Adana ilindeki bazı çiftçilerin genetiği değiştirilmiş tohumlar hakkındaki bilgi düzeyleri ve tutumları

Yıl 2018, Cilt: 75 Sayı: 2, 153 - 168, 01.06.2018

Özcan Aygün

Öz

Amaç: Genetiği Değiştirilmiş GD ürünler son yıllarda hem dünyada, hem de Türkiye’de çeşitli tartışmaları ve uyuşmazlıkları içinde barındıran bir konudur. Günümüzde GD ürünlerin üretimi ve kullanımı yıldan yıla artış göstermekte ve bu ürünlerle ilgili tartışmalar da hâlâ devam etmektedir. Bu çalışma, Adana İli İmamoğlu ilçesi ve Osmaniye İli Koçyurdu Köyünde bulunan çiftçilerin GD tohumlar hakkındaki bilgileri ve bilgilerine göre tutumlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Kesitsel tipteki çalışmaya, Adana İmamoğlu İlçesinden 423, Osmaniye Koçyurdu köyünden 297 kişi örneklem olarak seçilmiştir. Çalışmaya başlamadan önce etik kurul onayı ve çalışmaya katılan kişilerden sözel onam alınmıştır. Çalışmadaki veriler 20 sorudan oluşan anket formu ile toplanmıştır. Çalışmada, tanımlayıcı tablolarda sayı ve yüzde değerleri, çeşitli değişkenlere göre çiftçilerin tutumlarını ölçmek için ise ki-kare testi kullanılmıştır. Çalışmanın istatistiksel anlamlılık düzeyi p0,05 . Ancak, yaş ve eğitim düzeyleri ile çiftçilerin GD ürünlerle ilgili tutum ve uygulamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur p

Anahtar Kelimeler

biyoteknoloji, genetiği değiştirilmiş gıda, gıda, tarım

Knowledge and attitudes of some farmers about genetically modified seeds in Adana province

Öz

Objective: Genetically Modified GM products have been subject to a variety of controversies and conflicts in recent years both in the world and in Turkey. Today, the production and use of GM crops is increasing year by year and the discussions about these products are still going on. This study was conducted to determine the attitudes of the farmers in the Imamoglu in Adana province and village of Koçyurdu Osmaniye province according to the information and information about the genetically modified seeds.Methods: The sample was selected as 423 samples from Adana Imamoglu district and 297 samples from Osmaniye Koçyurdu village of the cross-sectional type. The ethics committee was approved before the investigation and verbal approval was given to those who participated in the research. In the study, the data were collected by a questionnaire consisting of 20 questions. Number and percentage values were used in descriptive tables in the research and chi-square test was used to measure the attitudes of the farmers according to various variables. The level of statistical significance of the study was accepted as p0,05 . Ancak, yaş ve eğitim düzeyleri ile çiftçilerin GD ürünlerle ilgili tutum ve uygulamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur p

Anahtar Kelimeler

biotechnology, genetically modified food, food, agriculture

Kaynakça

• 1. Aslan D, Şengelen M. Farklı boyutlarıyla genetiği değiştirilmiş organizmalar. 1. Baskı, Ankara: Ankara Tabip Odası Yayınları. 2010; 1-118.
• 2. Bawa AS, Anilakumar KR. Genetically modified foods: safety, risks and public concerns—a review. J Food Sci Tech, 2013; 50(6): 1035-1046. doi: 10.1007/s13197-012-0899-1.
• 3. Korkut D, Soysal A. Genetiği değiştirilmiş organizmalar. Elektronik Kitap, Ankara: HASUDER. 2013; 1-39.
• 4. Çelik V, Balık DT. Genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO). Erciyes Üniv. Fen Bil. Enst. Derg., 2007; 23(1-2):13-23.
• 5. Arun ÖÖ, Muratoğlu K, Eker FY. Genetiği değiştirilmiş organizmalar kavramına genel bakış. İstanbul Üniv Vet Fak Derg, 2015; 41 (1): 113-23. doi: 10.16988/iuvfd.2015.03790.
• 6. Meseri R. Beslenme ve genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO). TAF Prev. Med. Bull., 2008; 7(5): 455-60.
• 7. Haspolat I. Genetiği değiştirilmiş organizmalar ve biyogüvenlik. Ankara Üniv Vet Fak Derg., 2012; 59:75-80.
• 8. Kaynar P. Genetik olarak değiştirilmiş organizmalar (GDO)’a genel bir bakış. Turk Hij Den Biyol Derg, 2009; 66 (4): 177-85.
• 9. Ergin I, Karababa AO. Genetiği değiştirilmiş organizmalar: sağlığa zararlarını kanıtlamak neden zor? Sorunlar ve riskin ipuçları. Türkiye Halk Sağ. Derg, 2011; 9(2):113-22.
• 10. Aslan D. Halk sağlığı bakış açısı ve genetiği değiştirilmiş organizmalar, Hacettepe Tıp Derg, 2011; 42:110-14.
• 11. Kurt PÖ, Aydoğan Çiftçi E, Yağdı K. Genetik kullanımı sınırlayıcı teknolojilerin olası etkileri. UÜ Ziraat Fak Derg, 2011;25(2):69-76.
• 12. Frewer LJ, van der Lans IA, Fischer ARH, Reinders MJ, Menozzi D, Zhang X. Public perceptions of agri-food applications of genetic modification–a systematic review and meta-analysis. Trends Food Sci Tech, 2013; 30(2): 142-52.
• 13. Pamuk Ş. Genetiği değiştirilmiş gıdalara genel bir yaklaşım. Kocatepe Vet Derg, 2010;3(2): 91-100.
• 14. Kulaç İ, Ağırdil Y, Yakın M. Sofralarımızdaki tatlı dert, genetiği değiştirilmiş organizmalar ve halk sağlığına etkileri. Türk Biyokimya Derg, 2006; 31 (3) ; 151–5.
• 15. Zhang M, Liu GL. The effects of consumer’s subjective and objective knowledge on perceptions and attitude towards genetically modified foods: objective knowledge as a determinant. Int J Food Sci Tech, 2015; 50(5): 1198-05. doi:10.1111/ ijfs.12753.
• 16. Zhu X, Xie X. Effects of knowledge on attitude formation and change toward genetically modified foods. Risk Anal., 2015; 35(5): 790-810. doi: 10.1111/risa.12319.
• 17. Tufarelli V, Selvaggi M, Dario C, Laudadio V. Genetically modified feeds in poultry diet: safety, performance, and product quality. Crit Rev Food Sci, 2015; 55(4): 562-9. doi: 10.1080/10408398.2012.667017.
• 18. Atsan T, Kaya T. Genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) tarım ve insan sağlığı üzerine etkileri. UÜ Ziraat Fak Derg, 2008; 22(2): 1-6.
• 19. Ergin SÖ, Yaman H. Genetiği değiştirilmiş gıdalar ve insan sağlığı üzerine etkileri. Gümüşhane Üniv Sağ Bil Derg, 2013;2(2):261-74.
• 20. Şen S, Altınkaynak S. Genetiği değiştirilmiş gıdalar ve potansiyel sağlık riskleri. Sakarya Üniv Fen Bil Derg, 2014; 18 (1): 31-38.
• 21. Özdamar K. Modern Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Eskişehir: Kaan Kitabevi. 2003.
• 22. Erbaş H. Türkiye’de Biyoteknoloji ve Toplumsal Kesimler. Birinci baskı, Ankara: Ankara Üniv Biyotek Enst Yayınları, No:4. 2008.
• 23. Oraman Y, Yılmaz E, İnan İH. Tüketicilerin genetiği değiştirilmiş gıdalara ilişkin düşünceleri ve sağlık hakkındaki endişeleri: Tekirdağ ili örneği, Türkiye IX. Tarım Ekonomisi Kongresi, Eylül 1-2, ŞanlıurfaTürkiye, 2010.
• 24. Haspolat Kaya I, Konar N, Poyrazoglu ES, Artık N. Genetik modifikasyon ve Türk tüketiciler-kentli tüketicilerin genetik modifiye organizma ve gıdalara yönelik farkındalıkları. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 2014; 60, 213-20.
• 25. Tuna M, Özdemir O. Türk toplumunun genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) kullanımına ilişkin eğilimleri. 6. Ulusal Sosyoloji Kongresi Bildiri Kitabı, Ekim 1-3, Aydın-Türkiye, 2009.
• 26. Koçak N, Türker T, Kılıç S, Hasde M. Tıp fakültesi öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi. Gülhane Tıp Derg, 2010; 52: 198-204.
• 27. Ergin A, Uzun SU, Bozkurt Aİ. Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalarla ilgili bilgi ve görüşleri. Pamukkale Tıp Derg, 2015;8(2):92-98.
• 28. Adana F, Gezer N, Öğüt S. Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalara ilişkin bilgi ve görüşleri. ACU Sağlık Bil Derg, 2014; 5(4):276-280.
• 29. Türker T, Koçak N, Yıldıran N, Türk YZ, Kılıç S. Determination of knowledge, attitude, behavior about genetically modified organisms in nursing school students. Gulhane Med J, 2013; 55(4): 297- 304. doi:10.5455/gulhane.33326.
• 30. Palancı Y, Toksöz P, Kilinçbulut Z, Kayaalp Z. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalı (GDO) ürünler hakkında bilgi düzeyleri ve yaklaşımları.16. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. Ekim 28-31, Antalya-Türkiye, 2013, 462.
• 31. Tokuç B, Aktaş E, Yamik G, Yiğit M. Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar konusunda bilgi ve tutumları. 16. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. Ekim 28-31, AntalyaTürkiye, 2013, 464.
• 32. Durukan E, Erdal R, Aykut NB, Mıhçıokur S, Akın A. Tıp Fakültesi öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalı ürünlerle ilgili bilgi düzeyi. 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. Ekim 2-6, Bursa-Türkiye, 2012, 747.
• 33. Yılmaz B, Üner AK, Ercan A. Üniversite öğrencilerinin biyoteknoloji ve genetiği değiştirilmiş gıdalar ile ilgili tutumları. Akademik Gast Derg, 2015: 14(2): 64-71.
• 34. Kaya E, Gürbüz H, Derman M. Üniversite öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş gıda ürünlerine bakışı. Iğdır Üniv Fen Bil Enst Derg, 2012; 2(3): 55- 60.
• 35. Özdemir O, Duran M. Biyoteknolojik uygulamalara ve genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO) ilişkin tüketici davranışları. Akademik Gıda, 2010; 8(5): 20-8.
• 36. Hıdıroğlu S, Önsüz MF, Kalafat CE, Karavuş M. Ümraniye İlçesinde 1. basamakta sağlık kuruluşlarına başvuran hastaların genetiği değiştirilmiş organizmalar konusunda bilgi, tutum ve davranışları. Fırat Tıp Derg, 2013: 18(3): 176-81.
• 37. Güner P. Veteriner hekimlerin genetiği değiştirilmiş organizmalarla ilgili düşünce, tutumları. 19. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Mart 15-19, Antalya-Türkiye, 2017, 474.
• 38. Duman ÇS, Uçan S, Şahin KT. Genetiği değiştirilmiş organizmalar hakkında bazı meslek gruplarının görüş ve tutumları. 16. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. Ekim 28-31, Antalya-Türkiye, 2013, 457.
• 39. Toklu İH, Öztürk Küçük H. Genetiği değiştirilmiş organizmalı ürünlere yönelik tüketici tutumunun öncülleri ve tutumun satın alma niyetine etkisi. Akad Bak Derg , 2016; 54: 537-55.
• 40. Özgen Ö, Emiroğlu H, Serpen AS, Benlioğlu B. Halkın genetiği değiştirilmiş ürünlere/üretilme süreçlerine yönelik algıları ve etik inançları. İletişim Kuram ve Araşt Derg, 2013; 37(1): 309-21.
• 41. Özmert S, Yaman H. Tüketicilerin genetiği değiştirilmiş gıdalara karşı tutumların ve bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Kocatepe Vet Derg, 2011: 4(1), 31-41.