Adıyaman ili Kâhta ilçesinde bir öğrenci yurdunda görülen gıda kaynaklı salgın, Şubat 2015

Yıl 2018, Cilt: 75 Sayı: 2, 175 - 182, 01.06.2018

Zeynep Güneş Çelebi Demet Börekçi Figen Sezen Fehminaz Temel Mustafa Dost

Öz

Amaç: Adıyaman İli Kahta İlçesinde bir kız öğrenci yurdunda, 24 Şubat 2015 tarihinde akşam yemeğinden sonra öğrenciler, bulantı ve karın ağrısı şikâyetleri ile Kahta Devlet Hastanesi’ne başvurmuşlardır. Bu çalışma, gıda kaynaklı salgının kaynağını bulaş yolunu ortaya çıkarmak ve kontrol önlemlerini almak amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Bu çalışmada, retrospektif kohort araştırması yapılmıştır. Araştırma kohortu; akşam yemeği yiyen öğrenciler, öğretmenler ve çalışanlar ile toplam 227 kişiden oluşmaktadır. Analizlerde olası vaka tanımı kullanılmıştır. Olası vakalar, 24-25 Şubat 2015 tarihlerinde karın ağrısı, bulantı, ishal şikâyetlerinden herhangi biri bulunanlardır. Anketler yüz yüze yapılmıştır. Yurt ve yemekhane lavabo musluklarından, sebilden alınan su numunelerinin mikrobiyolojik kalitesini değerlendirmek için membran filtrasyon metodu kullanılmıştır. Mutfak personelinin burun ve dışkı numuneleri kültür yöntemiyle Salmonella Shigella etkenleri açısından incelenmiştir. Şahit numune saklanmadığından tüketilen tüm gıdalardan numune alınamamıştır. Sadece akşam yemeğinden kalan tavuk tantuni ve pişirilmemiş tavuktan numuneler alınmıştır. Çiğ tavuk ve tavuk tantuni numuneleri, koagülaz pozitif stafilokok, Salmonella spp., sülfit indirgeyen anaerob bakteri, Bacillus cereus yönünden incelenmiştir.Bulgular: Atak hızı %51 116/227 ’dir. Şikâyetler bulantı %77,6 , karın ağrısı %73,3 , ateş %44 , ishal %25 ve kusmadır %12,1 . Akşam yemeğinde mercimek çorbası, tavuk tantuni, turşu, ayran, elma ve tatlı servis edilmiştir. İlk salgın piki, 24 Şubat akşam yemeğinden sonra ortaya çıkmıştır. Ortalama inkübasyon süresi üç saattir en kısa: 0, en uzun: 28 saat . Diğer faktörler kontrol edildiğinde, hastalarda mercimek çorbası yeme sıklığı sağlamlara göre 2,2 kat daha fazladır %95 GA: 1,2-3,9 . Yemek, su ve klinik numunelerde patojen mikroorganizma ürememiştir.Sonuç: Bu salgına kontamine mercimek çorbasının neden olduğu düşünülmüştür. Sonuçlar, B. cereus toksininin neden olduğu epidemiyolojik salgın bulguları ve klinik bulgularla uyumludur. Mutfak çalışanlarına hijyen eğitimi verilmiş, yurt mutfağı kapatılmış ve onarılmıştır

Anahtar Kelimeler

gastroenterit, gıda kaynaklı hastalıklar, salgınlarkohort çalışmaları

A foodborne outbreak in a dormitory in Kahta District in Adiyaman Province, February 2015

Öz

Objective: In a dormitory for female students in Adiyaman province, Kahta district on 24 February 2015 after the dinner the students admitted to Kahta Public Hospital. This research was conducted to identify the cause of occurred foodborne outbreak, mode of transmission and to implement control measures.Methods: A retrospective cohort investigation was conducted. The cohort included 227 people of all students, teachers and staff who participated the dinner. Probable case definition was used in the analyzes. Probable case was onset of abdominal pain, nausea and diarrhea during 24-25 February 2015. Data was collected through a face to face questionnaire. membrane filtration method was used to assess the quality of water, samples taken from the dormitory, the cafeteria and water distribution. Nasal and stool samples of kitchen staff were analyzed by culture method Salmonella - Shigella. Since samples of foods were not stored, samples were not taken from all consumed foods. Only samples of chicken tantuni and raw chicken were taken from the dinner. Raw chicken and chicken tantuni were cultured to identify tantuni ve pişirilmemiş tavuktan numuneler alınmıştır. Çiğ tavuk ve tavuk tantuni numuneleri, koagülaz pozitif stafilokok, Salmonella spp., sülfit indirgeyen anaerob bakteri, Bacillus cereus yönünden incelenmiştir.Bulgular: Atak hızı %51 116/227 ’dir. Şikâyetler bulantı %77,6 , karın ağrısı %73,3 , ateş %44 , ishal %25 ve kusmadır %12,1 . Akşam yemeğinde mercimek çorbası, tavuk tantuni, turşu, ayran, elma ve tatlı servis edilmiştir. İlk salgın piki, 24 Şubat akşam yemeğinden sonra ortaya çıkmıştır. Ortalama inkübasyon süresi üç saattir en kısa: 0, en uzun: 28 saat . Diğer faktörler kontrol edildiğinde, hastalarda mercimek çorbası yeme sıklığı sağlamlara göre 2,2 kat daha fazladır %95 GA: 1,2-3,9 . Yemek, su ve klinik numunelerde patojen mikroorganizma ürememiştir.Sonuç: Bu salgına kontamine mercimek çorbasının neden olduğu düşünülmüştür. Sonuçlar, B. cereus toksininin neden olduğu epidemiyolojik salgın bulguları ve klinik bulgularla uyumludur. Mutfak çalışanlarına hijyen eğitimi verilmiş, yurt mutfağı kapatılmış ve onarılmıştır

Anahtar Kelimeler

cohort studies, gastroenteritis, foodborne diseases, outbreaks

Kaynakça

• Anonymous. CDC 2011 estimates: findings. https:// www.cdc.gov/foodborneburden/2011-foodborne- estimates.html, (Access Date: 14.11.2017).
• Gould LH, Walsh KA, Vieira AR, Herman K, Williams IT, Hall AJ, et al. Surveillance for foodborne disease outbreaks, United States, 1998-2008. USA: CDC. Surveillance Summaries, 2013; 62(SSO2):1-34.
• Newell DG, Koopmans M, Verhoef L, Duizer E, Aidara-Kane A, Sprong H, et al. Food-borne diseases - the challenges of 20 years ago still persist while new ones continue to emerge. Int J Food Microbiol, 2010;139: 3-15.
• Bütün C, Beyaztaş FY, Engin A, Büyükkayhan D, Can M. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı’na başvuran besin zehirlenmesi olgularının değerlendirilmesi. Van Tıp Derg, 2009;16(1):19-23.
• Özkaya FD, Cömert M. Gıda zehirlenmelerinde etken faktörler. Turk Hij Den Biyol Derg, 2008; 65(3):149-58.
• David LH. Control of Communicable Diseases Manual. 19th ed. Washington: American Public Health Association, 2008.
• Bilici S, Uyar MF, Beyhan Y, Sağlam F. Besin Zehirlenmeleri, Nedenleri ve Korunma Yolları. Birinci Basım. Ankara: Klasmat Matbaacılık, 2008.
• Bennett R. Staphylococcus aureus. In: Lampel KA, Al-Khaldi S, Cahill SM, eds. Bad Bug Book, Foodborne Pathogenic Microorganisms and Natural Toxins Handbook. 2nd Ed. US: FDA. 2012; 87-91.
• Eliçevik Ş, Uçar F, Yalçın HT. Gıda kökenli Bacillus cereus strainlerinin bakteriyosin üretme kapasitelerinin araştırılması. Elektr Mikrobiyol Derg, 2008; 06 (3): 25-38.
• Anonymous. Bacillus cereus Enfeksiyonu Ulusal Mikrobiyoloji Standartları. Bulaşıcı Hastalıklar Laboratuvar Tanı Rehberi. Ankara: Halk Sağlığı genel Müdürlüğü. 2014.
• Slaten DD, Oropeza RI, Werner SB. An outbreak of bacillus cereus food poisoning–are caterers supervised sufficiently. Public Health Rep, 1992;107 (4): 477-80.
• Khodr M, Hill S, Perkins L, Stiefel S, Comer-Morrison C, Lee S, et al. Epidemiologic Notes and Reports Bacillus cereus Food Poisoning Associated with Fried Rice at Two Child Day Care Centers – Virginia 1993. USA: CDC.1994; 43(10): 177-8.
• Kamga Wambo GO, Burckhardt F, Frank C, Hiller P, Wichmann-Schauer H, Zuschneid I, et al. The proof of the pudding is in the eating: an outbreak of emetic syndrome after a kindergarten excursion, Berlin, Germany, December 2007. Euro Surveill, 2011;16 (15): 11-6.
• Zubaroğlu AH, Boz A, Topal S, Temel F, Sucaklı MB, Levent B, et al. Food poisoning caused by staphylococcus in various workplaces getting food from the same catering company in Manisa. Turk Bull Hyg Exp Biol, 2015; 72 (3):209-18.
• Teague NS, Grigg SS, Peterson JC, Army US, Gomez GA, Talkintong DF. Outbreak of staphylococcal food poisoning from a military unit lunch party- United States, July 2012. USA: CDC. 2013; 62 (50):1026-8.
• Scharff RL. Economic burden from health losses due to foodborne illness in the United States. J Food Prot, 2012;75:123-31.
• Anonymous. The five keys to safer food programme. http://www.who.int/foodsafety/areas_work/ food-hygiene/5keys/en/, (Acces Date: 02.06.2015).