BibTex RIS Kaynak Göster

GENETİK OLARAK DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR GDO ’A GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2009, Cilt: 66 Sayı: 4, 177 - 185, 01.12.2009

Pınar Kaynar

Öz

Son yıllarda dünyanın en çok ilgilendiği konuların başında biyoteknoloji ve biyoteknolojik yöntemlerle elde edilen genetik olarak değiştirilmiş organizmaların GDO kullanımı gelmektedir. Bu çalışma; literatür taramasıyla ulaşılan bulgulara dayalı olarak, genetik olarak değiştirilmiş organizmaların potansiyel yararları, potansiyel zararları veya riskleri, biyolojik çeşitliliğe etkileri, hukuki boyutları, sosyo-ekonomik boyutları ve tüketicilerin bakış açılarını kapsamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Genetik Olarak Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) biyoçeşitlilik hukuki boyut sosyoekonomik faktörler etki.

Kaynakça

  • Arda M. Biyoteknoloji (Bazı Temel İlkeler). KÜKEM Derneği Bilimsel Yayınları: 2, Ankara. 1994; 349.
  • Kulaç İ, Ağırdil Y, Yakın M. Sofralarımızdaki Tatlı Dert, Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar ve Halk Sağlığına Etkileri. Türk Biyokimya Dergisi, 2006; 31 (3): 151-5.
  • Beyatlı Y. Biyoteknoloji Ders Notları. Ankara: Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü, 2000: 146.
  • Costa-Font J, Mossialos E. Are Perceptions of Risk and Benefits of Genetically Modified Food in Dependent? Food Quality and Preference, 2007; 18 (2): 173-82.
  • Özer I. Genetik Yapısı Değiştirilmiş Besinler. Klinik Pediatri, 2003; 2 (2): 74-7.
  • Pusztai A. Bardocz S. Ewen SWB. Genetically Modified Foods: Potential Human Health Effects. In: D’Mello JPF, ed. Food Safety: Contaminants and Toxin. UK: CAB International, Wallingford Oxon, 2003; 347-72.
  • Öztürk M. Biyoteknolojiye Genel Bakış. http://fens. sabanciuniv.edu, 02.02.2007.
  • Shetty K, Paliyath G, Pometto A, Levin ER. Food Biotecnology. 2. Edition. USA:CRC Press, 2005: 2008.
  • Cummins R, Lilliston B. Genetically Engineered Food. New York, Marlowe Company, 2000; 208.
  • Tunalıoğlu R. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü-Bakış, 2004; 7 (2): 1-4.
  • Domigo JL. Health Risks of Genetically Modified Foods: Many Opinions But Few Data. Science, 2000; 288: 1748-9.
  • Dawe D, Robertson R, Unnevehr L. Golden Rice: What Role Could It Play in Alleviation of Vitamin A Deficiency? Food Policy, 2002; 27: 541-60.
  • Lessick M, Keithley J, Swanson B, Lemon B. Genetically Modified Foods: A Tasted of The Future. Medsurg Nursing, 2002; 11: 242-6.
  • Topal Ş. Genetik Değiştirme İşlemleri ve Biyogüvenlik. http://www.bugday.org, 24.12.2009.
  • Yorulmaz S, Ay R. Genetiği Değiştirilmiş Organizmaların (GDO) Entomoloji Alanındaki Uygulama Olanakları. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2006; 1 (2): 53-9.
  • Frewer LJ, Scholderer J, Bredahl L. Communicating About The Risks and Benefits of Genetically Modified Foods: The Mediating Role of Trust. Risk Analysis, 2003; 1117-33.
  • Goldstein DA, Tinland B, Gilbertson LA, et al. Human Safety and Genetically Modified Plants: A Review of Antibiotic Resistance Markers and Future Transformation Selection Technologies. Journal of Applied Microbiology, 2005; 99: 7-23.
  • Bredahl A, Grunert KG, Frewer LJ. Consumer Attitudes and Decison-Making with Regard to Genetically Engineered Food Products-A Review of the Literature and A Presentation of Models for Future Resarch. Journal of Consumer Policy, 1998; 21 (3): 251-7.
  • Nordlee JA, Taylor SL, Townsend JA, Thomas LA, Bush RK. Idendification of A Brazil-Nut Allergen in Transgenic Soybeans. The New England Journal of Medicine, 1996; 344: 688-92.
  • Altıntaş A. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) İle İlgili Gen-Etik Ve Çevresel Sorunlar. http://www. kaymakli.com, 14.11.2006.
  • Goodman RE. Asseessing Genetically Modified Crops to Minimize the Risk of Increased Food Allergy: A Review: International Archives of Allergy and Immunology, 2005; 137 (2): 153.
  • Anonmymous. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar Deklarasyonu-GDO’ya Hayır Platformu. http://www. bugday.org, 02.02.2007.
  • Tiryaki İ. Soru ve Cevaplar İle Tarımsal Biyoteknoloji. http://ciftci.ksu.edu.tr, 02.02.2007.
  • Hail RS. Genetically Modified Plants-The Debate Continues. Trend in Ecology and Evolution, 2000; 15 (1): 14-8.
  • Çelik V, Turgut-Balık D. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO). 2007; 23 (1-2): 13-23.
  • Özgen M. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar. Dünya Gıda Günü 2005 Sempozyumu (14-15 Ekim 2005,
  • Ankara). Ankara: Kozan Ofset Matbaacılık San. Ve Tic. Ltd. Şti., 2005; 170-84.
  • Moellenbeck DJ, Peters ML, Bing IW, et. al. Insectisidal Proteins From Bacillus thuringensis Protect Corn From Corn Rootworms. Nature Biotechnology, 2001; 19 (7): 668-72.
  • Anonmymous. Gıda Güvenliği Modern Biyoteknoloji. II. Tarım Şurası V. Komisyonu, 2007; 12-3.
  • Kefi S. Genetik Olarak Değiştirilmiş Organizmaların (GDO’ların) Dünyada 2002 Yılı İtibariyla Mevcut Durumu, Ortak Tarım Politikası. 7. Dönem AB Uzmanlık Kursu, Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi, 2002; 16.
  • Anonmymous. BM BÇS Cartagena Biyogüvenlik Protokolü. T.C. Çevre Bakanlığı, Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Bitki ve Erozyonla Mücadele Daire Başkanlığı Yayını, 2003:37.
  • Kaynar P. Genetik Olarak Değiştirilmiş Organizmaların (GDO) Avrupa Birliği’ndeki ve Türkiye’deki Mevcut Durumu, Gıda. 39. Dönem AB Temel Eğitim Kursu, Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi, 2007:40.
  • Anonmymous. Life Sciences and Biotechnology-A Strategy for Europe. Brussels: Comission of The European Communities, 2002; 27-35.
  • Boyacıoğlu D. AB Sürecinde Gıda Güvenliği. htpp// www.destekpatent.com.tr, 14.11.2006.
  • Anonmymous. Transboundary Movement of Genetically Modified Organisms. http://www.europa.eu, 02.02.2007.
  • Akdur R. Sağlık Sektörü Temel Kavramlar, Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Durum ve Türkiye’nin Birliğe Uyumu. Genişletilmiş ve Güncellenmiş 2. Baskı, Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi, Araştırma Dizisi No: 25, 2006: 349.
  • Özdemir O. Genetik Olarak Değiştirilmiş Organizmaların (GDO’ların) Etkilerinin Küreselleşme Çerçevesinde Ele Alınması. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü-DOA Dergisi, 2003; (9): 113-33.
  • Hall C. Identifying Farmer Attitudes Towards Genetically Modified (GM) Crops in Scotland: Are They Pro- or AntiGM? Geoforum, 2008; 39: 204-12.
  • O’Fallon MJ, Gursoy D, Swanger N. To Buy or Not To Buy: Impact of Labeling on Purchasing Intentions of Genetically Modified Foods. Hospitality Management, 2007; 26: 117-30.
  • Anonmymous. http://www.geocities.com, 02.02.2007. Costa-Font M, Gil JM. Structual Equation Modelling of Consumer Acceptance of Genetically Modified (GM) Food in the Mediterranean Europe: A Cross Country Study. Food Quality and Preference, 2009; 20: 399-409.
  • Roe B, Teisl MF. Genetically Modified Food Labeling: The Impacts of Message and Messenger on Consumer Perceptions of Labels and Products. Food Policy, 2007; (32): 49-66.
  • Botha GM, Viljoen CD. South Africa: A Case Study for Voluntary GM Labelling. Food Chemistry, 2009; 112: 1060-4.
  • Gülbay D, Özçelik B, Kahveci D. Türk Tüketicisinin Genetiği Değiştirilmiş Gıdalar Hakkındaki Görüşleri. In: Türkiye 9. Gıda Kongresi (24-26 Mayıs 2006, Bolu) Bildiriler Kitabı. 2006: 845-8.
  • Anonmymous. http://www.bugday.org, 02.02.2007.
  • Demir A, Pala A. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara Toplumun Bakış Açısı. Hayvansal Üretim, 2007; 48 (1): 33-43.
  • Ozer BC, Duman G, Cabuk B. Turkish Preschool Staff’s Opinions about Hormones, Additives and Genetically Modified Foods. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2009; (1): 1734-43

A General Perspective on Genetically Modified Organisms GMOs

Yıl 2009, Cilt: 66 Sayı: 4, 177 - 185, 01.12.2009

Pınar Kaynar

Öz

In recent years, biotechnology and the use of genetically modified organisms GMOs which are achieved through biotechnical medhods are one of the leading subjects that the world is the most interested in. Based on the data collected by the literature review, this study includes the potential benefits, potential damages or risks, the effects on biological diversity, legal dimensions, socio-economic dimensions of the genetically modified organisms and the perspectives of consumers on these product. Within this framework, it is aimed to develop a general perspective on genetically modified organisms.

Anahtar Kelimeler

Genetically Modified Organisms (GMOs) legal aspects socioeconomical effect consumer.

Kaynakça

  • Arda M. Biyoteknoloji (Bazı Temel İlkeler). KÜKEM Derneği Bilimsel Yayınları: 2, Ankara. 1994; 349.
  • Kulaç İ, Ağırdil Y, Yakın M. Sofralarımızdaki Tatlı Dert, Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar ve Halk Sağlığına Etkileri. Türk Biyokimya Dergisi, 2006; 31 (3): 151-5.
  • Beyatlı Y. Biyoteknoloji Ders Notları. Ankara: Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü, 2000: 146.
  • Costa-Font J, Mossialos E. Are Perceptions of Risk and Benefits of Genetically Modified Food in Dependent? Food Quality and Preference, 2007; 18 (2): 173-82.
  • Özer I. Genetik Yapısı Değiştirilmiş Besinler. Klinik Pediatri, 2003; 2 (2): 74-7.
  • Pusztai A. Bardocz S. Ewen SWB. Genetically Modified Foods: Potential Human Health Effects. In: D’Mello JPF, ed. Food Safety: Contaminants and Toxin. UK: CAB International, Wallingford Oxon, 2003; 347-72.
  • Öztürk M. Biyoteknolojiye Genel Bakış. http://fens. sabanciuniv.edu, 02.02.2007.
  • Shetty K, Paliyath G, Pometto A, Levin ER. Food Biotecnology. 2. Edition. USA:CRC Press, 2005: 2008.
  • Cummins R, Lilliston B. Genetically Engineered Food. New York, Marlowe Company, 2000; 208.
  • Tunalıoğlu R. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü-Bakış, 2004; 7 (2): 1-4.
  • Domigo JL. Health Risks of Genetically Modified Foods: Many Opinions But Few Data. Science, 2000; 288: 1748-9.
  • Dawe D, Robertson R, Unnevehr L. Golden Rice: What Role Could It Play in Alleviation of Vitamin A Deficiency? Food Policy, 2002; 27: 541-60.
  • Lessick M, Keithley J, Swanson B, Lemon B. Genetically Modified Foods: A Tasted of The Future. Medsurg Nursing, 2002; 11: 242-6.
  • Topal Ş. Genetik Değiştirme İşlemleri ve Biyogüvenlik. http://www.bugday.org, 24.12.2009.
  • Yorulmaz S, Ay R. Genetiği Değiştirilmiş Organizmaların (GDO) Entomoloji Alanındaki Uygulama Olanakları. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2006; 1 (2): 53-9.
  • Frewer LJ, Scholderer J, Bredahl L. Communicating About The Risks and Benefits of Genetically Modified Foods: The Mediating Role of Trust. Risk Analysis, 2003; 1117-33.
  • Goldstein DA, Tinland B, Gilbertson LA, et al. Human Safety and Genetically Modified Plants: A Review of Antibiotic Resistance Markers and Future Transformation Selection Technologies. Journal of Applied Microbiology, 2005; 99: 7-23.
  • Bredahl A, Grunert KG, Frewer LJ. Consumer Attitudes and Decison-Making with Regard to Genetically Engineered Food Products-A Review of the Literature and A Presentation of Models for Future Resarch. Journal of Consumer Policy, 1998; 21 (3): 251-7.
  • Nordlee JA, Taylor SL, Townsend JA, Thomas LA, Bush RK. Idendification of A Brazil-Nut Allergen in Transgenic Soybeans. The New England Journal of Medicine, 1996; 344: 688-92.
  • Altıntaş A. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) İle İlgili Gen-Etik Ve Çevresel Sorunlar. http://www. kaymakli.com, 14.11.2006.
  • Goodman RE. Asseessing Genetically Modified Crops to Minimize the Risk of Increased Food Allergy: A Review: International Archives of Allergy and Immunology, 2005; 137 (2): 153.
  • Anonmymous. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar Deklarasyonu-GDO’ya Hayır Platformu. http://www. bugday.org, 02.02.2007.
  • Tiryaki İ. Soru ve Cevaplar İle Tarımsal Biyoteknoloji. http://ciftci.ksu.edu.tr, 02.02.2007.
  • Hail RS. Genetically Modified Plants-The Debate Continues. Trend in Ecology and Evolution, 2000; 15 (1): 14-8.
  • Çelik V, Turgut-Balık D. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO). 2007; 23 (1-2): 13-23.
  • Özgen M. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar. Dünya Gıda Günü 2005 Sempozyumu (14-15 Ekim 2005,
  • Ankara). Ankara: Kozan Ofset Matbaacılık San. Ve Tic. Ltd. Şti., 2005; 170-84.
  • Moellenbeck DJ, Peters ML, Bing IW, et. al. Insectisidal Proteins From Bacillus thuringensis Protect Corn From Corn Rootworms. Nature Biotechnology, 2001; 19 (7): 668-72.
  • Anonmymous. Gıda Güvenliği Modern Biyoteknoloji. II. Tarım Şurası V. Komisyonu, 2007; 12-3.
  • Kefi S. Genetik Olarak Değiştirilmiş Organizmaların (GDO’ların) Dünyada 2002 Yılı İtibariyla Mevcut Durumu, Ortak Tarım Politikası. 7. Dönem AB Uzmanlık Kursu, Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi, 2002; 16.
  • Anonmymous. BM BÇS Cartagena Biyogüvenlik Protokolü. T.C. Çevre Bakanlığı, Çevre Koruma Genel Müdürlüğü, Bitki ve Erozyonla Mücadele Daire Başkanlığı Yayını, 2003:37.
  • Kaynar P. Genetik Olarak Değiştirilmiş Organizmaların (GDO) Avrupa Birliği’ndeki ve Türkiye’deki Mevcut Durumu, Gıda. 39. Dönem AB Temel Eğitim Kursu, Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi, 2007:40.
  • Anonmymous. Life Sciences and Biotechnology-A Strategy for Europe. Brussels: Comission of The European Communities, 2002; 27-35.
  • Boyacıoğlu D. AB Sürecinde Gıda Güvenliği. htpp// www.destekpatent.com.tr, 14.11.2006.
  • Anonmymous. Transboundary Movement of Genetically Modified Organisms. http://www.europa.eu, 02.02.2007.
  • Akdur R. Sağlık Sektörü Temel Kavramlar, Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Durum ve Türkiye’nin Birliğe Uyumu. Genişletilmiş ve Güncellenmiş 2. Baskı, Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi, Araştırma Dizisi No: 25, 2006: 349.
  • Özdemir O. Genetik Olarak Değiştirilmiş Organizmaların (GDO’ların) Etkilerinin Küreselleşme Çerçevesinde Ele Alınması. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü-DOA Dergisi, 2003; (9): 113-33.
  • Hall C. Identifying Farmer Attitudes Towards Genetically Modified (GM) Crops in Scotland: Are They Pro- or AntiGM? Geoforum, 2008; 39: 204-12.
  • O’Fallon MJ, Gursoy D, Swanger N. To Buy or Not To Buy: Impact of Labeling on Purchasing Intentions of Genetically Modified Foods. Hospitality Management, 2007; 26: 117-30.
  • Anonmymous. http://www.geocities.com, 02.02.2007. Costa-Font M, Gil JM. Structual Equation Modelling of Consumer Acceptance of Genetically Modified (GM) Food in the Mediterranean Europe: A Cross Country Study. Food Quality and Preference, 2009; 20: 399-409.
  • Roe B, Teisl MF. Genetically Modified Food Labeling: The Impacts of Message and Messenger on Consumer Perceptions of Labels and Products. Food Policy, 2007; (32): 49-66.
  • Botha GM, Viljoen CD. South Africa: A Case Study for Voluntary GM Labelling. Food Chemistry, 2009; 112: 1060-4.
  • Gülbay D, Özçelik B, Kahveci D. Türk Tüketicisinin Genetiği Değiştirilmiş Gıdalar Hakkındaki Görüşleri. In: Türkiye 9. Gıda Kongresi (24-26 Mayıs 2006, Bolu) Bildiriler Kitabı. 2006: 845-8.
  • Anonmymous. http://www.bugday.org, 02.02.2007.
  • Demir A, Pala A. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara Toplumun Bakış Açısı. Hayvansal Üretim, 2007; 48 (1): 33-43.
  • Ozer BC, Duman G, Cabuk B. Turkish Preschool Staff’s Opinions about Hormones, Additives and Genetically Modified Foods. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2009; (1): 1734-43
Toplam 46 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Derleme
Yazarlar

Pınar Kaynar Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 1 Aralık 2009
Yayımlandığı Sayı Yıl 2009 Cilt: 66 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA Kaynar, P. (2009). GENETİK OLARAK DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR GDO ’A GENEL BİR BAKIŞ. Türk Hijyen Ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 66(4), 177-185.
AMA Kaynar P. GENETİK OLARAK DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR GDO ’A GENEL BİR BAKIŞ. Turk Hij Den Biyol Derg. Aralık 2009;66(4):177-185.
Chicago Kaynar, Pınar. “GENETİK OLARAK DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR GDO ’A GENEL BİR BAKIŞ”. Türk Hijyen Ve Deneysel Biyoloji Dergisi 66, sy. 4 (Aralık 2009): 177-85.
EndNote Kaynar P (01 Aralık 2009) GENETİK OLARAK DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR GDO ’A GENEL BİR BAKIŞ. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi 66 4 177–185.
IEEE P. Kaynar, “GENETİK OLARAK DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR GDO ’A GENEL BİR BAKIŞ”, Turk Hij Den Biyol Derg, c. 66, sy. 4, ss. 177–185, 2009.
ISNAD Kaynar, Pınar. “GENETİK OLARAK DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR GDO ’A GENEL BİR BAKIŞ”. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi 66/4 (Aralık 2009), 177-185.
JAMA Kaynar P. GENETİK OLARAK DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR GDO ’A GENEL BİR BAKIŞ. Turk Hij Den Biyol Derg. 2009;66:177–185.
MLA Kaynar, Pınar. “GENETİK OLARAK DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR GDO ’A GENEL BİR BAKIŞ”. Türk Hijyen Ve Deneysel Biyoloji Dergisi, c. 66, sy. 4, 2009, ss. 177-85.
Vancouver Kaynar P. GENETİK OLARAK DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR GDO ’A GENEL BİR BAKIŞ. Turk Hij Den Biyol Derg. 2009;66(4):177-85.