is an important island that has been influenced by various
civilizations and cultures throughout its historical process. This situation
has deepened and enriched the cultural mosaic of the island. In particular,
Cyprus's geographical location and strategic significance have made it open
to different cultural interactions. However, the political changes and the
division of the island in the second half of the 20th century have left
significant traces in the cultural texture of Cyprus. During this period, it is
observed that the cultural elements brought by the Turks who migrated to
Cyprus had a significant impact, especially in the field of music. The
migrating communities contributed to the cultural structure of the island,
paving the way for both traditional and modern musical elements to coexist.
These complex historical and cultural processes have increased the cultural
richness and diversity of Cyprus, making them significant factors in shaping
the island's cultural identity. The musical identity of Cyprus has been shaped
as part of a unique structure created by these cultural interactions and
division, as well as the traditional elements in both Turkish Cypriot Folk
Music and Greek Cypriot music. Research has revealed numerous variants
of Turkish folk music on the island. These variants have been identified as
musical, verbal, or Turkish folk quatrain variations. This article aims to
analyze the changes, similarities, and differences of three common oral
melodies identified in both Cypriot folk music and Turkish folk music, while
also examining their historical significance in the literature. The notations of
the identified pieces have been organized according to the Tampere system
in Cypriot sources, and to ensure coherence in the analysis, these pieces
have been re-notated according to the tonic note of the Turkish folk music
repertoire. The relevant pieces have been evaluated from the perspectives
of Turkish music and Turkish folk music theories, with a comparative
analysis of the variants from both geographical regions.

Anahtar Kelimeler

Cyprus folk music, Turkish folk music, cultural interaction, analysis, comparison

Kaynakça

• Adanır, E. (1997). Kıbrıslı Türklerde müzik: Darülelhan ve 1955-1965 Müzik toplulukları, Lefkoşa: Dörtrenk Publishing.
• Azgın, B. (2015). Transforming culture: Traditional music and Turkish Cypriots. J. Samson & N. Demetriou (Ed.). In Music in Cyprus (p. 77-88). England: Ashgate Publishing.