KIRIKKALE İLİNDE YAŞAYAN KADINLARIN OSTEOPOROZ BİLGİ DÜZEYİ

Yıl 2015, Cilt: 26 Sayı: 3, 0 - 0, 11.06.2016

Sane A. Arslan

Öz

Amaç: Osteoporoz postmenopozal kadınlarda sık görülen önemli bir halk sağlığı sorunudur. Çalış- mamızın amacı Kırıkkale ilinde yaşayan kadınların osteoporoz bilgi düzeyini ve bilgi düzeyi ile yaş ve eğitim düzeyi arasındaki ilişkiyi araştırmaktır.

Yöntem: Çalışmaya 263 kadın katıldı. Katılımcıların özellikle osteoporozla ilişkili olabilecek risk faktörlerine yönelik sosyo-demografik verileri kaydedilmiştir. Literatüre dayanarak, çalışmaya katı- lanlar genç yetişkin (45 yaş altı) ve orta yaş (45-64 yaş arası) olarak iki gruba ayrılmıştır. Ayrıca ka- tılımcılar, eğitim durumuna göre ilköğretim ile lise ve üstü (8 yıl ve altı, 8 yıl üstü) gruplandırılmıştır. Katılımcıların osteoporoz hakkındaki bilgi düzeyini değerlendirmek Osteoporoz Öz-etkililik/yeterlik Ölçeği Türkçe Formu ve Osteoporoz Genel Bilgi Puanı Ölçeği (OGBP) kullanıldı.

Sonuçlar: Katılımcıların yaş ortalaması 38.98±13.81 yıl, vücut kütle indeksi (VKİ) 27.26±0.39 kg/ m2, eğitim yılı ortalaması 8.65±5.16 yıl idi. Osteoporoz Egzersiz Öz-etkililik/yeterlik puanı ile eği- tim yılı (p=0.001; r=0.326 ) ve Osteoporoz Egzersiz Öz-etkililik/yeterlik puanı ile düzenli egzersiz alışkanlığı (p=0.001) arasında pozitif ilişki vardı. Benzer olarak, Osteoporoz Öz-etkililik/yeterlik Öl- çeğinin toplam puanı ile eğitim yılı (p=0.001; r=0.293) ve düzenli egzersiz alışkanlığı arasında pozi- tif (p=0.001) ilişki saptandı. Osteoporoz Öz-etkililik/yeterlik Ölçeğinin alt bölümü olan Osteoporoz Kalsiyum Öz-etkililik/ yeterlik alt ölçeğinin puanı ile eğitim yılı (p=0.006; r=0.170 ) pozitif ilişki sap- tandı. Osteoporoz Kalsiyum Öz-etkililik/ yeterlik alt ölçeğinin puanı ile düzenli egzersiz alışkanlığı arasında anlamlı bir ilişki yoktu (p=0.816).

Tartışma: Bizim çalışmamızda Kırıkkale’de yaşayan kadınların osteoporoz bilgi düzeyinin eğitim düzeyine paralel olarak arttığı ve genç kadınların osteoporoz konusundaki bilgi düzeylerinin daha yüksek olduğu görüldü. 

Kaynakça

• Dontas IA, Yiannakopoulos CK. Risk factors and prevention of osteoporosis-related fractures. J Musculoskelet Neuronal Inte- ract. 2007;7(3):268-72.
• Stevenson M, Davis S, Lloyd-Jones M, Beverley C. The clinical ef- fectiveness and cost-e ectiveness of strontium ranelate for the prevention of osteoporotic fragility fractures in postmenopausal women. Health Technol Assess. 2007;11(4):1-134.
• Uçan Ö, Taşçı S, Ovayolu N. Osteoporozda risk faktörleri ve ko- runmanın önemi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2007;2(6):73- 86.
• Angin E, Erden Z. The e ect of group exercise on postmenopa- usal osteoporosis and osteopenia. Acta Orthop Traumatol Turc. 2009;43(4):343-50.
• Seçginli S. Kadınların osteoporoza ilişkin bilgi, inanç ve risk fak- törlerinin incelenmesi. Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Der- gisi. 2007;10(1):77-88.
• National Osteoporosis Foundation (NOF) (homepage on the Internet). Washington, DC: National Osteoporosis Foundation; c2014. [cited 2015 May 25]. Clinician’s Guide to Prevention and Treatment of Osteoporosis. Available from: http://nof.org/files/ nof/public/content/file/917/upload/481.pdf
• Aksu A, Zinnuroğlu M, Karaoğlan B, Akın S, Kutsal YG, Atalay F, ve ark. Osteoporoz, eğitim durumu ve farkındalık düzeyi araştırma sonuçları. Turk J Osteoporos. 2005;11(1):36–40.
• Ciesielczuk N, Glibowski P, Szczepanik J. Awareness of factors a ecting osteoporosis obtained from a survey on retired Polish subjects. Rocz Panstw Zakl Hig. 2014;65(2):147.
• Caroli A, Poli A, Ricotta D, Banfi G, Cocchi D. Invited review: Dairy intake and bone health: a viewpoint from the state of the art. J Dairy Sci. 2011;94(11):5249-62.
• Puttapitakpong P, Chaikittisilpa S, Panyakhamlerd K, Nimnuan C, Jaisamram U, Taechakraichana N. Inter-correlation of know- ledge, attitude, and osteoporosis preventive behaviors in wo- men around the age of peak bone mass. BMC Women’s Health. 2014;14(1):35.
• Carter MI, Hinton PS. Physical activity and bone health. Mo Med. 2014;111(1):59-64.
• WHO scientific group on the assessment of osteoporosis at primary health care level Summary, Meeting Report, Brussels,Belgium 5-7 May 2014. Geneva, Switzerland: WHO press, 2007 [cited 2015 May 2015] Available from: http://www.who.int/chp/ topics/Osteoporosis.pdf.
• Boonen S, Vanderschueren D, Cheng XG, Verbeke G, Dequeker J, Geusens P. et al. Age related (Type II) femoral neck osteoporosis in men: biochemical evidence for both hypovitaminosis d–and androgen deficiency–ınduced bone resorption. J Bone Miner Res. 1997;12(12):2119-26.
• Curry LC, Hogstel MO. Risk status related to knowledge of oste- oporosis in older women. J Women Aging. 2001;13:71-83.
• Melton JL. Epidemiology of spinal osteoporosis. Spine (Phila PA
• . 1997;22(24):2S–11S.
• Britnell SJ, Cole JV, Isherwood L, Sran MM, Britnell N, Burgi S et
• al. Postural health in women: the role of physiotherapy. J Obstet
• Gynaecol Can. 2005;27(5):493-500.
• Hanley DA, Josse RG. Prevention and management of osteopo-
• rosis: consensus statements from the Scientific Advisory Board of the Osteoporosis Society of Canada. 1. Introduction. CMAJ. 1996;155(7):921-3.
• Şahin E, Dilek B, Baydar M, Kösehasanoğulları M, Uçku R, Öncel S. Awareness of osteoporosis and its related factors a er distal radius fractures in patients aged 45 years and older. Turk J Phys Med Rehab. 2013;59:52-6.
• Çıtıl R, Özdemir M, Poyrazoğlu S, Balcı E, Aykut M, Öztürk Y. Kayseri Melikgazi Sağlık Grup Başkanlığı bölgesindeki kadınla- rın osteoporoza yönelik bilgi ve davranışları. Turk J Osteoporos. 2007;13:60-6.
• Türkiye İstatistik Kurumu. [homepage on the Internet]. Seçilmiş göstergelerle Kırıkkale 2013. Available from: http://www.tuik. gov.tr/ilGostergeleri/iller/KIRIKKALE.pdf. 02.12.2014.
• Cihan B., Bozo Ö. Genç yetişkin kadınlarda zayı ama haplarına yönelik tutumları ölçen bir ölçeğin geliştirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları. 2012;15(30):62-8.
• Ungan M, Tümer M. Turkish women’s knowledge of osteoporosis. Fam Pract. 2001;18(2):199-203.
• Kim KK, Horan ML, Gendler P, Patel MK. Development and evalu- ation of the Osteoporosis Health Belief Scale. Res Nurs Health. 1991;14(2):155-63.
• Kılıç D, Erci B. Osteoporoz sağlık inanç ölçeği, osteoporoz öz-etkililik/yeterlik ölçeği ve osteoporoz bilgi testi’nin geçerli- lik ve güvenirliği. Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2004;7(2):89-102.
• Hayran M, Hayran M. Sağlık araştırmaları için temel istatistik. 1st ed. Ankara: Omega yayınları; 2011.
• Yao FA, Dobs AS, Brown TT. Alternative therapies for osteoporo- sis. Am J Chin Med. 2006;34(5):721-30.
• Wayne PM, Kiel DP, Krebs DE, Davis RB, Savetsky-German J, Con- nelly M, et al. The e ects of Tai Chi on bone mineral density in postmenopausal women: a systematic review. Arch Phys Med Rehabil. 2007;88(5):673-80.
• Bennell K, Khan K, McKay H. The role of physiotherapy in the prevention and treatment of osteoporosis. Man Ther. 2000;5(4),198-213.
• Sran MM, Khan KM. Physiotherapy and osteoporosis: prac- tice behaviors and clinicians’ perceptions a survey. Man Ther. 2005;10(1):21–7.
• Nikander R, Sievanen H, Heinonen A, Daly RM, Uusi-Rasi K, Kan- nus, P. Targeted exercise against osteoporosis: A systematic review and meta-analysis for optimising bone strength throu- ghout life. BMC Med. 2010;8(1):47.
• Heinonen A, Kannus P, SievAnen H, Oja P, Pasanen M, Rinne M,
• et al. Randomised controlled trial of e ect of high-impact exer- cise on selected risk factors for osteoporotic fractures. Lancet. 1996;348(9038):1343–7.
• Borer KT. Physical activity in the prevention and amelioration of osteoporosis in women: interaction of mechanical, hormonal and dietary factors. Sports Med. 2005;35(9):779-830.
• Daşkapan A, Atalay KD. Perceived exercise benefits and bar- riers among Turkish women: a pilot study. Fizyoter Rehabil. 2013;24(1):127-34.
• Srivastava M, Fatima GN, Srivastava R, and Singh, MM. Assess- ment of awareness of osteoporosis amongst unmarried ındian girl students pursuing undergraduate and postgraduate profes- sional courses. Asian J Oral Health Allied Sci. 2013;3(1):2.
• Matthews HL, Laya M, DeWitt DE. Rural women and oste- oporosis: awareness and educational needs. J Rural Health. 2006;22(3):279-83.
• Velasco-Murillo V, Navarrete-Hernández E, Ojeda-Mijares RI, Pozos-Cavanzo JL, Camacho-Rodríquez MA, Cardona-Pérez JA. Experience and knowledge about climateric and menopause in women in Mexico City. Gac Med Mex. 2000;136(6):555–64.
• Terrio K, Auld GW. Osteoporosis knowledge, calcium intake, and weight-bearing physical activity in three age groups of women. J Community Health. 2002; 27(5): 307-20.
• Monsanto HA. Level of awareness about osteoporosis among women 50 years and older in Puerto Rico. P R Health Sci J. 2010;29(1):54-9.
• Alexandraki KI, Syriou V, Ziakas PD, Apostolopoulos NV, Alexand- rakis AI, Piperi C, et al. The knowledge of osteoporosis risk fac- tors in a Greek female population. Maturitas. 2008;59(1):38-45.
• Magnus JH, Joakimsen RM, Berntsen GK, Tollan A, Sogaard AJ. What do Norwegian women and men know about osteoporosis? Osteoporosis Int. 1996;6(1):31-6.
• Gemalmaz A, Oge A. Knowledge and awareness about osteopo- rosis and its related factors among rural Turkish women. Clin Rheumatol. 2008;27(6):723–8.
• Etemadifar MR, Nourian SM, Fereidan-Esfahani M, ShemshakiH, Nourbakhsh M, Zarezadeh A. Relationship of knowledge about osteoporosis with education level and life habits. World J Orthop. 2013;4(3):139-43.
• Pande K, Pande S, Tripathi S, Kanoi R, Thakur A, Patle S. Poor knowledge about osteoporosis in learned Indian women. JAPI. 2005;53:433–6.
• Elliott JO, Jacobson MP, Seals BF. Self-e icacy, knowledge, he- alth beliefs, quality of life, and stigma in relation to osteoprote- ctive behaviors in epilepsy. Epilepsy Behav. 2006;9(3):478-91.
• Kutsal YG, Atalay A, Arslan S, Başaran A, Cantürk F, Cindaş A, et al. Awareness of osteoporotic patients. Osteoporos Int. 2005;16:128-33.
• Werner P, Olchovsky D, Erlich-Gelaki H, Vered I. First-degree rela- tives of persons su ering from osteoporosis: beliefs, knowledge, and health-related behavior. Osteoporos Int. 2003;14(4):306-11.
• Saw SM, Hong CY, Lee J, Wong M L, Chan MF, Cheng A, et al. Awareness and health beliefs of women towards osteoporosis. Osteoporosis Int. 2003;14(7):595-601.
• Ailinger, RL, Emerson J. Women’s knowledge of osteoporosis. Appl Nurs Res. 1998;11(3):111-4.
• Weiss M, Sankaran G. A health education initiative: teaching col- lege women about osteoporosis. J Nurs Educ. 1998;37(6):271-4. 50. Yurdakul M, Eker A, ve Kaya D. Menopozal dönemdeki kadın- ların yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. FÜ Sağ. Bil. Derg.
• ;21(5):187-93.