Kaynak Sularının Fiziksel ve Kimyasal Kaliteleri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2010, Cilt: 67 Sayı: 4, 167 - 172, 01.12.2010

Zöhre Seray Dönderici Aytaç Dönderici Fesem Başarı

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı Adana Hıfzıssıhha Enstitüsü Müdürlüğü Su Kimyası Laboratuvarına 2009 yılı içerisinde analiz amacıyla gelen kaynak sularının fiziksel ve kimyasal kalitelerinin değerlendirilmesidir. Su kalitesinin fiziksel ve kimyasal olarak değerlendirilmesinde renk, tat, koku, bulanıklık, iletkenlik, pH, alüminyum, demir, bor, arsenik, mangan, amonyum, ozon ve bromat parametrelerine yönelik analizler yapılmaktadır. Yöntem: Analiz amacıyla laboratuvarımıza gelen kaynak sularının 59’unda renk, 22’sinde tat, 57’sinde koku, 61’inde bulanıklık ve bromat, 63’ünde pH, 62’sinde iletkenlik, 30’unda alüminyum ve demir, 15’inde bor, 18’inde arsenik ve mangan, 60’ında amonyum, 48’inde ozon çalışılmıştır. Analizlerde ISO International Organization for Standardization , DIN Deutsches Institut für Normung , TS Türk Standardı yöntemleri kullanılmıştır. Sonuçlar ‘‘İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik’’ kriterlerine göre değerlendirilmiştir.Bulgular: Kaynak sularının fiziksel analizleri sonucunda 61 örnekten yalnızca ikisinde % 3,2 bulanıklık tespit edilmiştir. Örneklerin 63’ünde pH, 62’sinde iletkenlik bakılmış ve değerleri uygun bulunmuştur. Kaynak sularında yapılan kimyasal analizlerde 61 örneğin üçünde % 4,9 bromat, 15 örneğin birinde % 6,7 bor, 18 örneğin birinde % 5,6 mangan ve 18 örneğin birinde % 5,6 ise arsenik düzeylerinin yönetmelik değerini aştığı belirlenmiştir. Çalışılan örneklerde alüminyum, amonyum, demir ve ozon saptanamamıştır. Sonuç: Bromat miktarının yüksek bulunmasının ozonlama ile ilişkili olduğu varsayılmaktadır. İçme sularında bor, mangan ve arsenik bulunması ise sağlık açısından tehlike yaratabilecek bir kirlilik belirtisidir. Bu nedenle, kaynak sularının kimyasal ve fiziksel olarak kontrolünün halk sağlığı açısından gerekli olduğu düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler

Kaynak suyu, bromat, arsenik, su kalitesi

An İnvestigation on the Physical and Chemical Quality of Spring Waters

Öz

Objective: The aim of this study was to analyse the chemical and physical qualities of spring water coming to Water Chemistry Laboratory of Adana Hygiene Institute in 2009. The water quality parameters analysed were colour, flavor, odour, turbidity, conductivity, pH, iron, aluminum, boron, manganese, arsenic, ammonia, ozone and bromate. Method: The spring water samples coming to the laboratory, colour in 59 samples, flavor in 22 samples, odour in 57 samples, turbidity and bromate in 61 samples, pH in 63 samples, conductivity in 62 samples, aluminum and iron in 30 samples, boron in 15 samples, arsenic and manganese in 18 samples, ammonia in 60 samples, ozone in 48 samples were studied. ISO International Organization for Standardization , DIN Deutsches Institut für Normung , TS Turkish Standard methods were used for study. The results evaluated according to criterion of ‘‘Regulation on the Quality of Water Intended for Human Comsumption’’. Results: As a result of physical analysis of spring water, turbidity was assigned in just two %3,2 of 61 samples. pH and conductivity were studied in 63 and in 62 samples respectively and all the values were appropriate. Higher concentrations than the regulation limits were found for bromate in three samples 4,9 % of 61, and in one sample of respectively boron 6,7 % out of 15, manganese 5,6 % out of 18 and arsenic 5,6% out of 18. Aluminum, ammonia, iron and ozone values in the analized samples were not found over the limits.Conclusion: Being found of bromate rates high was related to ozonize. And found of boron, manganese and arsenic was a symptom of dangerous pollution in terms of health. So, spring water pollution control essential for public health

Anahtar Kelimeler

Spring water, bromate, arsenic, water quality

Kaynakça

• Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Doğal Kaynak, Maden ve İçme Suları ile Tıbbi Suların İstihsali, Ambalajlanması ve Satışı Hakkında Yönetmelik. 18 Ekim 1997.
• Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik, 17 Şubat 2005 tarih, 25730 sayılı Resmi Gazete.
• Anonmymous. Official Journal of the European Communities. Council Directive 98/83/EC of 3 November 1998. On The Quality Of Water İntended For Human Consumption. L 330 Volume 41, 5 December 1998, p:32.
• Türk Standardları Enstitüsü, TS 266. Sular-İnsani Tüketim Amaçlı Sular, 29 Nisan 2005.
• Deutsches Institut für Normung (DIN) 38406-E5. Amonyum Tayini. Hach Lange. United for water quality. 2008.
• International Organization for Standardization (ISO) 7393-2. Ozon Tayini. Hach Lange. United for water quality. 2005.
• Türk Standardları Enstitüsü, TS EN ISO 15061. Su KalitesiÇözünmüş Bromat Tayini- İyonların Sıvı Kromatografi Yöntemi İle Tayini, 16 Nisan 2003.
• International Organization for Standardization (ISO) 17294-2. Water Quality-Application of İnductively Coupled Plasma Mass Spectrometry (ICP-MS). 01.09.2003.
• Türk Standardları Enstitüsü, TS 3263 ISO 10523. Su Kalitesi-pH Tayini. 13 Nisan 1999.
• Türk Standardları Enstitüsü, TS 9748 EN 27888. Su Kalitesi-Elektriksel İletkenlik Tayini, 4 Nisan 1996.
• Dedeakayoğulları H, Önal A E. Çevre-insan sağlığı ilişkisi açısından su ve su analizinin önemi. İst Tıp Fak Derg, 2009; 72(2):65-70.
• Ağaoğlu S, Ekici K, Alemdar S, Dede S. Van ve yöresi kaynak sularının mikrobiyolojik, fiziksel ve kimyasal kaliteleri üzerine araştırmalar. Van Tıp Dergisi, 1999; 6(2): 30-3.
• Günşen U, Anar Ş, Gündüz H. Uludağ’daki su kaynaklarının fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik özellikleri. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 2000; 7(2): 21-4.
• Alemdar S, Kahraman T, Ağaoğlu S, Alişarlı M. Bitlis ili içme sularının bazı mikrobiyolojik ve fizikokimyasal özellikleri. Ekoloji, 2009; 19,73: 29-38.
• Sönmez S. Bursa Büyük Şehir Belediyesi içme sularının (baraj, kuyu ve kaynak) bazı kimyasal özellikleri ve mikrobiyolojik kirliliği üzerinde bir araştırma. (Alınmıştır: Alemdar S, Kahraman T, Ağaoğlu S, AlişarlıM, 2009. Bitlis ili içme sularının bazı mikrobiyolojik ve fizikokimyasal özellikleri) UÜ Vet Fak Derg, 1992; 3,11: 1-9.
• Patır B, Güven AM, Arslan A. Elazığ bölgesi içme ve kullanma, kaynak, kuyu ve göl sularının hijyenik kaliteleri üzerinde araştırmalar. FÜ Sağ Bil Derg, 1992; 6,1-2: 127-34.
• Tepe Y, Mutlu E. Hatay harbiye kaynak suyunun fizikokimyasal özellikleri. DPÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2004; 6: 77-87.
• Örgev C, İnanç İ. Doğal zeolit’in doğal kaynak sularında pH, iletkenlik ve sertlik özelliklerinin düzenleyicisi olarak kullanımı. BİYOMUT, 2004; 256-7.
• Yağmur F, Hancı Hİ. Arsenik. STED, 2002; 11(7): 250-1.
• Tekbaş Ö F, Oğur R. Arsenik, içme suları ve sağlık. TAF Preventive Medicine Bulletin, 2008; 7(4)
• Yılmaz O, Ekici K. Van yöresinde içme sularında arsenikle kirlenme düzeyler. YYÜ Vet Fak Derg, 2004; 15(1-2): 47-51.
• Aydın S, Tüfekçi N, Arayıcı S, Soyhan B. Temas havalandırmalı sistemlerde Mn (II)’nın oksidasyonu. Su Kirlenmesi Kontrolü Dergisi, 1999; 9(3):33-40.
• Yardımumar Eren M, Sarıkaya H Z. İstanbul su arıtma tesislerinde demir-mangan problemi üzerine bir çalışma. Su Kirlenmesi Kontrolü Dergisi, 2002; 12(2): 17-23.
• Doğan G, Sabah E, Erkal T. Borun çevresel etkileri üzerine Türkiye’de yapılan bilimsel araştırmalar. Türkiye 19. Uluslararası Madencilik Kongresi, 9-12 Haziran 2005 İzmir, 425-31.
• Velioğlu S, Şaylı B.S, Altunsoy S. Bor madeni havzalarında üretilen bazı gıdalarda bor miktarlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Gıda 1999; 24(1):13-9.
• Kuruma H, Poetzschke J. İçme sularında amonyum iyonlarının uzaklaştırılmasında membran filtrasyon uygulaması. Ekoloji, 2002; 11(42): 45-8.
• Akçay MU, İnan H, Yiğit Z. İçme suyunda dezenfeksiyon yan ürünleri ve kontrolü. 7. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi, 24-27 Ekim 2007 İzmir, 798-803. h t t p : / / c e v r e . c l u b . f a t i h . e d u . t r / w e b y e n i / konfreweb/2008_pdf/sayfa117.pdf Erişim Tarihi: 20.08.2010
• Sacher F, Matschi A, Brauch H J. Analysis and occurrence of bromate in raw water and drinking water. Acta Hydrochimica et Hydrobiologica, 2006; 23: 26-30.