Kutanöz leishmaniasis ve Hatay İlindeki durumu

Yıl 2014, Cilt: 71 Sayı: 4, 171 - 178, 01.12.2014

Gülnaz Çulha Çiğdem Asena Doğramacı Burcu Gülkan Nazan Savaş

Öz

Amaç: Yurdumuzda Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve Çukurova yöresinde endemik olarak görülen kutanöz leishmaniasis KL yıllardır önemini koruyan bir halk sağlığı problemidir. Çalışmada 2006-2011 yılları arasında Hatay İl Sağlık Müdürlüğü ve Mustafa Kemal Üniversitesi Araştırma Hastanesi Parazitoloji Laboratuvarı verilerinin birlikte analizi ile Hatay ilinde KL olgularının ve odaklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Parazitoloji Laboratuvarına Ocak 2006- Temmuz 2011 tarihleri arasında farklı polikliniklerden KL şüphesiyle başvuran 596 hastadan smear örnekleri alınmıştır. Ayrıca lezyonun süresi, sayısı, yeri, hastanın yaşı ve yerleşim yerini ilçe ve köy olarak içeren bilgi formları doldurulmuştur. KL şüpheli lezyonlardan smear yapılarak, Giemsa boyası ile boyanmış, 100X immersiyon objektifi ile mikroskop incelemesi yapılarak parazitin amastigot formu görünen olgulara pozitif KL tanısı konmuştur. İstatistiksel yöntemlerde ki kare testi kullanılmıştır. Bulgular: İncelenen 596 olgudan 273 %45,8 ’ü KL açısından pozitif bulunmuştur. Pozitif olguların 139 %50,9 ’u kadın, 134 %49,1 ’ü erkek hastadır. Olguların 39 %14,3 ’unda birden fazla lezyona rastlanmıştır. Lezyonun kadınlarda baş-boyun ve gövde kısmında daha çok p=0,036, p=0,240 erkeklerde bacakta daha fazla olduğu p=0,014 saptanmıştır. KL tanısı konan yaş gruplarının 0-12 yaş 73 %26,7 ve 13-24 yaş arasında 89 %32,6 kişi olduğu, lezyon süresinin çoğunlukla 0-6 ay arasında bulunduğu saptanmıştır. Hatay İl Sağlık Müdürlüğü’ne 2006-2011 yılları arasında yapılmış tüm bildirimler incelenmiş, Mustafa Kemal Üniversitesi Hastanesi Parazitoloji Laboratuvarından yapılan bildirimler dışındaki hastaların kayıtları da incelenmiştir. Toplam 269’u erkek, 266’sı kadın hasta olmak üzere 535 hasta belirlenmiştir. İl Sağlık Müdürlüğü verilerinde yaş, cinsiyet, yaşadığı ilçe yanısıra hastanın kliniğinin değerlendirildiği gözlemlenmiştir. Sonuç: Hatay’da önceki yıllara göre KL’nin yeni enfeksiyon odaklarının varlığı tespit edilmiştir. Bu odakların Hassa, Samandağı ve Altınözü ilçelerinde ve özellikle Suriye sınırına çok yakın olan köylerde olmasının Hatay’da olgu sayısını daha da artırabileceğini düşündürmektedir. Bu nedenle KL saptanan ilçe ve köylerde düzenli aralıklarla tarama yapılması, kayıtların düzenli tutulabilmesi ve tedavilerinin sağlanması için İl Sağlık Müdürlüğü ile birlikte tanı ve tedavi konusunda eğitimler verilmesinin gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kutanöz leishmaniasis, Hatay, yayma

Cutaneous leishmaniasis and its status in Hatay province, Turkey

Öz

Objective: Cutaneous leishmaniasis CL , which is endemic in the South-East Anatolia and Cukurova areas, has been an important public health problem for years. This study is an: analysis of Mustafa Kemal University, Research Hospital, Parasitology Laboratory and Hatay Provincial Health Directorate’s data collected between years 2006-2011, to determine more recent cutaneous leishmaniasis sources in Hatay province and reasons for this increasing trend. Method: Smear samples were collected from 596 patients who applied to the Parasitology Laboratory in between January 2006-July 2011. Information forms including the lesion’s duration, number, location as providence and village , patient’s age and location have been filled. In cases suspected of cutaneous leishmaniasis, a smear was performed, stained with Giemsa and microscopy examination was performed with 100X immersion objective. Positive CL recognition was placed on cases when the amastigot form of parasite was observed. Ki square test was used for statistical analyses. Results: Two hundred seventy three cases of 596 patients 45.8% of patients were found to be CL positive. One hundred thirty nine 50.9% of positive cases were female and 134 49.1% of positive cases were male. Thirty nine 14,3% of 273 positive cases have more than one lesion. The lesion locations of head, neck and trunk were most commonly involved among women p=0,036, p=0,240 , on the other hand leg was most common side on men p=0,014 . CL commonly observed at ages between 0-12 in 73 26.7% cases, and ages between 13-24 in 89 32.6% cases. Most of the lesion durations were between 0-6 months. All the cases notified to Hatay Provincial Health Directorate between years 2006- 2011 were assessed except the cases belong to Mustafa Kemal University, Research Hospital, Parasitology Laboratory. Total of 535 patients 269 men, 266 women; including our patients were notified. It is noticed that Provincial Health Directorate’s data includes only age, gender, year and town and also clinical features of the patient. Conclusion: In Hatay, unlike previous years, presence of new CL focal points were observed. These cases are concentrated at Hassa, Samandağı and Altınözü towns and particularly at regions very close to Syrian border. These locations could be the reasons for increased number of CL cases. For this reason performing periodical screenings at the provinces and towns where CL was diagnosed should be realized. Moreover, giving seminars and educational sessions were planned in collaboration with Hatay Provincial Health Directorate.

Anahtar Kelimeler

Cutaneous leishmaniasis, Hatay, smear

Kaynakça

• World Health Organization. Report of the Scientific Working Group on Leishmaniasis. Geneva. World Health Organization, 2004; 5-6.
• Güngördü H, Uzun S. Leishmaniasis. Turkiye Klinikleri J Dermatol-Special Topics, 2010; 3(2): 40-3.
• Gürel MS, Yeşilova Y, Ölgel MK, Özbel Y. Cutaneous leishmaniasis in Turkey. Türkiye Parazitol Derg, 2012; 36(2): 121-9.
• Akman L, Aksu HS, Wang RQ, Özensoy S, Özbel Y, Alkan Z, et al. Multi-site DNA polymorphism analyses of Leishmania isolates define their genotypes predicting clinical epidemiology of leishmaniasis in a specific region. J Eukaryot Microbiol, 2000; 47(6): 545-54.
• Svobodovâ M, Alten B, Zidkovâ L, Dvorák V, Hlavacková J, Mysková J, et al. Cutaneous leishmaniasis caused by Leishmania infantum transmitted by Phlebotomus tobbi. Int J Parasitol, 2009; 39(2): 251-6.
• Baz K, Köktürk A,Türsen Ü, Kaya Tİ, İkizoğlu G, Kanık A. Cutaneous leishmaniasis in Anamur. Turkiye Klinikleri J Dermatol, 2002; 12(1): 5-10.
• Serin MS, Waki K, Chang KP, Aslan G, Direkel Ş, Otag F, et al. Consistence of miniexon polymerase chain polymorphism and single-copy gene sequence analyses in discriminating Leishmania genotypes. Diagn Microbiol Infect Dis, 2007; 57(3): 295-9.
• Malatyalı E, Özçelik S, Gürsoy N. Kekik (Thymus vulgaris), kimyon (Cuminum cyminum) ve Mersin (Myrtus communis) bitkilerinden elde edilen yağların in vitro anti-leishmanial etkileri. Türk Hij Den Biyol Derg, 2009; 66(1): 7-13.
• Bayazıt Y, Özcebe H. Şanlıurfa ili kent merkezinde kutanöz leishmaniasis insidans ve prevalansı. Türk Hij Den Biyol Derg, 2004; 61(1,2,3): 9-14.
• Çulha G, Akçalı C. Detection of cutaneous leishmaniasis cases in Hatay and surrounding areas. Turkiye Parazitol Derg, 2006; 30(4): 268-71.
• Akçalı C, Çulha G, İnalöz S, Savaş N, Önlen Y, Savaş L, et al. Cutaneous leishmaniasis in Hatay. J Turk Acad Dermatol, 2007; 1(1): 1-5.
• Uzun S. Leishmaniasis. Ed. Tüzün Y, Gürer MA, Serdaroğlu S, Oğuz O, Aksungur VL. Dermatoloji. 3. baskı İstanbul, Nobel Tıp Kitabevi, 2008; 659-82.
• Ceyhan AM, Meriç G, Aynalı G. A Case of cutaneous leishmaniasis mimicking squamous cell carcinoma. Türkderm, 2012; 46(1): 44-6.
• Yaman M, Özbel Y. The sandflies (Diptera: Psychodidae) in the Turkish province of Hatay: Some possible vectors of the parasites causing human cutaneous leishmaniasis. Ann Trop Med Parasitol, 2004; 98: 741-50.
• Sucaklı MB, Saka G. Epidemiology of cutaneous leishmaniasis in Diyarbakir. Turkiye Parazitol Derg, 2007; 31(3): 165-9.
• Gurel MS, Ulukanligil M, Ozbilge H. Cutaneous leishmaniasis in Sanliurfa: Epidemiologic and clinical features of the last four years (1997-2000). Int J Dermatol, 2002; 41(1): 32-7.
• Yemisen M, Ulas Y, Celik H, Aksoy N. Epidemiological and clinical characteristics of 7172 patients with cutaneous leishmaniasis in Sanliurfa between 2001 and 2008. Int J Dermatol, 2012; 51(3): 300-4.