İlaçlama sektöründe çalışan işçiler ile zehirlenme şüphesi görülen hastaların kolinesteraz seviyelerinin belirlenmesi

Yıl 2013, Cilt: 70 Sayı: 1, 7 - 14, 01.03.2013

Banuçiçek Yücesan Mürsel Kurt Figen Sezen Serdar Alp Subaşı

Öz

Amaç: Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Tüketici Güvenliği ve Sağlık Etkileri Araştırma Müdürlüğüne 2008-2010 yılları arasında başvuran pestisitlerin kronik etkilerine maruz kalmış tarım ve ilaçlama şirketi işçileri ile pestisit zehirlenmesi şüphesi görülen hastaların kolinesteraz seviyelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.Yöntem: Kan örneklerinin plazmaları ayrılmış ve ön işlemlere tabi tutulmuştur. Ön işlem sonrası hazırlanan numuneler 405 nm ve 30 OC’de spektrofotometrik yöntemle kolinesteraz seviyeleri kantitatif olarak belirlenmiştir. Bulgular: Bu çalışmada; pestisit maruziyeti ve şüphesi nedeniyle başvuran 1136 kişinin kanında kolinesteraz düzeyi incelenmiştir. Başvuran bu kişilerin 367 %32,3 ’sini ilaçlama sektöründe çalışan işçiler, 769 %67,7 ’unu ise zehirlenme ön tanısı alan kişiler oluşturmuştur. Zehirlenme ön tanısı alan kişilerin 222 %28,9 ’sinde serum kolinesteraz seviyesi düşük olarak tespit edilmiştir. Bu kişilerin 119 %53,6 ’unu kadınlar oluştururken en sık görülen grup ise 56 %25,2 ’sı ile 10-19 yaş grubu oluşturmuştur. İlaçlama firmalarından laboratuvarımıza müracaat eden kişilerin 347 %94,6 ’sinin değerleri normal sınırlarda tespit edilmiştir. Bu kişilerin ancak 20 %5,4 ’sinde kolinesteraz düzeyleri zehirlenme sınırında saptanmıştır. Kolinesteraz seviyesi düşük tespit edilen işçilerin ise en fazla 30-39 yaş grubunda olduğu görülmüştür.Sonuç: Organofosforlu insektisit zehirlenmelerinde Ülkemizde tarım alanında ve ilaçlama sektöründe birçok işçi çalışmaktadır. Tarım ve ilaçlama sektöründe kullanılan ilaçlar pestisit grubu diye adlandırılan ilaçlardır. T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nün “Bitki Koruma Ürünlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’’ te tarım ve ilaçlama sektöründe çalışacak kişilerin işe başlarken ve yıllık olarak kontrollerinin yapılması gerekliliği vurgulanmıştır 1 . Ayrıca Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı’nda intihar amaçlı pestisit alımından şüphelenilen hastaların da kolinesteraz seviyelerinin ölçümleri yapılarak, hastaların tedavilerine yardımcı olunmaktadır.Asetilkolinesteraz AChE dokularda serbest veya fosfolipidlerle bileşik halinde bulunan, lipofilik etkiye sahip, asetilkolini hidrolizleyen nonspesifik bir enzimdir. Asetilkolin ACh sinir ve kas lifleri boyunca biyoelektriksel akımın oluşmasında görevlidir. Asetilkolin; otonomik ve somatik sinir sisteminde major nörotransmitterdir. Bu nörotransmitter AChE enzimi tarafından yıkılır. Sinir uyarılarının nakledilmesinde rol oynayan AChE’nin özellikle organofosforlu, klorlu ve karbamatlı pestisitler ile bazı kimyasal maddelerle bağlanarak dönüşümsüz ve bu maddeler ile ilaçlama yapan kişilerde kolinesteraz seviyesinin ölçümü son derece önemlidir. Çalışmamızda zehirlenme ön tanısı ile gelen 547 %71,1 hasta ve sektörde çalışan 347 %94,6 işçide normal kolinesteraz seviyesi tespit edilmiştir. Bu bağlamda zehirlenme öntanılı hastaların klinikler tarafından daha iyi sorgulanması gerektiği gözlemlenmiştir. Ayrıca ilaçlama sektöründe çalışan işçilerin organofosforlu insektisitlere maruz kalanlarında kolinesteraz seviyesi bakılmasının ekonomik ve iş yükü açısından önem taşıdığı düşünülmüştür

Anahtar Kelimeler

Asetilkolin, asetilkolinesteraz, pestisit, organofosfat zehirlenmeleri, tarım işçileri, kronik maruziyet

Determination of cholinesterase levels of the employees working at the pharmaceutical sector and the patients suspected of being poisoned

Öz

Objective: The purpose of this work is to dispersion determination levels of cholinesterase in people who are working in the pharmaceutical and agriculture sector, were chronically affected by pesticide or patient’s who are suspected to be poisoned by pesticide, who applied for the Consumer Safety Health Effects Research Laboratories, RSHMB, Ankara during the period 2008-2010. Method: The plasma of the blood samples were used for quantitative spectrophotometric analysis with 405 nm and 30OC temperature conditions. Results: In this research 1136 people whose cholinesterase levels tested; applied to our center because of pesticide toxicities. 367 32.3% were the ones working for the pharmaceutical sector and intended to be under control, 769 67.7% were the ones prediagnoised as poisoned. It has been detected that 222 28.9% of them were in safe serum cholinesterase measurement range. 119 53.6% of these people were women and majority of them 56 25.2% in the 10-19 age group. 347 94.6% people who are working either in the pharmaceutical or agriculture sector were in the normal range and just 20 5.4% of them were in the toxicity range. The intoxicated workers were in the age group of 30-39. Conclusion: The cholinesterase levels of the persons, who sprayed or were poisoned byinsecticide containing organophosphate, is of the utmost importance. In our research; 547 patients 71.1% and 347 workers 94.6% were in the normal range of cholinesterase level. These results show that the patients who prediagnosed as poisoned should be well examined. Also, to determine the workers and examine their cholinesterase levels who are from the pharmaceutical sector and work with organophosphate insecticides; is very important on an economic and workload basis

Anahtar Kelimeler

Acetylcholine, acetyl cholinesterase, pesticides, organophosphate toxicity, agricultural workers, chronic exposure

Kaynakça

• 1. www.zmo.org.tr/resimler/ekler/8ef4b66cb25 e92a_ek.pdf?tipi=14. (10.06.2011)
• 2. Güven A. Asetilkolinesteraz’ın önemi ve inhibitörleri. Kafkas Üni Vet Fak Derg, 2000; 6 (1-2): 145-51.
• 3. Saydam CK, Sözmen B, Aslan LS. Organofosfor zehirlenmelerine yaklaşım. Türkiye Klinikleri J Med Sci, 2006; 26: 73-7.
• 4. Namba T. Cholinesterase inhibition by organophosphorus compounds and clinical effects. Bull Wld Hlth Org. 1971; 44: 289-307.
• 5. Heath DF. Organophosphorus poisons. Volume 13. Newyork. Pergamon Pres, 1961; 177-213.
• 6. Watson WA, Litovitz TL, Klein-Schwatz W. 2003 annual report of the American Association of Poison Control Centers Toxic Exposure Surveillance System. Am J Emerg Med, 2004; 22(5): 335-404.
• 7. Okumura T, Takasu N, Ishimatsu S, Miyanoki S, Mitsuhashi A, Kumada K, et al. Report on 640 victims of the Tokyo subway sarin attack. Ann Emerg Med, 1996; 28 (2): 223-4.
• 8. Dökmeci İ, Dökmeci AH. Toksikoloji zehirlenmelerde tanı ve tedavi. 4.baskı. Ankara: Nobel Matbaacılık, 2005; 582-607.
• 9. Sarıtaş A, Çakır Z, Aslan Ş. Organofosfat ve karbamat zehirlenmeleri. The Eurasian J Med, 2007; 39: 55-9.
• 10. Klaassen CD. Nonmetallic environmental toxicants: air pollutants, solvents and vapors, and pesticides. In: Gilman GA, Goodman SL, Rall WT, Murat F, eds. Goodman and Gilman’s the Pharmacological Basis of Therapeutics. 7th ed. Newyork. Macmillan Publishing Company, 1985; 1638-50.
• 11. Gilman GA, Goodman SL, Rall WT, Murat F. Goodman and Gilman’s the pharmacological basis of therapeutics. Seventh edition. Newyork: Macmillan Publishing Company,1985; 110-30.
• 12. Trush GM, Anstead MI. Pralidoxime continuous infusion in the treatment of organophosphate poisoning. Ann Pharmacother, 1997; 31: 441-4.
• 13. Den Blaauwen DH, Poppe WA, Trischler W. Cholinesterase with butyrylthiocholine-iodide as substrate: references depending on age and sex with special reference to hormonal effects and pregnancy. J Clin Chem Biochem, 1983; 21(6): 381-6.
• 14. Stojan J. Non-productive binding of butyryl (thio) choline in the active site of vertebrate acetylcholinesterase. Chem Biol Interact, 2010; 187(1-3): 128-34.
• 15. Dawson AH, Eddleston M, Senarathna L, Mohamed F, Gawarammana I, Bowe SJ, et al. Acute human lethal toxicity of agricultural pesticides: a prospective cohort study. PLoS Med, 2010; 26: 7(10); e 1000357.
• 16. Eddleston M, Karalliedde L, Buckley N, Fernando R, Hutchinson G, Isbister G, et al. Pesticide poisoning in the developing world a minimum pesticides list. Lancet, 2002; 360 (9340): 1163-7.
• 17. Eddleston M, Singh S, Buckley N. Acute organophosphorus poisoning. Clin Evid, 2003; 10: 1652-63.
• 18. Cesaretli Y, Özcan N, Özer N, Olcay HE. The evaluation of pesticide exposures in the years of 2000-2001 in Turkey. Refik Saydam Hygene Institute, Poison information Center data in the years of 2000-2001.
• 19. Peter JV, Jerobin J, Nair A, Bennett A, Samuel P, Chrispal A, et al. Clinical profile and outcome of patients hospitalized with dimethyl and diethyl organophosphate poisoning. Clin Toxicol (Phila), 2010; 48 (9): 916-23.
• 20. Kavalci C, Durukan P, Ozer M, Cevik Y, Kavalci G. Organophosphate poisoning due to a wheat bagel. Intern Med, 2009; 48(2): 85-8.
• 21. Cardon N, Vaillant C, Cren P, Gruffat B, Rappold JP, Corbé H. Acute organophosphorus pesticide poisoning and cholinesterases activities. Ann Biol Clin (Paris), 2005; 63(3): 329-34.
• 22. Çetin NG, Beydili H, Tomruk Ö. Acil servise başvuran intoksikasyon olgularının geriye dönük analizi. SDÜ, Tıp Fak Derg, 2004; 11(4): 7-9.
• 23. Al B, Güllü MN, Küçüköner M, Aldemir M, Güloğlu C. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi acil servisine organofosfat zehirlenmeleri ile başvuran hastaların demografik özellikleri. Tıp Araştırma Derg, 2006; 4(1): 5-13.
• 24. www.cevre.org.tr/.../Yonetmelikler/www.cevre. org.tr/.../Yonetmelikler/Bitki%20Koruma%20 Urunlerinin%20Uygulama%20Usul%20ve%...- Önbellek, (10.06.2011).
• 25. Çömelekoğlu Ü, Mazmancı B, Arpacı A. Pestisitlerin kronik etkisine maruz kalan tarım işçilerinde karaciğer fonksiyonlarının incelenmesi. Turk J Biol, 2000; 24: 461-6.
• 26. Naidoo S, London L, Rother HA, Burdorf A, Naidoo RN, Kromhout H. Pesticide safety training and practices in women working in small-scale agriculture in South Africa. Occup Environ Med, 2010; 67(12): 823-8.
• 27. Sosan MB, Akingbohungbe AE, Durosinmi MA, Ojo IA. Erythrocyte cholinesterase enzyme activity and hemoglobin values in cacao farmers of southwestern Nigeria as related to insecticide exposure. Arch Environ Occup Health, 2010; 1; 65(1): 27-33.
• 28. Kachaiyaphum P, Howteerakul N, Sujirarat D, Siri S, Suwannapong N. Serum cholinesterase levels of Thai chilli-farm workers exposed to chemical pesticides: prevalence estimates and associated factors. J Occup Health, 2010; 52(1): 89-98.
• 29. Joshaghani HR, Ahmadi AR, Mansourian AR. Effects of occupational exposure in pesticide plant on workers' serum and erythrocyte cholinesterase activity. Int J Occup Med Environ Health, 2007; 20(4): 381-5.