Üniversite Öğrencileri ve Ailelerinde Bitkisel Ürün Kullanım Sıklığının ve Bitkisel Ürün Kullanımını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 74 Sayı: 1, 37 - 54, 01.03.2017

Gülşah Kaner Canan Karaalp Nilgün Seremet Kürklü

Öz

Amaç: Bu çalışmada; üniversite öğrencileri ve ailelerinde bitkisel ürün kullanımının belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Üniversite öğrencileri ve ailelerinde bitkisel ürün kullanımının belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı araştırmamız 855 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Kişilere yüz yüze görüşme yöntemiyle anket uygulanmıştır.Bulgular:Katılımcıların yarıdan fazlası kadın ve bekârdır. Erkeklerin yarıdan fazlası üniversite mezunudur. Erkek ve kadınların yaş ortalamaları sırasıyla 35,2±10,52 ve 30,7±11,8’dir. Kadınlar erkeklere göre daha fazla bitkisel ürün kullanmaktadır. Zayıflama amacıyla bitkisel ürün kullanımı kadınlarda %30,6 , erkeklere göre %15,1 daha fazladır. Erkeklerin yarıdan fazlası %57,6 soğuk algınlığı durumunda bitkisel ürün kullanmaktadır. Kadınlarda bitkisel ürünün çay ve tablet formunda kullanımı %76,0 ve %9,5 erkeklere göre %36,6 ve %4,0 fazladır p

Anahtar Kelimeler

bitkisel ürün, kuru bitki, taze bitki, bitki çayı

Determining the Frequency Use of Herbal Products and Factors Affecting the Use Herbal Products among University Students and Their Families

Öz

Objective: The supplementary study which aims to determine the use of herbal products among university students and their families.Methods: This study has been conducted with 855 participants. The questionnaire form has been applied to individuals through face-to-face meeting.Results: More than a half of the participants are female and single. More than a half of the males are university graduates. The average ages of males’ and females’ are 35.2±10.52 and 30.7±11.8 years respectively. Females use more herbal products than males do. Females’ use of herbal products on the purpose of weight-loss 30.6% is more than that of the males 15.1% . More than a half of the males 57.6% prefer herbal products in the case of common cold. Females’ use of herbal products in the forms of tea and tablets 76.0% and 9.5% is more than that of males 4.0% and 36.6% . Most of the participants male: 75.8% female: 86.6% buy such products from herbalists. More than a half of them male: 51.5% female: 56.0% state that they get the necessary information and usage method from their neighbours and relatives whereas üçte biri erkek: %39,4; kadın: %26,7 araştırma yapmadan ürünü kullandığını belirtmiştir. Erkeklerin %19,2’sinin, kadınların %24,5’inin haftada iki-üç kez bitkisel ürün kullandığı ve kadınların %49,4’ünde bu ürünlerin kullanım süresinin bir yıldan fazla olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların büyük çoğunluğu %74,0 , kullandığı bitkisel ürünü doktoruyla paylaşmamaktadır. Sorgulanan 95 bitki içinde kuru bitki olarak en çok kullanılan ilk beş bitki sırasıyla; karabiber %37,1 , tarçın %30,1 , çörek otu %28,4 , kırmızı biber %24,5 ve kekik %23,8 ’tir. Taze bitki olarak en çok havuç %34,0 , zeytin %33,2 , nar %32,0 , maydanoz %27,9 ve ceviz %24,0 ; bitki çayı olarak ise yeşil çay %34,5 , ıhlamur %32,5 , kuşburnu %29,2 , oğul otu %21,2 ve rezene %19,0 tercih edilmektedir.Sonuç: Yapılan araştırma sonucunda, bitkisel ürün kullanımının katılımcılar arasında yüksek olduğu, ancak bireylerin çoğunluğunun bitkisel ürünleri aktardan aldığı ve kullandıkları ürünleri doktoru ile paylaşmadıkları belirlenmiştir. Bu durum, tüm sağlık profesyonelleri tarafından ciddiye alınmalı ve gerekli bilgilendirme yapılarak, hastaların sağlığının zarar görmesi engellenmelidir

Anahtar Kelimeler

herbal product, dry herb, fresh herb, herbal tea

Kaynakça

• Kleiner SM. The true nature of herbs. Phys Sports Med, 1995; 23:13-14.
• Durmaz Akyol A, Öz B. The use of complementary and alternative medicine by patients with cancer: In Turkey. Complement Ther Clin Pract, 2011; 17: 230-4.
• Ceylan S, Azal Ö, Taşlipinar A, Türker T, Açikel CH, Gulec M. Complementary and alternative medicine use among Turkish diabetes patients. Complement Ther Med, 2009; 17: 78-83.
• Stasio MJ, Curry K, Sutton-Skinner KM, Glassman DM. Over-the-counter medication and herbal or dietary supplement use in college: dose frequency and relationship to self-reported distress. J Am Coll Health, 2008; 56(5): 535-47.
• Gürün MS. Bitkisel Tıp. ANKEM, 2004; 18: 133-6.
• Anınymous. WHO traditional medicine strategy 2002–2005. technology/book_who_traditional_medicine_ strategy_2002_2005.pdf, Erişim Tarihi: 27.05.2016.
• Willcox ML, Bodeker G. Traditional herbal medicines for malaria. BMJ, 2004; 329: 11569.
• Tilburt JC, Kaptchuk TJ. Herbal medicine research and global health: an ethical analysis. Bull World Health Organ, 2008; 86(8): 594–9.
• De Smet PA. Herbal medicine in Europe-relaxing regulatory standards. N Engl J Med, 2005; 352: 1176.
• Sarınca Y. Ankara İli Etimesgut Bölgesinde Hastaların Tıbbi Bitkisel Ürünlere Bakış Açılarının Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara : Yüksek Lisans Tezi, 2012.
• Sparreboom A, Cox CM, Acharya RM, Figg DW. Herbal remedies in the United States: potential adverse interactions with anticancer agents. J Clin Oncol, 2004; 22(12): 2489-503.
• Fasinu PS, Bouic PJ, Rosenkranz B. An overview of the evidence and mechanisms of herb-drug interactions. Front Pharmacol, 2012; 3: 1-19.
• Sümbüloğlu V, Sümbüloğlu K. Klinik ve Saha Araştırmalarında Örnekleme Örneklem Büyüklüğü. Ankara: Alp. Ofset Matbaacılık; 2005; 103-14. Yöntemleri ve
• Koçtürk OM, Kalafatçılar ÖA, Özbilgin N, Atabay H. Türkiye’de bitkisel ilaçlara bakış. Ege Üniv Ziraat Fak Derg, 2009; 46: 209-14.
• Nur N. Knowledge and behaviours related to herbal remedies: a cross-sectional epidemiological study in adults in Middle Anatolia, Turkey. Health & Soc Care Commun, 2010; 18: 389-95.
• Lucentefore E, Gallo E, Pugi A, Giommoni F, Paoletti A, Vietri M, et al. Complementary and alternative drugs use among preoperative patients: a cross- sectional study in Italy. Evid-Based Compl Altern Med, 2012: 1-6
• Marignani M, Gallina S, Di Fonzo M, Deli I, Begini P, Gigante E, et al. Use and safety perception of herbal remedies in patients with liver/biliary tract disorders: an Italian study. J Clin Gastroenterol, 2010; 44: 54-7.
• Alkhateeb FM, Doucette WR, Ganther-Urnie JM. Influences on consumer spending for herbal products. Res Soc Administr Pharm, 2006; 2: 254-65.
• Kaufman DW, Kelly JP, Rosenberg L, Anderson TE, Mitchell AA. Recent patterns of medication use in the ambulatory adult population of the United States. JAMA, 2002; 287: 337-44.
• Haliloğlu B, İşgüven P, Yıldız M, Arslanoğlu İ, Ergüven M. Complementary and alternative medicine in children with type 1 diabetes mellitus. J Clin Res Ped Endo, 2001; 3: 139-43.
• Anonymous. A resource from the American College of Preventive Medicine. Over-the-counter. 2011, ACPM, 2011;1-10.
• Adhikary M. Study of self-medication practices and its determinants among college students of Delhi University North Campus, New Delhi, India. Int J Med Sci Public Health, 2014; 3(4): 406-9,
• Anontmous. WSMI. Responsible Self-Care and Self-Medication. A worldwide review of consumer surveys. www.wsmi.org., Erişim tarihi:27.06.2016.
• T.C Sağlık Bakanlığı. Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK). Bitkisel ve destek ürünleri. http:// www.titck.gov.tr/Ilac/BitkiselDestekUrunleri#, Erişim tarihi:27.06.2016.
• Erdem S, Ata Eren P. Tedavi amacıyla kullanılan bitkiler ve bitkisel ürünlerin yan etkileri. Turk Hij Den Biyol Derg, 2009; 66: 133-41.
• Nordeng H, Havnen GC. Use of herbal drugs in pregnancy: a survey among 400 Norwegian women. Pharmacoepidemiol Drug Saf, 2004; 13: 371-80.
• Kav T. Use of Complementary and alternative medicine: a survey in Turkish gastroenterology patients. BMC Complement Alternat Med, 2009; 9: 41-50.
• Ernst E. Prevalance of use of complementary/ alternative ve medicine: a systematic review. Bull World Health Organ, 2000; 78: 252-7.
• Zaffani S, Cuzzolin L, Benoni G. Herbal products: behaviors and beliefs among Italian women. Pharmacoepidemiol Drug Saf, 2006; 15: 354-9.
• Anonmyous. NBJ Herbal and Botanical U.S. Consumer Sales 1999. San Diego, California: NBJ, 2000; 1-3.
• Ozdemir B, Sahin I, Kapucu H, Celbis O, Karakoc Y, Erdogan S, et al. How safe is the use of herbal weight-loss products sold over the Internet? Hum Exp Toxicol, 2012: 1-6.
• Ohnishi N, Yokoyama T. Interactions between medicines and functional foods or dietary supplements. Keio J Med, 2004; 53: 137-50.