Öz
Yazılı ortamdaki halk hikâyelerinin yer aldığı kitaplardaki resimler konusu
sınırlı sayıda araştırmaya konu olmuştur. Bu araştırmaların bir kısmında yazılı
ortamın farklı tezahürleri olan yazma, taş baskı ve hurufat baskı kitap ayrımı
yapılmamış, bir kısmında ise hikâyelerin âşık tarzı, dini-menkabevi ve realist
oluşuna dikkat edilmemiştir. Oysa bu ortamların ve türlerin her birinin kendi
içinde değerlendirilmesi zorunluluğu vardır. Bu çalışmada 1913-1928 yılları
arasında matbaa harfleri ile basılan (hurufat baskı) on iki âşık tarzı halk
hikâyesinde yer alan “âşık olma” epizotlarına dair resimleri incelenmiştir.
Halk hikâyelerinde önemli bir motif olan âşık olma, rüyada âşık olma, resme
bakarak âşık olma, ilk görüşte âşık olma ve birlikte büyüyen kahramanların
kardeş olmadıklarını öğrendikten sonra âşık olmaları şeklinde dört başlık
altında sınıflandırılmıştır. İncelenen hikâye kitaplarında yer alan resimler,
metinle kurdukları ilişkiler bağlamında ele alınmış; resimlerin olay örgüsüyle
uyumu, anlatıyı destekleyici işlevi, dönemin toplumsal ve estetik anlayışını
yansıtmadaki rolü irdelenmiştir. Resimlerin çoğunda anlatının bire bir
görselleştirilmeye çalışıldığı, bazı hikâyelerde ise bu görselleştirme
sürecinde anlam kaymalarının yaşandığı tespit edilmiştir. Hurufat baskı âşık
tarzı halk hikâyesi kitaplarında yer alan bu resimler, yalnızca estetik bir unsur
olmanın ötesinde anlatının görsel desteği, okuyucuya rehberlik eden bir araç
ve dönemin kültürel hafızasını yansıtan belge niteliği taşımaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Düzgün, D. (2013). Türk halk hikâyelerinde şiir söyleyen ve yazan kadınlar. Türk Halk Edebiyatı İncelemeleri/Saim Sakaoğlu Armağanı, (M. Ergun (Ed.), (s. 179-186). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
- Günay, U. (2018). Âşık tarzı şiir geleneği ve rüya motifi. Ankara: Akçağ.
- Kalyoncu, H. (2011). Topkapı sarayı müzesi yıldız porselenleri koleksiyonu'nun değerlendirilmesi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türk Halk Bilimi (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 8 Temmuz 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 12 Nisan 2025 |
| Kabul Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 371 |
Dergi Ocak ve Temmuz aylarında yılda iki sayı yayımlanır. Çift kör hakem sistematiğinde, açık erişimli bir dergi olan TFA'da yer alan DOI kayıtlı makalelerin dili, Türkçe ve İngilizcedir. Dergi kural ve ilkelerine göre düzenlenmiş makaleler, dergipark’taki ilgili sayfamız aracılığıyla gönderilir. Bu ve benzer konular için info@turkfolklorarastirmalari.com veya tfadergisi@gmail.com adresine yazılabilir.
Açık erişimli dergideki DOI künyeli, APA 7 sistemine göre düzenlenmiş makaleler, çift kör hakem sisteminde ücretsiz olarak yayımlanır. Dernek/Dergi yönetimi yazılardan hiçbir biçimde sorumlu değildir; tüm sorumluluklar yazarlara aittir. Etik Kurul kararı gerektiren makalelerin yazar(lar)ı, makale gönderiminde gerekli raporu da eklemek zorundadır. Makale gönderiminde yazarlar, çalışmanın tüm sorumluluklarını üstlendiklerine, eserin başka bir yerde yayımlanmadığı, yayım için diğer yayın organlarına gönderilmediğine dair Yayın Beyan Formu sunarlar. Açık erişimli dergi gereği yazarlar, ürünlerinin telif haklarına sahiptirler. Yazarlara herhangi bir ücret ödenmez. Eserlerini TFA’yı kaynak göstererek farklı yerlerde kısmen kullanabilir, çevirilerini tam metin yayımlayabilirler.
Adres : Türk Folklor Araştırmaları Derneği- Girne / KKTC (Turkish Folklore Research Society - Kyrenia / TRNC)-
Telefon : 0542 888 80 35- e- ISSN: 3023-4670
Eposta :info@turkfolklorarastirmalari.com ---- tfadergisi@gmail.com