Medyada Gıda Zehirlenmeleri

Yıl 2019, Cilt: 76 Sayı: 3, 285 - 296, 01.09.2019

Merve Çetin Fügen Durlu Özkaya

Öz

Amaç: Özellikle son yıllarda toplu gıda zehirlenmeleri yaşanmaktadır. Bu çalışma medyaya yansımış olan ve 01.01.2014 ile 11.05.2018 tarihleri arasında gerçekleşen gıda zehirlenmelerinin medyaya yansımalarının irdelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bununla birlikte gıda güvenliği olaylarının ortaya çıkmasını önlemek için etkin gıda güvenliği politikaları ve prosedürlerinin geliştirilmesi, kontrol önlemlerinin alınması amacıyla farkındalık oluşturmak amaçlanmaktadır. Yöntem: Yapılan araştırmada içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Türkiye’de günlük olarak yayımlanan ve 02.05.2018 tarihinde ortalama satış rakamlarına göre ilk üç sırada yer alan Sabah, Hürriyet ve Sözcü gazetelerinin 01.01.2014 ve 11.05.2018 tarihleri arasında medyada yer almış olan gıda zehirlenmelerine ilişkin haberlerinin analizine dayanmaktadır. Kodlamalar, gıda güvenilirliği konusunda uzman olan iki araştırmacı tarafından bağımsız olarak gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Elde edilen bulgulara göre bahsi geçen tarihlerde toplam 9.884 kişinin gıda zehirlenmesi olayından etkilendiği belirlenmiştir. Yapılan bu çalışmada gıda zehirlenmelerinin en sık rastlandığı ay Mayıs %19,17 olarak görülmektedir. Gıda zehirlenmesinin en çok görüldüğü yerler okullar %35,23 olarak tespit edilmiştir. Genellikle öğle yemeği hizmeti verilen okullarda öğrencilerin gıda zehirlenmesinden etkilendiği belirlenmiştir. Okullardan sonra gıda zehirlenmesinin en yüksek oranda sırasıyla askeriye, iş yerleri ve çeşitli etkinliklerde gerçekleştiği tespit edilmiştir. Sonuç: Gıda kaynaklı zehirlenmelerin büyük çoğunluğu toplu yemek hizmeti veren kurumların yemekleri kötü hijyen koşullarında hazırlama ve servis yapması nedeniyle veya bozulma ve gıda zehirlenmesi yapan mikroorganizmalarla kontamine olan hammadde ya da gıdaların kullanılmasından kaynaklanmaktadır. Gıda güvenliğine ilişkin yasal düzenlemelerin, uygulamaların ve denetimlerin arttırılması; gıda tehlikelerine yönelik patojen mikroorganizma ve kimyasal kalıntı analizleri ve risk değerlendirmelerinin yapılması; kişisel hijyen ile ilgili olarak gıda üreticilerinin ve çalışanlarının eğitilmesi gıda zehirlenmelerini büyük ölçüde azaltabilir veya önleyebilir.

Anahtar Kelimeler

Gıda güvenliği, gıda hijyeni, gıda zehirlenmeleri, içerik analizi

Food Poisoning In The Media

Öz

Objective: Especially in recent years, there has been mass food poisoning. This study was carried out in order to examine the reflection of the food poisonings which occurred in the period between 01.01.2014 and 11.05.2018. Moreover, it is aimed to raise awareness about the development of effective food safety policies and procedures and the taking of control measures to prevent the occurrence of food safety incidents.Methods: Content analysis method was used in the research. Issued daily in Turkey and located the first three according to the average sales figures on 05.02.2018 Sabah, 01.01.2014 and 05.11.2018 Hürriyet and Sözcü newspapers in food which have taken place in the media is based on the analysis of news related poisoning. Codings were independently conducted by two researchers who specialize in food safety.Results: According to the findings, 9884 people were affected by food poisoning at the date of betting. In this study, the most common occurrence of food poisoning is seen as May 19.17% . The places where food poisoning was most observed were identified as schools 35.23% . Generally, it has been determined that students who are served lunch service are affected by food poisoning. After school, food poisoning was ekonomik kayıplara neden olan ve insanların yaşam Toplumun her kesimini etkileyen, önemli oranda GIRIŞ found to be highest in military, business and events, respectively.Conclusion: The vast majority of foodborne poisonings are caused by the use of raw food or foodstuffs by institutions that provide catering services due to the preparation and servicing of food in poor hygiene conditions or by contamination with microorganisms that cause deterioration and food poisoning. Increase of food safety legislation, practices and controls; analysis of pathogenic microorganisms and chemical residues for food hazards and assessment of risk assessments; training of food producers and employees in relation to personal hygiene can greatly reduce or prevent food safety incidents

Anahtar Kelimeler

Food safety, food hygiene, food poisoning, content analysis

Kaynakça

• 1. WHO, (2015). World Health Day 2015: From Farm to Plate, Make Food Safe. World Health Organization, Geneva.
• 2. Muratoğlu K., Çetin Ö. Ve Çolak H. (2015). Besin Kaynaklı Hastalıkların Epidemiyolojisi, Türkiye Klinikleri Journal Food Hyg Technol-Special Topics 2015;1(3):1-8.
• 3. Sanaei-Zadeh H. (2012). Can Bacillus cereus food poisoning cause sudden death?, Journal Clin Microbiol, 50:3816.
• 4. Tauxe RV, Swerdlow DL, Hughes JM.( 2000). Foodborne disease. In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R (eds). Principles and practice of ınfectious disease. 5th edt. Philadelphia: Churc¬hill Livingstone, p.1150-60.
• 5. Öz V, Karadayı Ş., Çakan H., Karadayı B. ve Kaya A.(2014). Acil Tedavi Birimlerinde Gıda Zehirlenmeleri. Marmara Medical Journal 2014; 27: 89-95.
• 6. Topal Ş.( 1996). Gıda Güvenliği ve Kalite Yönetim Sistemleri. Gebze Kocaeli, 225.
• 7. Tutuş C, Börekçi D, Parcıklı G, Temel F, Sucaklı MB. 2013 yılında Muğla ili Marmaris ilçesinde görülen Staphylococcus aureus enterotoksin kaynaklı gıda zehirlenmesinin değerlendirilmesi. Turk Hijyen Deneysel Biyoloji Dergisi, 2016; 73(2): 131-8.
• 8. Bilici S. (2008). Toplu Beslenme Sistemleri Çalışanları için Hijyen El Kitabı. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara, 48.
• 9. Dorman V., Aslan S., Ceylan A., Nacar Küçük S., Günel A., Sarı H. (2010). Aynı fabrikadan yemek alan iki inşaat firması işçilerinde meydana gelen toplu besin zehirlenmesi. Dicle Tıp Dergisi,; 37 (3): 248-53.
• 10. Durlu-Ozkaya F. ve Cömert M. (2008). Gıda zehirlenmelerinde etken faktörler. Türk Hijyen Ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 65 (3).
• 11. Hamer DH.( 1997). IDCP Guidelines.Infectious Diarrhea (Part II) And Food Poisoning. Infect Dis Clin Pract;6:141-6.
• 12. Fry AM, Braden CR, Griffin PM, Hughes JM.( 2005). Foodborn Disease. In: Mandell GL, Bennet JE, Dolin R (eds). Principles and Practice of Infectious Diseases, Sixth ed. Phladelphia: Elsevier-Churchill Livingstone;:1286.
• 13. Jia CH., Jukes D. (2013). The national food safety control system of China a systematic review. Food Control, 32, 236-45.
• 14. Lam HM., RemaisJ., Fung MC., Xu L., Sun SSM. (2013). Food supply and food safety issues in China. The Lancet, 381(9882), 2044-53.
• 15. Wu Y., Chen Y. (2013). Food safety in China. Journal of Epidemiology and Community Health, 67(6), 478- 9.
• 16. Park MS., Kim HN., Bahk GJ. (2017). The analysis of food safety incidents in South Korea, 1998-2016 Food Control, 81 (2017), pp. 196-199.
• 17. Liu Y., Liu F., Zhang JF., Gao J. (2015). Insights into the nature of food safety issues in Beijing through content analysis of an Internet database of food safety incidents in China. Food Control, 51, 206- 211.
• 18. Şenses-Ergül Ş, Sarı H, Ertaş S, Berberoğlu U, Cesaretli Y, Irmak H.( 2015). Tüketime sunulan çeşitli hazır yemek ürünlerinin mikrobiyolojik kalitesinin belirlenmesi. Turk Hijyen Deneysel Biyoloji Dergisi, 72 (3): 199-20.
• 19. Yeşil O, Akoğlu H, Onur Ö, Güneysel Ö. (2008)Acil servise başvuran zehirlenme olgularının geriye dönük analizi. Marmara Medical Journal , 21:26- 32.
• 20. Akçay A, Gürses D, Özdemir A.( 2005). Denizli ilindeki çocukluk çağı zehirlenmeleri. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi,6:15-19.
• 21. World Health Organisation (WHO) http://www. who.int/foodsafety/en/, erişim: 15.04.2018.
• 22. Berelson, Bernard (1984). Content Analysis in Communication Researh, New York: Hafner Press.
• 23. Bauer MW. (2003). Classical content analysis: A review. In M. W. Bauer & G. Gaskell (Eds). Qualitative researching with text, image and sound (131-151). London: Sage Publication.
• 24. Bütün C, Beyaztaş FY, Engin A. (2009) Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı’na başvuran gıda zehirlenmesi olgularının değerlendirilmesi. Van Tıp Dergisi,16,19-23.
• 25. Weir P.( 1998). The epidemiology of delibarate self poisoning presenting to Christchurch Hospital Emergency Department. NZ Med J, 111:127-129.
• 26. Akköse Ş, Fedakar R, Bulut M, Çebiçci H.( 2003). Zehirlenme olgularının beş yıllık analizi. Acil Tıp Dergisi;3:8-10.
• 27. Anonymous, (2002). FAO/WHO.Pan European Conference on Food Safety and Quality, February,2002, http://www.fao.org (Erişim tarihi: 01.04.2018).
• 28. Bilgin B., Erkan ÜC (2008). Bir hazır yemek işletmesinde HACCP sisteminin kurulması. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 5(3):267-281.
• 29. Griffith C., (2000). Food Safety in Catering Establishments. In: Farber, J.M, Todd, E.C. (Eds.), Safe Handling of Foods. Marcel Dekker, New York, 235-256.
• 30. Besli GE, Ergüven M.(2009). Çocuklarda Besin ve Mantar Zehirlenmeleri. J Pediatr Inf;3:126-131.
• 31. Doyle ME, Hartmann FA, Lee Wong AC. (2012). Methicillin-resistant staphylococci: implications for our food supply? Anim Health Res Rev;13:157- 180.
• 32. Giray H, Soysal A. (2007). Türkiye’de gıda güvenliği ve mevzuatı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6: 485-490.
• 33. Ayaz A, Yurttagul M. (2008).Besinlerdeki Toksik Öğeler- II. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 727, Ankara.
• 34. Baskaya R, Keskin Y, Karagoz A, Koc HI.( 2009). Biyogüvenlik. TAF Preventive Medicine Bulletin; 8: 177-186.
• 35. TKB. (2004) .Tarım Şurası. II. Tarım Şurası, Gıda Güvenliği Komisyonu Çalışma Belgesi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Ankara.