Türkiye’de Ulusal Antimikrobiyal Direnç Sürveyans Sistemi UAMDSS için duyarlılık testlerinin laboratuvar değerlendirmesi

Yıl 2018, Cilt: 75 Sayı: 1, 1 - 100, 01.03.2018

Efsun Akbaş Nilay Çöplü Hüsniye Şımşek Berrin Esen Berna Sezgın

Öz

Amaç: Antimikrobiyal direnç dünya çapında büyüyen bir problemdir ve bu problem ile savaşmak için bazı önlemler alınmalıdır. Mevcut durum analizi bunlardan biridir ve Ulusal Antimikrobiyal Direnç Surveyans Sistemi UAMDSS bu amaçla kurulmuştur. Verilerin kalitesi katılımcı laboratuvarların performansına bağlıdır, o nedenle sistemdeki laboratuvarların değerlendirilmesine ihtiyaç olmuştur. Bu çalışma, katılımcı laboratuvarların antimikrobiyal duyarlılık testi ihtiyaçları için durumlarını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Yöntem: UAMDSS için ülke çapında seçilmiş 77 katılımcı laboratuvar bulunmaktadır. Kapasite analizi çalışmasına bunlardan 25 adedi dahil edilmiştir. Laboratuvarların değerlendirilmesi için ‘kontrol listesi’ özellikleri olan bir Laboratuvar Değerlendirme Aracı LAT yüz yüze görüşmelerle kullanılmıştır. LAT, Dünya Sağlık Örgütü DSÖ tarafından geliştirilmiş, 10 modülde 677 soru içeren bir programdır. Antimikrobiyal duyarlılık testleri ADT için sorular eklenerek kullanılmıştır. Laboratuvar ziyaretleri öncesinde, bir çalıştayda eğitim alan toplam 33 gönüllü uzmandan ekipler oluşturuldu ve her ekipte en az iki kişi bulunmaktaydı. LAT’ı uygulamak için bu ekipler laboratuvarları ziyaret etmiştir. Veriler bir veritabanına aktarılmıştır ve hem genel koşullar, hem de ADT kapasitesi için analiz edilmiştir. Bulgular: Laboratuvarların kurumsal dağılımı üniversite hastanesi n = 17 , eğitim ve araştırma hastanesi n = 4 , devlet hastanesi n = 2 ve askeri hastane n = 2 şeklindeydi. UAMDSS laboratuvarları, biri hariç tanımlama ve ADT otomatize sistemlerin yanısıra disk difuzyon ve minimum inhibitör konsantrasyon MIK testleri ile yapmaktadır. Ayrıca, laboratuvarlar modüllerden üçü için genellikle “iyi durumda” yaklaşık >%85 olup diğer modüller, farklı derecelerde “bazı gelişmelere ihtiyaç duyan” sorunlar olduğunu öne sürmektedir. İç kalite kontrol uygulamaları dışındaki ADT’ye odaklandığında, ADT kültür ortamı ve reaktifleri için kullanılabilirlik, tanımlama ve ADT kapasitesinin %84-95 arasında olduğu gözlenmiştir. Toplam kalite gerekliliklerinin sağlanması %67 olarak bulunmuştur. Sonuç: UAMDSS laboratuvarlarının hem sürveyans sistemi, hem de hastaların etkin tedavisinde kanıta dayalı kararlar için gerekli olan ADT’de güvenilir sonuçlar sağlayabildikleri görülmektedir. Öte yandan, bazı diğer konularda iyileştirme gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

antimikrobiyal direnç, bakteriyel, sürveyans, kalite kontrol

Laboratory evaluation of susceptibility tests for National Antimicrobial Resistance Surveillance System NAMRSS in Turkey

Öz

Objective: Antimicrobial resistance is a growing problem worldwide, and to combat with this problem some measures should be taken. One of them is analysis of current situation and National Antimicrobial Resistance Surveillance System NAMRSS was established for this purpose. The quality of the data depends on the participating laboratories performance, so there was need for an assessment of the laboratories in the system. This study was aimed to analyse the status of the participating laboratories for antimicrobial susceptibility testing requirements. Methods: There were 77 participating laboratories selected for NAMRSS throughout the country. Twentyfive of them were included in for capacity analysis study. A Laboratory Assessment Tool LAT was used for the evaluation of laboratories with ‘checklist’ features, and face-to-face interviews were used. LAT was a programme containing 677 questions in 10 modules that were developed by World Health Organization WHO . A set of questions were added to use for antimicrobial susceptibility tests AST . Teams were formed from a total of 33 volunteer experts who received training prior to laboratory visits in a workshop, and there were at least two people in each team. They have visited the laboratories for implementing the LAT. Data were transferred to a database and analysed for both general conditions, and AST capacity. Results: Laboratories were distributed institutionally as university hospital n=17 , training and research hospital n = 4 , state hospital n = 2 and military hospital n = 2 . NAMRSS laboratories performed identification and AST by automated systems as well as disc diffusion and minimum inhibitory concentration MIC tests except for one laboratory. Also, the laboratories were generally in ‘good standing’ approx. > 85% for three of the modules, where the other modules suggest that there are issues that ‘need some improvements’ at different degrees. When focused on AST, outside of internal quality control applications, it was observed that availability for AST culture media and reagents, identification and AST capacity are between 84-95%. It was found that total quality was 67%. Conclusion: NAMRSS laboratories seem to be able to provide reliable results in AST, which is essential for both surveillance system and evidence based decisions in effective treatment of patients. On the other hand, improvement in some other issues is necessary.

Anahtar Kelimeler

antimicrobial resistance, bacterial, surveillance, quality control

Kaynakça

• 1. Baş M, Sağlam D. Yetişkinlerde ağırlık yönetimi. In: Tüfekçi Alphan E. ed. Hastalıklarda beslenme tedavisi. 1. Baskı. Ankara: Hatipoğlu Yayım, 2013: 135-276.
• 2. Dündar C, Öz H. Obesity-related factors in Turkish school children. The Scientific World Journal 2012; 1–5.
• 3. T.C Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Türkiye Obezite (Şişmanlık) ile Mücadele ve Kontrol Programı (2010-2014). Ankara, 2010.
• 4. T.C Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü ve Milli Eğitim Bakanlığı Sağlık İşleri Daire Başkanlığı. Türkiye’de Okul Çağı Çocuklarında (6-10 Yaş Grubu) Büyümenin İzlenmesi (TOÇBİ) Projesi Araştırma Raporu. Ankara, 2011.
• 5. T.C Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bolumu, Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi. “Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (TBSA) 2010. Beslenme durumu ve alışkanlıklarının değerlendirilmesi sonuç raporu”. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 931, Ankara 2014.
• 6. Öztürk A, Aktürk S. İlköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve ilişkili risk faktörleri. TAF Preventive Medicine Bulletin 2011; 10(1):53-60.
• 7. World Health Organization Expert Consultation. Appropriate body-mass index for Asian populations and its implications for policy and intervention strategies. The Lancet 2004; 157-63.
• 8. Cole TJ, Bellizzi MC, Flegal KM, Dietz WH. Establishing a Standart Definition for Child Overweight and Obesity Worldwide: International Survey. BMJ 2000; 320:1-6.
• 9. Marques CDF, Silva RCR, Machado MEC, de Santana MLP, Cairo RCA, de Jesus Pinto E, et al. The prevalence of overweight and obesity in adolescents in Bahia, Brazil. Nutricion Hospitalaria 2013; 28(2): 491-6.
• 10. Goyal RK, Shah VN, Saboo BD, Phatak SR, Shah NN, Gohel MC, et al. Prevalence of overweight and obesity in Indian adolescent school going children: ıts relationship with socioeconomic status and associated lifestyle factors. J Assoc Physicians India 2010; 58(1): 151-8.
• 11. Prasanna Kamath BT, Bengalorkar GM, Deepthi R, Muninarayan C, Ravishankar S. Prevalence of overweight and obesity among adolescent school going children (12-15 years) in Urban Area, South India. Int J Cur Res Rev 2012; 4(20): 99-105.
• 12. Schroder H, Ribas L, Koebnick C, Funtikova A, Gomez SF, Fıto M, et al. Prevalence of abdominal obesity in spanish children and adolescents. Do we need waist circumference measurements in pediatric practice? PlosOne 2014; 9(1):1-5.
• 13. Ogden CL, Carroll MD, Kit BK, Flegal KM. Prevalence of obesity and trends in body mass index among US children and adolescents, 1999-2010. JAMA 2012; 307(5):483-90.
• 14. Arı Yuca S, Yılmaz C, Cesur Y, Doğan M, Kaya A, Başaranoğlu M. Prevalance of overweight and obesity in children and adolescents in Eastern Turkey. J Clin Res Pediatr Endocrinol 2010; 2(4): 159-63.
• 15. Bereket A, Atay Z. Current status of childhood obesity and its associated morbidities in Turkey. J Clin Res Pediatr Endocrinol 2012; 4(1):1-7.
• 16. Aksoydan E, Çakır N. Adölesanların beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite düzeyleri ve vücut kitle indekslerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Derg 2011; 53:264-70.
• 17. Çiçek B, Öztürk A, Mazıcıoglu MM, Elmalı F, Turp N, Kurtoglu S. The risk analysis of arm fat area in Turkish children and adolescents. Ann Hum Biol 2009; 36(1): 28-37.
• 18. Güler Y, Gönener HD, Altay B. Gönener A. Adölesanlarda Obezite ve Hemsirelik Bakımı. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2009; 4(10): 165-81.
• 19. Kaya M, Sayan A, Birinci M, Yıldız M, Türkmen K. The obesity prevalence among students between the ages of 5 and 19 in Kütahya. Turk J Med Sci 2014; 44(1): 10-5.
• 20. Altunkan H. Karaman ilinde 6-19 yaş grubu çocuklarda obezite prevalansı. TAD 2013; 11(1): 6-11.
• 21. Ercan S, Dalları YB, Onen S, Engiz O. Prevalance of obesity and associated risk factors among adolescents in Ankara, Turkey. J Clin Res Pediatr Endocrinol 2012;4(4):204-7.
• 22. Mozaffari H, Nabaei B. Obesity and related risk factor. Indian J Pediatr 2007; 74(3): 265-7.
• 23. Braithwaite I, Stewart AW, Hancox RJ, Beasley R, Murphy R, Mitchell EA, et al. The worldwide association between television viewing and obesity in children and adolescents: Cross sectional study. PLoS ONE 2013; 8(9): e74263.
• 24. Al-Hazzaa HM, Abahussain NA, Al-Sobayel HI, Qahwaji DM, Musaiger AO. Lifestyle factors associated with overweight and obesity among Saudi adolescents. BMC Public Health 2012; 12:354.
• 25. Savaşhan Ç, Sarı O, Aydoğan Ü, Erdal M. İlkokul çağındaki çocuklarda obezite görülme sıklığı ve risk faktörleri. TAHUD 2015; 19(1):14-21.
• 26. Preston EC, Ariana P, Penny ME, Frost M, Plugge E. Prevalence of childhood overweight and obesity and associated factors in Peru. Rev Panam Salud Publica 2015; 38(6):472-8.
• 27. Birch LL, Fisher JO. Development of eating behaviors among children and adolescents. Pediatrics 1998; 101(3 Pt 2):539-49.
• 28. Şimsek F, Ulukol B, Berberoğlu M, Başkan Gülnar S, Adıyaman P, Öcal G. Ankara’da bir ilköğretim okulu ve lisede obezite sıklığı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 2005; 58(4):163-6.
• 29. Turan T, Ceylan SS, Çetinkaya B, Altundağ S. Meslek lisesi öğrencilerinin obezite sıklığının ve beslenme alışkanlıklarının incelenmesi. TAF Prev Med Bull 2009; 8(1): 5-12.
• 30. Gümüş H, Bulduk S, Akdevelioğlu Y. Yetiştirme yurtlarında kalan adolesanların beslenme ve fiziksel aktivite durumlarının vücut kompozisyonları ile ilişkisinin saptanması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2011; 8(1):785-808.
• 31. O’Neil CE, Byrd-Bredbenner C, Hayes D, Jana L, Klinger SE, Stephenson-Martin S. The role of breakfast in health: Definition and criteria for a quality breakfast. J Acad Nutr Diet 2014; 12(114):8- 26.
• 32. Blondin SA, Anzman-Frasca S, Djang HC, Economos CD. Breakfast consumption and adiposity among children and adolescents: an updated review of the literature. Pediatric Obesity 2016; 11:333-48.