2013 yılında Muğla ili Marmaris ilçesinde görülen Staphylococcus aureus enterotoksin kaynaklı gıda zehirlenmesinin değerlendirilmesi

Yıl 2016, Cilt: 73 Sayı: 2, 131 - 138, 01.06.2016

Celal Tutuş Demet Börekçi Gürcan Parcıklı Fehminaz Temel Mustafa Bahadır Sucaklı

Öz

Amaç: Aynı yemek firması tarafından verilen öğle yemeği ve akşam yemeği sonrası iki okuldaki öğrenciler ile 17 işyerindeki işçilerden oluşan toplam 116 kişi; bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal şikâyetleri ile 23 Aralık 2013 tarihinde, Muğla İli Marmaris Devlet Hastanesi’ne başvurmuştur. Bu çalışma; zehirlenmenin bulaş yollarını ve olası kaynak ya da kaynakları belirlemek ve kontrol önlemlerini uygulamak için yapılmıştır.Yöntemler: Şüpheli vaka olarak “23 Aralık 2013 tarihinde söz konusu 17 işyeri ile iki okulda bulunan ve bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal, ateş semptomlarından en az biri görülen kişi” olarak tanımlanmıştır. Olası vaka ise şüpheli vakalardan “kusma veya ishal şikâyeti olan kişiler” olarak kabul edilmiştir. Kontroller, aynı okul/işyerinde bulunan belirtilen semptomları olmayan kişiler arasından seçilmiştir. Çalışmada, işyerlerinde ve okullarda toplam 213 100 vaka, 113 kontrol kişi ile yüz yüze görüşülüp anket uygulanmıştır. Analizler 77 olası vaka, 100 şüpheli vaka ve 113 kontrol grubu üzerinden yapılmıştır. Gaita örnekleri, yemek üretim firmasının mutfak araç ve gereçlerinden sürüntü, gıda ve su örnekleri alınmıştır. Ayrıca gıda elleyicilerinden alınan örnekler Staphylococcus aureus açısından incelenmiştir.Bulgular: Vakaların, 23 Aralık 2013 Pazartesi günü öğle yemeği yenmesinden sonra ortaya çıktığı saptanmıştır. Aynı gün verilen yemek menüsünde; tavuk döner, pilav, mantar çorbası, salata ve ayran olduğu belirlenmiştir. İlk vaka; Muğla İli Marmaris İlçesi Merkez

Anahtar Kelimeler

Staphylococcus aureus, gıda kaynaklı zehirlenme, vaka-kontrol çalışması

Evaluation of food poisoning of Staphylococcus aureus enterotoxin source in 2013 in the Marmaris district of Muğla, Turkey

Öz

Objective: On 23rd of December, 2013, 116 patients including students of two schools, and workers of 17 work places who consumed lunch and dinner from the same catering company, applied to Marmaris State Hospital, Muğla province suffering from nausea, vomiting, abdominal pain, and diarrhea. This study was conducted to identify the cause, and mode of transmission, and to implement control measures.Methods: The suspected case was defined as “individuals working in 17 work places and two schools and having at least one of the following symptoms onset on 23 December 2013: nausea, vomiting, stomach ache, diarrhea, and fever”. Probable case was accepted as “suspected case having vomiting or diarrhea”. Controls were selected from the same school/workplace among persons who didn’t have these symptoms. In the study, face to face interviews were conducted for 213 100 cases, 113 controls people. Seventy seven probable cases, 100 suspected cases and 113 controls were included in the analysis. Samples from stool, swabs of the kitchenwares and untensils, samples from food and water were taken. Moreover, samples from food handlers were tested for S. aureus.Bulgular: Vakaların, 23 Aralık 2013 Pazartesi günü öğle yemeği yenmesinden sonra ortaya çıktığı saptanmıştır. Aynı gün verilen yemek menüsünde; tavuk döner, pilav, mantar çorbası, salata ve ayran olduğu belirlenmiştir. İlk vaka; Muğla İli Marmaris İlçesi Merkez

Anahtar Kelimeler

Staphylococcus aureus, food-borne poisoning, case-control study

Kaynakça

• Özen NS, Tuğlu Ataman Ş, Seyman D, Akdağ H, Emek M. Antalya ili gıda çalışanlarında nazal Staphylococcus aureus taşıyıcılığının ve MRSA oranlarının üç farklı yöntem kullanılarak incelenmesi. Turk Hij Den Biyol Derg, 2013; 70 (2): 51-8.
• Dorman V, Aslan S, Ceylan A, Nacar Küçük S, Günel A, Sarı H, et al. Aynı fabrikadan yemek alan iki inşaat firması işçilerinde meydana gelen toplu besin zehirlenmesi. Dicle Tıp Derg, 2010; 37 (3): 248-53.
• Şenses-Ergül Ş, Sarı H, Ertaş S, Berberoğlu U, Cesaretli Y, Irmak H. Tüketime sunulan çeşitli hazır yemek ürünlerinin mikrobiyolojik kalitesinin belirlenmesi. Turk Hij Den Biyol Derg, 2015; 72 (3): 199-20.
• Ayçiçek H, Aktan HT. Gıda kaynaklı salgınlarda soruşturma ilkeleri. Turk Hij Den Biyol Derg, 2003; 60 (3): 95-9.
• Heymann D. Control of Communicable Diseases Manual. 19th ed. American Public Health Association. Washington DC. United Book Press Inc., Baltimore MD., 2008.
• Danielsson-Tham ML. Staphylococcal food poisoning. In: Tham W, Danielsson-Tham ML, eds. Food Associated Pathogens. Boca Raton. CRC Press, 2013: 250-68.
• Kadariya J, Smith TC, Thapaliya D. Staphylococcus aureus and staphylococcal food-borne disease: An ongoing challenge in public health. BioMed Res Int, 2014; 1-9.
• Lima GC, Loiko MR, Casarin LS, Tondo EC. Assessing the epidemiological data of Staphylococcus aureus food poisoning occurred in the State of Rio Grande do Sul, Southern Brazil. Braz J Microbiol, 2013; 44 (3): 759-63.
• Aydin A, Sudagidan M, Muratoglu K. Prevalence of staphylococcal enterotoxins, toxin genes and genetic-relatedness of foodborne Staphylococcus aureus strains isolated in the Marmara Region of Turkey. Int J Food Microbiol, 2011; 148 (2): 99-106.
• Adams M, Motarjemi Y. Basic food safety for health workers. Geneva: World Health Organization, 1999.
• Kartal ED, Gıda kaynaklı infeksiyonlar. I. Türkiye Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu. 14-15 Kasım, Ankara, Türkiye. 2006.
• Holmberg, SD, Blake PA. Staphylococcal food poisoning in the United States: New facts and old misconceptions. JAMA, 1984; 251 (4): 487-9.
• Loir LY, Florence B, Gautier M. Staphylococcus aureus and food poisoning. Genet Mol Res, 2003; 2 (1): 63-76.
• Özkaya Durlu F, Cömert M. Gıda zehirlenmelerinde etken faktörler. Turk Hij Den Biyol Derg, 2008; 65 (3): 149-58.