Sağlıkta sosyal bir belirleyici; fiziksel aktivite

Yıl 2013, Cilt: 70 Sayı: 4, 205 - 214, 01.12.2013

Sinan Bulut

Öz

Hızla artan endüstrileşme ve teknolojik gelişmeler kişilerin yaşam tarzları üzerinde önemli değişikliklere sebep olmaktadır. Yaşam koşullarında, teknolojinin ve modernleşmenin beraberinde getirdiği kolaylıklar sayesinde insanların birçoğunun günlük olarak yaptığı fiziksel aktiviteler oldukça düşük seviyede olup, insanlar daha çok hareketsizliğe yönelmektedir. Bu değişiklikler arasında kişilerin sağlık durumunu etkileyen fiziksel aktivite düzeyi de giderek düşmekte ve buna bağlı olarak da farklı sağlık sorunları ortaya çıkabilmektedir. Sağlığın korunması açısından düşünüldüğünde, bu durum fiziksel aktivitenin önemini giderek arttırmaktadır. Fiziksel aktivitenin düzenli yapılmasının, bireysel olarak sağlığa olumlu etkisi olduğu gibi toplumun genel sağlık düzeyi üzerine de olumlu etkileri olmaktadır. Koruyucu ve önleyici sağlık hizmetlerinin, tedaviye yönelik sağlık hizmetlerinden daha az maliyetli olduğu göz önüne alınırsa, fiziksel aktivite ekonomik olarak fazla maliyet gerektirmeyen ve bunun yanında insan sağlığı üzerine olumlu etkisi oldukça yüksek olan bir birincil korunma Yöntemi olarak görülebilir. Bu sebeple bireylerin düzenli fiziksel aktivite yapmaları, toplumun genel sağlık düzeyi üzerinde olumlu sonuçlara yol açmaktadır. Özellikle çalışan kişilerde, iş yükü fazlalığından kaynaklanan zaman yetersizliği fiziksel aktivite yetersizliğine neden olan en önemli etken olarak görülmektedir. Bunun yanı sıra fiziksel aktivite yapılabilecek sosyal alanların yetersizliği veya yokluğu da insanları daha hareketsiz bir yaşam tarzına yöneltmektedir. Fiziksel aktivitenin her türlüsü faydalı iken, amaç aşırı zarar ya da risk oluşturmaksızın sağlığa ve işlevsel kapasiteye faydası dokunan düşük, orta veya yüksek düzey fiziksel aktivite olarak tanımlanan aktivitenin sağladıklarından yararlanmaktır. Bunun için en uygun yol, en az orta yoğunluktaki bir fiziksel aktivitenin seri adımlar ile yürüme ve daha derin nefes alma ya da vücut ısısının yükselmesine yol açan diğer aktiviteler gibi günlük yaşamın içine dahil edilmesidir

Anahtar Kelimeler

Sağlık, sosyal belirleyici, fiziksel aktivite

A social determinants of health, physical activity

Öz

Rapidly growing industrialization and technological developments cause significant adverse effects on peoples lifestyles Living conditions, technology and conveniences brought about by modernization, are making people less active on a daily basis. These changes, affect the health status of the people as the level of physical activity gradually decreases and consequently different health problems may occur. In terms of the protection of health the importance of physical activity increases. Regular overall health of the individual has a positive effect at the community level too. Preventitive health care is cheaper than treatment costs and physical activity is low cost with a high effect on health. For this reason, individuals who to positive results on the level of the overall health of the community. Especially for working people, the lack of time due to excess workload, is seen as the most important factor causing lack of physical activity. Lack of social activity areas make people lead a sedentary life. While all forms of physical activity may be of benefit, it is important to avoid risk of injury through high level or dangerous activities. The best way fiziksel aktivite yapılabilecek sosyal alanların yetersizliği veya yokluğu da insanları daha hareketsiz bir yaşam tarzına yöneltmektedir. Fiziksel aktivitenin her türlüsü faydalı iken, amaç aşırı zarar ya da risk oluşturmaksızın sağlığa ve işlevsel kapasiteye faydası dokunan düşük, orta veya yüksek düzey fiziksel aktivite olarak tanımlanan

Anahtar Kelimeler

Health, social determinants, physical activity

Kaynakça

• 1. MacAuley D. A history of physical activity, health and medicine. J R Soc Med, 1994; 87: 32-35.
• 2. Paffenbarger RS, Steven Jr, Blair N, I-Min Lee. A history of physical activity, cardiovascular health and longevity. Int J Epidemiol, 2001; 30: 1184-92.
• 3. Genç M, Eğri M, Kurçer MA, Kaya M, Pehlivan E, Karaoğlu L, ve ark. Malatya kent merkezindeki banka çalışanlarında fizik aktivite sıklığı. İnönü Üniv Tıp Fak Derg, 2002; 9(4): 237-40.
• 4. Karaca A, Turnagöl H. Çalışan bireylerde üç farklı fiziksel aktivite anketinin geçerliği ve güvenirliği. Spor Bilim Derg, 2007; 18(2): 68-84.
• 5. Öztürk M. Üniversitede eğitim öğretim gören öğrencilerde uluslararası fiziksel aktivite anketinin (IPAQ) geçerliliği ve güvenirliği ve fiziksel aktivite düzeyinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2005.
• 6. Boyce WR, Boone EL, Cioci BW, Lee AH. Physical activity, weight gain and occupational health call centre employees. Occup Med, 2008; 58: 238-44.
• 7. Satcher D, Lee RP. Physical activity and health: a report of the surgeon general. 5th ed. U.S. Department of Health and Human Services publication, 1996.
• 8. Baltacı G, Irmak H, Kesici C, Çelikcan E, Çakır B. Fiziksel aktivite bilgi serisi. 1 inci Baskı. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayını, 2008.
• 9. Bouchart C, Blair SN, Hasko LW. Physical Activity and Health. 1st. ed. United States of America: Sheridan Books, 2006.
• 10. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fc gi?book=hsnihcdc&part=A15154 (Erişim tarihi: 09.08.2010).
• 11. http://www.who.int/healthinfo/global_burden_ disease/GlobalHealthRisks_report_full.pdf (Erişim tarihi:23.09.2010).
• 12. Paffenbarger RS, Hyde RT, Wing AL. The association of changes in physical-activity level and other lifestyle characteristics with mortality among men. N Engl J Med, 2001; 328(8): 538-45.
• 13. Wei M, Kampert JB, Barlow CE. Relationship between low cardiorespiratory fitness and mortality in normal-weight, overweight, and obese men. JAMA, 1999; 282(16): 1547-53.
• 14. www.cdc.gov./nccdphp/sgr/pdf/execsumm.pdf (Erişim tarihi: 02.02.2013).
• 15. Sallis JF, McKenzie TL, Kolody B, Lewis M, Marshall S, Rosengard P. Effects of healthrelated physical education on academic achievement: project spark. Res Q Exerc Sport, 1999; 70(2):127-34.
• 16. Escobedo LG, Marcus SE, Holtzman D, Giovino GA. Sports participation, age at smoking initiation and the risk of smoking among U.S. high school students. JAMA, 1993; 269:1391-5.
• 17. Zill N, Nord CW, Loomis LS. Adolescent Time Use, Risky Behavior And Outcomes: An Analysis Of National Data. 1st. ed. Rockville, MD: Westat, 1995.
• 18. U.S. Preventive Services Task Force. Guide to Clinical Preventive Services, 2nd ed. Baltimore: Williams and Wilkins, 1996; 611-624.
• 19. Hsing AW, Mclaughlin KJ, Zheng W, Gao TY, Blot WJ. Occupation, physical activity and risk of prostate canser in Shanghai, people’s Republic of China. Cancer Causes Control, 1994(5); 136-140.
• 20. http://www.moh.govt.nz/moh.nsf/ pagesmh/5535/$File/physical-activity toolkit.doc. (Erişim tarihi: 16.06.2010).
• 21. Karaca A, Ergen E, Konuç Z. Fiziksel aktivite değerlendirme anketi (FADA) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spor Bilim Derg, 2000; 11(1-4): 17-28.
• 22. Kalling VL. Physical activity on prescription, studies on physical activity level, adherence and cardiovasculer risk factors. Karolinska Institutet Thesis For Doctoral Degree, 2008.
• 23. Pitta F, Troosters T, Probst VS, Spruit MA, Decramer M, Gosselink R. Quantifying physical activity in daily life with questionnaires and motion sensors in COPD. Eur Respir J, 2006; 27:1040-55.
• 24. Paffenbarger RS, Hyde TR, Wing AL, Lee MI, Jung L, Kampert BJ. The association of changes in physicalactivity level and other lifestyle characteristics with mortality among men. N Eng J Med, 1993; 328(8): 538-45.
• 25. Arıkan İ, Metintaş S, Kalyoncu C. Genç erişkinlerde fiziksel aktivite düzeyinin belirlenmesinde iki farklı metot karşılaştırılması. Osmangazi Tıp Derg, 2008; 30(1): 19-28.