Bayburt il merkezinde Shigella sonnei gastroenterit salgını, Ekim 2014

Yıl 2018, Cilt: 75 Sayı: 4, 409 - 420, 01.12.2018

Burcu Özüdoğru Yavuz Kazık Mecit Kızılaslan Fehminaz Temel

Öz

Amaç: Bayburt Halk Sağlık Müdürlüğü 03-11 Ekim 2014 tarihleri arasında 23 kişinin hastaneye yatırılındığını, 794 kişinin etkilendiği gastroenterit vakalarında hızlı bir artış olduğunu bildirmiştir. Bu inceleme, hastalığın kaynağının ve bulaş yolunun tespit edilmesi ve kontrol önlemlerinin alınması amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Bu vaka-kontrol çalışmasında hastane kayıtları incelenmiştir. Şüpheli vaka 3-11 Ekim tarihleri arasında gastroenterit ilişkili ICD-10 kodu ile K-52 tanı almış Bayburt ilinde yaşayan kişilerdir. Olası vaka günde üçten fazla ishali olan şüpheli vakalardır. Rastgele seçilmiş olası vakalar ve bunların komşuları olan kontrol grubu karşılaştırılmıştır n=247/247 . Düzenlenmiş tahmini rölatif risk TRRadj su tüketimi ve hijyen alışkanlıklarını içeren lojistik regresyon modeli kullanılarak elde edilmiştir. Etkeni tespit etmek için 32 su numunesi ve 10 gaita numunesinden kültür yapılmıştır. Su depoları ve mahalle çeşmeleri incelenmiştir. Bulgular: Atak hızı ‰13,0’tür 794/60980 . En sık görülen semptomlar ishal %100,0 , karın ağrısı %93,9 , ateş %81,0 ve bulantı’dır %74,5 . Sadece mahalledeki çeşme suyunun içme referans alındığında ve hijyen alışkanlıkları kontrol edildiğinde sadece musluk suyu içme 73/247 , vakalarda kontrollere göre 2,3 kat fazladır TRRadj 2,3,%95 GA 1,4-3,6 . Üç gaita örneğinde S. sonnei tespit edilmiştir. Su deposundan alınan 6 su örneği Coliform 4-13 CFU/100ml , Escherichia coli E. coli 1-2 CFU/100ml , Enterococcus 2-5 CFU/100 ml açısından pozitif bulunmuştur. Tüm örneklerde serbest klor seviyesi 0 sıfır ppm tespit edilmiştir. Çevresel incelemeler su depolarının fiziksel şartlarının klorlama cihazı bulunmaması, paslanmış boru mevcudiyeti gibi uygunsuz olduğunu göstermiştir. Sonuç: Bu S. sonnei salgınının kontamine şebeke suyu kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Su depolarının onarımı ve tüm depolarda klorlama cihazı bulundurulması önerilmiştir. Halk Sağlığı eylemi olarak hijyen uygulamaları ve kaynatılmış su tüketimi konusunda halk bilgilendirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Shigella sonnei, salgın, vaka kontrol çalışması, halk sağlığı, içme suyu, gastroenterit

A Shigella sonnei gastroenteritis outbreak in Bayburt Province, Turkey, October 2014

Öz

Objective: During 03-11 October 2014, Bayburt Provincial Health Directorate reported a sharp increase in gastroenteritis cases affecting 794 people, 23 hospitalized. This investigation was conducted to identify cause and mode of transmission and to implement control measures. Methods: In this case-control investigation; ospital records were reviewed. A suspected case was a Bayburt resident diagnosed with a gastroenteritis-related ICD-10 code K52 during 3-11 October. A probable case was a suspected case with diarrhea ≥3/day . Exposures of randomly selected probable case-patients with neighborhood control-persons were compared 247: 247 . Adjusted odd ratios ORadj were obtained through logistic regression model including hygiene habits and water consumption. Culture methods to identify pathogens in ten clinical specimens and 32 water samples were used. Water storage tanks and neighborhood fountains were examined. Results: Attack rate was ‰13 794/60980 . Main symptoms were diarrhea %100 , abdominal pain %93,9 , fever %81,0 and nausea %74,5 .When drinking only fountain-water was taken as reference, and after controlling for hygiene habits, drinking only tap water 73/247 was 2,3 times higher in case-patients ORadj=2,3, 95%CI: 1,4-3,6 compared with the controlpersons 55/247 . S. sonnei was detected in three stool specimens. Six water samples taken from water storage tanks were tested positive for total Coliform 4-13 CFU/100ml , E. coli 1-2 CFU/100ml , Enterococcus 2-5 CFU/100 ml . Free chlorine levels were 0 zero ppm in all samples. Environmental investigation showed that water storage tanks were in a bad condition none water chlorination device, rusted infrastructure . S. sonnei was identified in three of ten clinical specimens. Conclusion: This S. sonnei outbreak was likely due to drinking contaminated tap water. We recommended rehabilitation of the water storage tanks and providing chlorination devices for all tanks. As public health action, public were educated on hygiene practices and consumption of boiled water.

Anahtar Kelimeler

Shigella sonnei, outbreak, case control studies, public health, drinking water, gastroenteritis

Kaynakça

• 1. Scallan E, Griffin PM, Angulo FJ, Tauxe RV, Hoekstra RM. Foodborne illness acquired in the United States—Unspecified Agents. Emerg İnfect Dis, 2011; 17 (1): 16-22.
• 2. Bingöl R, Bakteriyel enterik enfeksiyonlar: Sınıflandırma ve patogenez ANKEM Derg, 1994; 8 (3): 229-38.
• 3. Turhan Ö, Yalçın A, Akut ishalli hastaya yaklaşım, Türkiye Tıp Dergisi, 2004; 11(4): 182-93.
• 4. Hall AJ, Wikswo ME, Karunya M, Roberts WA, Yoder JS, Gould LH. Acute gastroenteritis surveillance through the national outbreak reporting system, United States. merg Infect Dis; 2013; 19(8).
• 5. Wikswo ME, Kambhampati A, Shioda K, Walsh KA, Bowen A, Hall AJ, Outbreaks of acute gastroenteritis transmitted by person-to-person contact, environmental contamination, and unknown modes of transmission — United States, 2009–2013- MMWR Surveill Summ, 2015 Dec 11;64(12):1-16. doi: 10.15585/mmwr.mm6412a1.
• 6. Öztürk R, Akut infeksiyöz ishaller, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Akılcı Antibiyotik Kullanımı ve Erişlkinde Toplumdan Edinilmiş Enfeksiyonlar Sempozyum Dizisi No:31; Kasım 2002; 195-224.
• 7. Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyans ve Kontrol Esasları yönetmeliği; 30.05.2007, Resmi Gazete Sayısı: 26537.
• 8. Craun GF, Brunkard JM, Yoder JS, Roberts VA, Carpenter J, Wade T. et al. Causes of outbreaks associated with drinking water in the United States from 1971 to 2006, Clin Microbiol Rev, 2010 Jul, 23(3) 507-28.
• 9. Yoder JS, Hlavsa MC, Craun GF, Hill V, Roberts V, Yu PA et al. Surveillance for waterborne disease and outbreaks associated with recreational water use and other aquatic facility-associated health events - United States, 2005-2006, MMWR Surveill Summ, 2008 Sep 12;57(9):1-29.
• 10. Koutsotoli AD, Papassava ME, Maipa VE, Alamanos YP. Comparing Shigella waterborne outbreaks in four different areas in Greece: common features and differences. Epidemiol Infect 2006,134(1): 157-162.
• 11. Adiloğlu AK, Akbaş E, Albayrak N, Altaş AB, Akarsu GA, Atabek E ve ark. Shigella Enfeksiyonlarının Mikrobiyolojik Tanısı, Editör Akbaş E, Ulusal Mikrobiyoloji Standartları Cilt 1, Sürüm No:1.1, Basım yeri: Ankara, 2014, B-MT-09, 1-20.
• 12. Bowen A. Shigellosis, in Brunette GW, Yellowbook Chapter 3- Infectious Diseases Related to Travel (81).
• 13. Bocchini JA, Brady MT, Bradley JS, Byington CL, Davies HD, Edwards KM at all. Shigella Infections, in Pickering LK, Redbook, 29th Edition, Policy of the American Academy of Pediatrics, 645-7.
• 14. Arias C, Sala MR, Domínguez A, Bartolomé R, Benavente A, Veciana P, at all. Waterborne epidemic outbreak of Shigella sonnei gastroenteritis in Santa Maria de Palautordera, Catalonia, Spain. Epidemiol Infect, 2006; 134(3), 598-604.
• 15. Samonis G, Elting L, Skoulika E, Maraki S, Tselentis Y. An outbreak of diarrhoeal disease attributed to Shigella sonnei, Epidemiol Infect, 1994. 112(2); 235-45.
• 16. Alamanos Y, Maipa V, Levidiotou S, Gessouli E, A community waterborne outbreak of gastroenteritis attributed to Shigella sonnei, Epidemiol Infect, 2000; 125(03):499–503.
• 17. Sezen F, Buyurgan V, Küçük SN, Kayalı RG, Erdemir R. Siirt ili ishal vakalarındaki artışın değerlendirilmesi, Türk Hij Den Biyol Derg, 2009; 66(2); 17-20.
• 18. Pons W, Young I, Truong J, Jones-Bitton A, McEwen S, Pintar K, at all. A systematic review of waterborne disease outbreaks associated with small non-community drinking water systems in Canada and the United States. Send to PLoS One. 2015 Oct 29;10(10):e0141646. doi: 10.1371/journal.pone.0141646. eCollection 2015.
• 19. Önsüz MF, Hıdıroğlu S. İstanbul’da farklı iki ilköğretim okulundaki öğrencilerin kişisel hijyen alışkanlıklarının belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2008; 9(1); 9-17.
• 20. Freeman MC, Stocks ME, Cumming O, Jeandron A, Higgins JPT, Wolf J, at all. Hygiene and health: systematic review of handwashing practices worldwide and update of health effects, Trop Med Int Health. 2014; 19(8): 906–16.
• 21. Çetinkaya F, Çıbık R, Soyutemiz E. Bursa’da içme maksatlı kullanılan artezyen kuyu sularında Salmonella ve Shigella varlığının araştırılması, Vet Bil Derg. 2007; 23(1); 79 -82.
• 22. Hasde M, Oğur R, Tekbaş ÖF, Gata HS, Gata ÇS, Ankara İl merkezinde bulunan askeri birliklerdeki kuyu sularının polimeraz zincir reaksiyon sistemi ile mikrobiyolojik analizlerinin yapılması. Gülhane Tıp Dergisi, 2002;44(4) 373-7.