Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi 2009-2011 yılı Tüberküloz Laboratuvar verilerinin değerlendirilmesi

Yıl 2012, Cilt: 69 Sayı: 3, 149 - 154, 01.09.2012

Nilgun Özbey Alper Akçalı Müşerref Tatman Otkun

Öz

Amaç: Çanakkale İlinde tüberküloz kültür çalışmalarına 2009 yılında ilk olarak Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi Mikrobiyoloji Laboratuvarı’nda başlanmıştır. Bu çalışma ile laboratuvarımızda elde edilen verilerin sunulması ve mikobakteri tanısında kullanılan yöntemlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Mikobakteri kültürü için laboratuvarımıza gönderilen klinik örnekler Ehrlich-Ziehl-Neelsen EZN yöntemi ile boyanarak, mikroskobik olarak değerlendirilmiş; Löwenstein-Jensen LJ besiyeri ve BACTEC MGIT 960 Mycobacteria Growth Indicator Tube, Becton Dickinson, ABD sıvı bazlı kültür sistemi tüplerine ekilmiştir. Üreme görülen kültür tüplerinde Mycobacterium tuberculosis kompleks MTBK tanımlaması ve istem yapıldığında streptomisin STR , izoniazid INH , rifampisin RF , etambutol ETM duyarlılıkları çalışılmıştır. Aseptik koşullarda toplandığı düşünülen vücut sıvıları dekontamine edilmeden direkt olarak, diğer örneklere ise önce dekontaminasyon ve sonra konsantrasyondan ekim yapılmıştır. Bulgular: Laboratuvarımıza 667 hastadan toplam 1.048 örnek gönderilmiştir. 54 hastaya ait 71’i MTBK, yedisi tüberküloz dışı mikobakteri olmak üzere toplamda 78 örnekte %7,44 BACTEC MGIT 960 Becton Dickinson, ABD sistemi ile üreme saptanmıştır. LJ besiyerinde 64’ü MTBK, dördü tüberküloz dışı mikobakteri olmak üzere toplamda 68 örnekte üreme saptanmıştır. BACTEC MGIT 960 sisteminde üremenin saptanabildiği süre ortalama 11,8 gün ± 7,45 SS olarak tespit edilmiştir. EZN boyamasında 49 örnekte asidorezistan basil görülmüştür. Bu örneklerin 42 %86 ’sinde üreme saptanabilmiştir. 54 hastanın 25’inin izolatında ilaç duyarlılığı çalışılmıştır. Altı izolatta en az bir ilaca direnç saptanırken en yüksek oranda STR direnci görülmüştür. Beş örnekte STR direnci, üç örnekte INH direnci, bir örnekte de ETM direnci saptanmıştır. Üç örnekte aynı anda STR ve INH direnci saptanmıştır. RF dirençli MTBK saptanmamıştır. Sonuç: Bu çalışma ile Çanakkale ilindeki tüberküloz laboratuvarına ait ilk bulgular sunulmuştur. BACTEC MGIT 960 otomatize sıvı bazlı tüberküloz kültür sistemi ile yapılan kültür ve ilaç duyarlılık testleri katı besiyerinden daha kolay ve hızlı olarak gerçekleştirilmektedir. Tüberküloz tanısında kültür duyarlılığının mikroskopiden fazla olduğu, ancak erken tanı konulabilmesi nedeni ile duyarlılığı düşük olmasına rağmen mikroskobik incelemenin rutin olarak kültür ile birlikte değerlendirilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Mycobacterium tuberculosis, kültür, antitüberküloz duyarlılık

Evaluation of Tuberculosis Laboratory results in Çanakkale Onsekiz Mart University Research and Education Hospital for 2009-2011

Öz

Objective: Tuberculosis microbiological laboratory diagnosis was firstly started in year 2009, in Microbiology Laboratory of Onsekiz Mart University Research and Education Hospital in Çanakkale. We aimed at this study to present our laboratory data and to evaluate the methods which were used for the diagnosis of micobacteria. Method: Samples sent to our laboratory for tuberculosis culture were stained by Ehrlich-ZiehlNeelsen EZN method and evaluated microscopically. After processing of samples, each sample was inoculated to Löwenstein-Jensen medium LJ and BACTEC MGIT 960 Mycobacteria Growth Indicator Tube, Becton Dickinson, USA liquid based medium. If suspected growth was detected, Mycobacterium tuberculosis complex MTBC typing was made and if requested antituberculosis drug susceptibility for streptomycin STR , isoniazid INH , rifampicin RF and ethambutol ETM tested. Samples from normally sterile body sites cultured directly, others were firstly decontaminated and concentrated. Results: During the study period 1.048 samples from 667 patient has been processed. Seventy eight samples 7.44% from 54 patients were found positive by BACTEC MGIT system: 71 of them MTBC and seven of them were mycobacteria other than tuberculosis MOTT . By LJ medium 64 MTBC and 4 MOTT strain, totally 68 mycobacterium were isolated. Mean time for detecting positive culture by MGIT 960 was 11.8 days ± 7.45 SD . With EZN stain, 49 samples were detected as acido resistant bacilli and only 42 86% of them were positive by culture. Antituberculosis drug susceptibilty was evaluated at isolates of 25 from 54 patients. A resistance to at least one of the drugs were detected in six isolates. It is found that five isolates were resistant to STR, three were resistant to INH and one was resistant to ETM. Three isolates were resistant to both STR and INH. Rifampicin resistance was not detected in MTBC. Conclusion: With this study we presented first tuberculosis laboratory findings from our province, Çanakkale. Tuberculosis microbiological culture and antituberculosis susceptibility tests can be made using Bactec MGIT 960 system which is easier and faster than solid media culture. In tuberculosis diagnosis sensitivity of culture is higher than microscopical evaluation. It was concluded that although microscopic examination has low sensitivity, for early detection of tuberculosis both culture and staining should be used together for routine detection of tuberculosis.

Anahtar Kelimeler

Mycobacterium tuberculosis, culture, antituberculosis susceptibility

Kaynakça

• 1. WHO report, 2011. Global tuberculosis control; (WHO/HTM/TB/2011.16).
• 2. Parrish NM, Carroll KC. Role of the clinical mycobacteriology laboratory in diagnosis and management of tuberculosis in low-prevalence settings. J Clin Microbiol, 2011; 49 (3): 772–6.
• 3. Özakın C, Gedikoğlu S. Tüberküloz tanısında tüberküloz laboratuvarının rolü: Tanı ve ilaç duyarlılık testlerinde rutin laboratuvar yöntemlerinin değeri. 21. Yüzyılda Tüberküloz Sempozyumu ve II. Tüberküloz Laboratuvar Tanı Yöntemleri Kursu. 12-13 Haziran, Samsun. 2003.
• 4. Karadağ A, Tokaç M, Güvenli A, Sünbül M, Günaydın M, Saniç A. Klinik örneklerden izole edilen tüberküloz basili kompleksinin majör antitüberküloz ilaçlara direnç oranları. ANKEM Dergisi, 2004; 18 (4): 189-92.
• 5. Kılıçaslan Z. Dünyada ve Türkiye'de tüberküloz. ANKEM Dergisi, 2007; 21 (2): 76-80.
• 6. Alp A. Tüberkülozun laboratuvar tanısında güncel durum. Hacettepe Tıp Dergisi, 2011; 42: 28-33.
• 7. Perincek G, Tabakoğlu E, Otkun M, Özdemir L, Özdemir B. Mycobacterium tuberculosis üremesi saptanan akciğer tüberkülozlu hastaların antitüberküloz ilaçlara direnç oranları. Türk Toraks Dergisi, 2011; 12: 111-3.
• 8. Kurtoğlu MG, Yüksekkaya Ş, Özdemir M, Baysal B. Bir eğitim ve araştırma hastanesinin mikobakteriyoloji laboratuvarında direkt preparat ve kültür sonuçlarının karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Tıp Dergisi, 2011; 27 (2): 69-72.
• 9. Türkiye'de Verem Savaşı 2011 Raporu. T.C. Sağlık Bakanlığı, Verem Savaşı Dairesi Başkanlığı. Ankara. 2011.
• 10. Aslan G. Tüberküloz tanısında yeni yaklaşımlar. I. Ulusal Klinik Mikrobiyoloji Kongresi. 12-16 Kasım, Antalya. 2011; 84-91.
• 11. Chan DS, Choy MY, Wang S, Sng LH. An evaluation of the recovery of mycobacteria from urine specimens using the automated Mycobacteria Growth Indicator Tube system (BACTEC MGIT 960). J Med Microbiol, 2008; 57: 1220-2.
• 12. Yüce A. Tüberküloz kültürü ve basil tür tayini. In: Bilgiç H, Karadağ M, eds. Tüberküloz. İstanbul. Aves Yayıncılık, 2010; 92-109.
• 13. Watterson SA, Drobniewski FA. Modern laboratory diagnosis of mycobacterial infections. J Clin Pathol, 2000; 53: 727–32.
• 14. Ekşi F, Zer Y, Karslıgil T, Bayram A, Balcı İ. Çeşitli klinik örneklerden izole edilen Mycobacterium tuberculosis kompleksi suşlarının majör antitüberküloz ilaçlara direnç oranları. Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Dergisi, 2009; 39 (3-4): 89-93
• 15. Karabay O, Otkun M, Akata F, Karlikaya C, Tugrul M, Dündar V. Antituberculosis drug resistance and associated risk factors in the european section of Turkey. Ind J Chest Dis All Sci, 2004; 46 : 171-7.