Tularemi: Güncel Değerlendirmeler

Yıl 2014, Cilt: 71 Sayı: 2, 99 - 106, 01.06.2014

Müsenna Arslanyılmaz Dilek Aslan Levent Akın Dilber Aktaş

Öz

Tularemi, Gram negatif kokobasil olan Francisella tularensisin etken olduğu ağırlıklı olarak Kuzey yarım kürede görülen zoonotik bir enfeksiyon hastalığıdır. F. tularensis soğuk ve nemli ortamlara haftalarca canlı kalacak şekilde dayanıklı bir bakteridir. Fakat güneş ışığı ve yüksek ısıya dayanıksızdır ve klorlanmış sularda yaşayamaz. Hastalığın doğrudan ve dolaylı bulaştığı bilinir, ancak, etken genellikle oral yolla alındığında salgınlara neden olabilmektedir. Türkiye’de çoğunlukla su ile bulaştığı bilinen tularemi açısından özellikle laboratuvarda çalışanlar, çiftçiler, veterinerler, avcılar daha fazla risk altındadır. F. tularensis besiyerinde 35 ºC’de 2-5 günde ürer. Tanı için serolojik testler sıklıkla kullanılan yöntemlerdir. Erken dönemde PCR, immünfloresan boyama ve direkt antijen arama gibi yöntemler de kullanılabilir. Klinik bulgular, hastanın immün direnci, sistemik tutulma derecesi, bakterinin virulansı gibi nedenlerden dolayı değişiklik gösterir. Tulareminin en sık görülen klinik formu bölgesel lenfadenitin de eşlik ettiği kütanöz lezyona komşu ağrısız bir ülser şeklinde görülen ülseroglanduler formdur. Diğer klinik formları da glandüler, okuloglandular, orofaringeal, respiratuvar ve tifoidal olarak bilinir. Dünyada ise endemik bölgeler arasında Kanada, Meksika, eski Sovyetler Birliği ülkeleri, Tunus, Türkiye, İsrail, İran, Çin ve Japonya’nın da aralarında bulunduğu ülkeler sayılmaktadır. Ülkemizde hastalığa ilişkin ilk bildirim 1936 yılında olup yıllar içinde bildirimler sürmüştür. Bildirim sayısı üzerinden yapılan değerlendirmelere göre 2012 yılı için morbidite hızının milyonda 8 olduğu tahmin edilmektedir. 2005-2012 yılları bildirimlerine göre hastalığın en fazla bildirildiği ay Mart olmuştur. Hastalık, 2005 yılından bu yana Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi’nde C Grubu Bildirimi Zorunlu Hastalıklar Listesinde yer almaktadır. Tularemi, biyoterörizm açısından “tehlikeli” olarak değerlendirilen bir etkendir. Halk sağlığı bakış açısıyla değerlendirildiğinde hastalığın korunma yöntemlerinin toplumda, risk gruplarında ve sağlık çalışanları arasında yaygınlaştırılması önerilir

Anahtar Kelimeler

Tularemi, hastalık, halk sağlığı

Updated Assessment On Tularemia

Öz

Tularemia is a zoonotic infectious disease which is caused by a Gram negative coco basil named Francisella tularensis mostly found in the Northern hemisphere. F. tularensis is a resistant bacteria that can survive in cold and moist environment for weeks. However it is susceptible to sun light and high degrees of heat, and it can’t live in chlorinated water. It is known that illness can be transmitted by either direct or indirect ways, however, epidemics occur when the agent is orally taken. In Turkey, especially laboratory workers, farmers, veterinary surgeons, hunters are majorly at risk as tularemia is transmitted by contagious water sources. F. tularensis grows in 2-5 days at 35 ºC, in medium. For diagnosis, frequently used methods are serologic tests. In early phases, methods like PCR, immunfluorescent antibody testing and direct antigen detection can be used. Clinical findings can vary due to patient’s immunity status, severity of systemic spread, virulence of bacteria, etc. The most frequent form of tularemia is ulceroglandular form that is a painless ulcer, adjacent to a cutaneous lesion, accompanied by regional lymphadenitis. Other clinical forms are known as glandular, oculoglandular, oropharyngeal, respiratory and typhoidal tularemia. Endemic regions of tularemia are; Canada, Mexico, former Soviet Union countries, Tunisia, Turkey, Israel, Iran, China, and Japan worldwide. Tularemia cases have been reported since 1936. Based on reported cases, tularemia morbidity was determined as eight in one billion in 2012. The highest number of the reported cases occurred in March between 2005 and 2012. Tularemia is a Group C notifiable disease according to Notification System of Infectious Diseases since 2005. Tularemia is considered as ‘dangerous’ in terms of bio-terrorism. In public health perspective, prevention strategies are recommended to be disseminated among community, risk groups and health professionals.

Anahtar Kelimeler

Tularemia, disease, public health

Kaynakça

• 1. WHO Guidelines on Tularemia. http://whqlibdoc. who.int/publications/2007/9789241547376_eng. pdf. p 13. Erişim: 7.5.2013
• 2. Tularemi Hastalığının Kontrolü İçin Saha Rehberi. http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/ kitaplar/Tularemi%20Saha%20Rehberi.pdf. Erişim:11.5.2013
• 3. Ellis J, Oyston PC, Green M, Titball RW. Tularemia. Clin Microbiol Rev, 2002; 15: 631-46.
• 4. Tarnvik A, Berglund L. Tularaemia. Eur Respir J, 2003; 21: 361-73.
• 5. Mead PS. Tularemia. Wallace R.B. ed. Wallace/ Maxcy-Rosenau-Last: Public Health and Preventive Medicine. Fifteenth edition. New York: McGraw Hill Medical, 2008: p.424-7.
• 6. Dikici N, Ural O, Sümer Ş, Öztürk K, Albayrak Ö, Katlanır E ve ark. Konya Bölgesinde Tularemi. Mikrobiyol Bul, 2012; 46(2): 225-35.
• 7. Dentan C, Pavese P, Pelloux I, Boisset S, Brion JS, Stahl JP, et al. Treatment of Tularemia in Pregnant Woman, France. Emerging Infectious Diseases, 2013; 19(6): 996-8.
• 8. Sharma N, Hotta A, Yamamoto Y, Fujita O, Uda A, Morikawa S, et al. Detection of Francisella tularensis-Specific Antibodies in Patients with Tularemia by a Novel Competitive Enzyme-Linked Immunosorbent Assay. Clin Vac Immun, 2013; 20(1): 9-16.
• 9. Kılıç S, Yeşilyurt M. Tularemi: Güncel tedavi seçeneklerine güncel bir bakış. Klimik Derg, 2011; 24(1): 2-10.
• 10. Willke A. Tularemi. Ankem Derg, 2006; 20(Ek 2): 222-6.
• 11. Özel G, Arslan İB, Yeşilyurt M, Çelebi B, Kılıç S. Francisella Tularensis’in insan kanlı agarda izole edilmesiyle tanımlanan bir orofarengeal tularemi olgusu. Mikrobiyol Bul, 2010; 44: 657-63.
• 12. Akalın H, Helvacı S, Gedikoğlu S. Re-emergence of tularemia in Turkey. Int J Infec Dis, 2009; 13: 547-51.
• 13. Tularemia. http://dhh.louisiana.gov/assets/ oph/Center-PHCH/Center-CH/infectiouse p i / E p i M a n u a l / Tu l a r e m i a M a n u a l . p d f Erişim: 27.09.2013
• 14. Kader Ç, Balcı M, Okur A, Yılmaz N, Erbay A. Ülseroglandüler Tularemi: Olgu Sunumu. Klimik Derg, 2012; 25(1): 31-4.
• 15. Ulu Kılıç A, Kılıç S, Şencan İ, Çiçek-Şentürk G, Gürbüz Y, Tütüncü EE, ve ark. İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya bağlı su kaynaklı bir tularemi salgını. Mikrobiyol Bul, 2011; 45(2): 234-47.
• 16. Karabay O, Kılıç S, Gürcan S, Pelitli T, Karadenizli A, Bozkurt H, et al. Cervical lymphadenitis: tuberculosis or tularaemia? Clin Microbiol Infect, 2013; 19(2): 113–7.
• 17. Eliasson H, Lindbäck J, Nuorti JP, Arneborn M, Giesecke J, Tegnell A. The 2000 Tularemia Outbreak: A Case-Control Study of Risk Factors in Disease-Endemic and Emergent Areas, Sweden. Emerg Infect Dis, 2002; 8: 956-60.
• 18. Hong KJ, Park PG, Seo SH, Rhie GE, Hwang KJ. Current status of vaccine development for tularemia preparedness. Clin Exp Vaccine Res, 2013; 2(1): 34-9.
• 19. Who. Global Alert and Response. http://www. who.int/csr/don/2002_02_06/en/index.html. Erişim: 27.1.2013
• 20. Nelson C, Kugeler K, Petersen J, Mead P. Tularemia-United States, 2001–2010. Morbidity and Mortality Weekly Report. CDC Surveillance Summaries, 2013; 62(47): 963-966. http://www. cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm6247a5. htm. Erişim: 01.01.2014
• 21. Penn RL. Epidemiology, microbiology, and pathogenesis of tularemia. http://www. uptodate.com/contents/epidemiologymicrobiology-and-pathogenesis-of-tularemia?det ectedLanguage=en&source=search_result&searc h=tularemia&selectedTitle=2%7E55&provider=no Provider. Erişim:6.10.2013 (Uptodate database, Accessed via Hacettepe University licence).
• 22. Gyuranecz M, Reiczigel J, Krisztalovics K, Monse L, Szabóné GK, Szilágyi A, et al. Factors influencing emergence of tularemia, Hungary, 1984-2010. Emerg Infect Dis, 2012; 18(8): 1379-81.
• 23. Gürcan Ş. Francisella tularensis ve Türkiye’de Tularemi. Mikrobiyoloji Bul, 2007; 41: 621-36.
• 24. Ulu-Kilic A, Gulen G, Sezen F, Kilic S, Sencan I. Tularemia in central Anatolia. Infection, 2013; 41(2): 391-9.
• 25. Akıncı E, Ulgen F, Kılıç S, Yılmaz S, Yıldız S, Ozdemir B, et al. Evaluation of tularemia cases originated from Central Anatolia, Turkey. Mikrobiyol Bul, 2011; 45(4): 762-4.
• 26. Aktaş D, Aydın E, Kurtcebe Ö, Temel F, Zhu BP, Kılıç S, ve ark. Tularemi sürveyans verilerinin analizi. Saha Epidemiyolojisi Ulusal Bilimsel Konferansı. 6-7 Şubat, Ankara-Türkiye. 2013.
• 27. Dennis DT, Inglesby TV, Henderson DA, Bartlett JG, Ascher MS, Eitzen E, et al. Tularemia as a biological weapon: medical and public health management. JAMA, 2001; 285(21): 2763–73.
• 28. Dikici N, Ural O, Sümer Ş, Öztürk K, Albayrak-Yiğit Ö, Katlanır E, ve ark. Konya Bölgesinde Tularemi. Mikrobiyol Bul, 2012; 46(2): 225-35.
• 29. Tatman-Otkun M, Akçalı A, Karadenizli A, Özbey N, Gazel D, Şener A, et al. Epidemiological evaluation of a rapidly-prevented tularemia outbreak in Canakkale province, Turkey. Mikrobiyol Bul, 2011; 45(1): 48-57.
• 30. CDC. Tularemia. http://www.cdc.gov/ Tularemia/. Erişim: 27.1.2013