2009-2018 Yılları Arası On Yıllık Süreç İçinde Dünya Çapında Meydana Gelmiş Kolera Salgınlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 77 Sayı: EK-4, 83 - 90, 01.05.2020

Mehmet Uyar Elif Nur Yıldırım Öztürk Tahir Kemal Şahin

Öz

Amaç: Su ile ilişkili hastalıklar dünyanın önemli bir bölümünde değişik düzeylerde sorun yaratmaya devam etmektedir. Bu çalışma ile 2009-2018 yılları arasındaki on yıllık süreçte dünya çapında meydana gelmiş olan kolera salgınlarının kişi, yer ve zaman özelliklerinin belirlenmesi, epidemiyolojik haritalandırma yapılması ve önemli bir halk sağlığı sorunu olan su ile ilişkili hastalıklardan biri olan koleraya dikkat çekilmesi amaçlanmıştır.Yöntem: Araştırma tanımlayıcı türdedir. Araştırma kapsamında kullanılan veriler, Dünya Sağlık Örgütü DSÖ Erken Uyarı ve Cevap Sistemi üzerinden 20092018 yılları arasına ilişkin kolera salgınlarının verileri ve DSÖ Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Raporu, 2014’ten ülkelerin sosyoekonomik durumları taranarak elde edilmiştir. Tarama sırasında amaca uygun olacak şekilde ay, yıl, ülke adı, ülkenin sosyoekonomik durumu, salgından etkilenen kişi sayısı, salgında ölen kişi sayısı ve hastalığın fatalite hızı bilgilerini içerecek şekilde geliştirilmiş bir veri kayıt formu kullanılmıştır. Form, toplam yedi sorudan oluşmaktadır. Araştırmaya ilişkin veriler 01 Mayıs - 01 Temmuz 2019 tarihleri arasında toplanmıştır. Analizler sırasında; kategorik verilerin özetlenmesinde frekans dağılımları ve yüzdelikler, sayısal verilerin özetlenmesinde ortanca min-max kullanılmıştır.Bulgular: DSÖ’ye ait Erken Uyarı ve Cevap Sistemi içerisinde 2009-2018 yılları arasında yer alan toplam 42 kolera salgın haberi araştırma kapsamına alınmıştır. Bu 42 haber değerlendirildiğinde, incelenen on yıllık dönem içerisinde DSÖ’ye bildirimi yapılmış olan 25 kolera salgını olduğu belirlenmiştir. Bahsi geçen 25 salgın 18 farklı ülkede ortaya çıkmıştır. Salgınların en sık görüldüğü yıllar 2010 n=6 , 2017 n=6 ve 2018 n=4 olmuştur. Salgınların en sık ortaya çıktığı iki ay Ocak n=5 ve Ağustos n=4 ayı olduğu görülmüştür. Kolera salgınlarından etkilenen kişi sayısı ortancası 2508 ve salgınlar sırasında yaşamına kaybeden kişi sayısı ortancası 56 bulunmuştur. Koleranın fatalite hızı % ortancası ise 0,018 0,000-0,070 tespit edilmiştir.Sonuç: Araştırma sonucunda, koleranın asıl olarak Güney Afrika ülkelerini etkilediği belirlenmiştir. Etkilenen ülkeler genel olarak düşük sosyoekonomik düzeye sahiptir. Salgınlar en çok 2010, 2017 ve 2018 yıllarında, en sık olarak Ocak ayında görülmüştür. 25 salgın için koleranın fatalite hızları %1’den küçük olarak hesaplanmıştır

Anahtar Kelimeler

Kolera, su, salgın, Dünya Sağlık Örgütü, halk sağlığı

Assessment of Worldwide Cholera Outbreaks within the Ten-Year Period between 2009-2018

Öz

Objective: Water-related diseases continue to cause problems of various extent in a big part of the world. With this study, it is aimed to determine the person, place and time characteristics of cholera outbreaks that occurred worldwide in the ten-year period between 2009 and 2018, to conduct epidemiological mapping and to draw attention to cholera which is water-related disease and an important public health problem. Methods: The research is descriptive. The data used in the research are obtained by scanning the data of cholera outbreaks between the years 2009-2018 through World Health Organization WHO Emergencies Preparedness Response System, and the socioeconomic status of countries through WHO Non-Communicable Diseases Report, 2014. During screening, a data collection form is used, including information on month, year, name of country, socioeconomic status of country, the number of people affected by the outbreak, the number of deaths due to outbreak, and fatality rate. The form is consisted of a total of seven questions. Data related to the study are collected between May 01 - July 01 2019. During the analysis, frequency distributions and percentages are used to summarize the categorical sayısal verilerin özetlenmesinde ortanca min-max kullanılmıştır.Bulgular: DSÖ’ye ait Erken Uyarı ve Cevap Sistemi içerisinde 2009-2018 yılları arasında yer alan toplam 42 kolera salgın haberi araştırma kapsamına alınmıştır. Bu 42 haber değerlendirildiğinde, incelenen on yıllık dönem içerisinde DSÖ’ye bildirimi yapılmış olan 25 kolera salgını olduğu belirlenmiştir. Bahsi geçen 25 salgın 18 farklı ülkede ortaya çıkmıştır. Salgınların en sık görüldüğü yıllar 2010 n=6 , 2017 n=6 ve 2018 n=4 olmuştur. Salgınların en sık ortaya çıktığı iki ay Ocak n=5 ve Ağustos n=4 ayı olduğu görülmüştür. Kolera salgınlarından etkilenen kişi sayısı ortancası 2508 ve salgınlar sırasında yaşamına kaybeden kişi sayısı ortancası 56 bulunmuştur. Koleranın fatalite hızı % ortancası ise 0,018 0,000-0,070 tespit edilmiştir.Sonuç: Araştırma sonucunda, koleranın asıl olarak Güney Afrika ülkelerini etkilediği belirlenmiştir. Etkilenen ülkeler genel olarak düşük sosyoekonomik düzeye sahiptir. Salgınlar en çok 2010, 2017 ve 2018 yıllarında, en sık olarak Ocak ayında görülmüştür. 25 salgın için koleranın fatalite hızları %1’den küçük olarak hesaplanmıştır

Anahtar Kelimeler

Cholera, water, epidemic, World Health Organization, public health

Kaynakça

• 1. Tezcan S. Temel Epidemiyoloji. 1. Baskı. Ankara; Hipokrat Kitapevi, 2017.
• 2. Güler Ç, Akın L. Halk Sağlığı Temel Bilgiler. 3. Baskı. Ankara; Hacettepe Üniversitesi Basımevi, 2015.
• 3. Irmak H. Sularla İlişkili Hastalıklar. Ankara; Klasmat Matbaacılık, 2008. https://sbu.saglik.gov.tr/ Ekutuphane/kitaplar/t74.pdf, (Erişim tarihi: 06.05.2019).
• 4. Güler Ç. İçme Suyundaki Kirleticiler ve Halk Sağlığı, Özgür Doruk Çevre Dizisi 11. Ankara; Yazıt Yayıncılık, 2008.
• 5. Güler Ç. Irmak Suyu ve Halk Sağlığı, Özgür Doruk Çevre Dizisi 43. Ankara; Yazıt Yayıncılık, 2008.
• 6. Seyahat Sağlığı. Kolera. http://www. seyahatsagligi.gov.tr/Site/HastalikDetay/Kolera, (Erişim tarihi: 07.05.2019).
• 7. Akyar I, Rota S. Vibrio cholerae O139. Flora, 1997; 1: 66-69.
• 8. Bulaşıcı Hastalıkların İhbarı ve Bildirim Sistemi Standart Tanı, Sürveyans ve Laboratuvar Rehberi. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. 2004.
• 9. Chaignat CL. Kolera aşıları hakkında ne var ne yok? Expert Rev Vaccines, 2008; 2: 114-117.
• 10. Seyahat Sağlığı. Seyahat Aşıları. http://www. seyahatsagligi.gov.tr/Site/Asilar, (Erişim tarihi: 07.05.2019).
• 11. WHO Health Topics Cholera, Prevention and Control. https://www.who.int/health-topics/ cholera#tab=tab_2, (Erişim tarihi: 14.07.2020).
• 12. Connor BA, Dawood R, Riddle MS, Hamer DH. Cholera in travellers: a systematic review. J Travel Med, 2019; 26(8): 1-8.
• 13. Shannon K, Hast M, Azman AS, Legros D, McKay H, Lessler J. Cholera prevention and control in refugee settings: Successes and continued challenges. PLoS Negl Trop Dis, 2019; 13(6): 1-11.
• 14. Richterman A, Azman AS, Constant G, Ivers LC. The inverse relationship between national food security and annual cholera incidence: a 30-country analysis. BMJ Glob Health, 2019; 4: 1-8.
• 15. Emergencies Preparedness, Response, WHO. https://www.who.int/csr/don/archive/year/en/ (Erişim tarihi: 06.05.2019) .
• 16. Global Status Report on Noncommunicable Disease. 2014. WHO. https://www.who.int/nmh/ publications/ncd-status-report-2014/en/, (Erişim tarihi: 06.05.2019)0.
• 17. Healthy Water, Nationally Notifiable Diseases. CDC. https://www.cdc.gov/healthywater/statistics/ surveillance/notifiable.html, (Erişim tarihi: 05.07.2019).
• 18. Dünyanın En Kötü Kolera Salgını. UNICEF. https:// www.unicefturk.org/yazi/yemen_kolera, (Erişim tarihi: 05.07.2019).
• 19. Mevsimler ve İklim. South African Embassy. http://www.southafrica.org.tr/index.php/tr/ guney-afrika/mevsimler-ve-iklim, (Erişim tarihi: 05.07.2019).
• 20. Afrika. Vikipedi. https://tr.wikipedia.org/wiki/ Afrika#%C4%B0klim , (Erişim tarihi: 05.07.2019).
• 21. Başak E. Kolera Tanı ve Tedavisi. Medikal Akademi. https://www.medikalakademi.com.tr/kolera-tanive-tedavisi/, (Erişim tarihi: 05.07.2019).
• 22. The Top 10 Causes of Death. WHO. http://www. who.int/news-room/fact-sheets/detail/the-top10-causes-of-death, (Erişim tarihi: 05.07.2019).
• 23. Pena ES, Bwire G, Dzosti E, Bonnet MC, Hesseld L. New momentum in prevention, control and elimination of cholera in Africa: Priority actions identified by affected countries. 2016; 91: 305-16.
• 24. Öztürk Y, Günay O. Erciyes Üniversitesi Halk Sağlığı Genel Bilgiler. 1. Baskı. Kayseri: Önder Ofset, 2011.