Investigation of Disease Perception and Affecting Factors in Patients Diagnosed with COVID-19

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 3, 162 - 176, 25.12.2023

Ebru Karadeniz , İzel Altınbilek , İlknur Dayanç , Pınar Tekin

Öz

Aim: This study was carried out in a hospital belonging o a Private Health Group, in order to examine the Illness Perception and Affecting Factors in Patients Diagnosed with COVID-19 during the Pandemic period.
Material and methods: The data were obtained with the "The Illness Perception Questionnaire-Revised (IPQ-R)" and the "Descriptive Information Form".
Results: Of the individuals participating in the study, 68.5% are women, 51.4% are between the ages of 26-45, 57.5% are bachelor’s degree and master degree, 57.5% are married, 55.6% are civilservants and 70.4% of them live with their families. In our study, the most common symptom sex perienced by the participants were determined as fatigue (89.0%), headache (74.0%), sore throat (68.1%), weakness (66.7%) and dizziness (65.3%).
Conclusions and Suggestions: In our research, it was determined that COVID-19 negatively affected the views of women, under graduate and graduate graduates, and those with low economic status about the disease, and they viewed COVID-19 as more worrying. It may be recommended that nurses who follow patients closely be more sensitive to these patient groups and pay more attention to their therapeutic approaches.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, illness perception, patient

COVID-19 Tanısı Alan Hastalarda Hastalık Algısı ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi

Öz

Amaç: Bu çalışma, Özel bir Sağlık Grubuna ait hastanede Pandemi döneminde COVID-19 Tanısı Alan Hastalarda Hastalık Algısı ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmaya temel oluşturulacak veriler “Hastalık Algısı Ölçeği” ve ‘‘Tanıtıcı Bilgi Formu’’ ile elde edilmiştir. Çalışma örneklemini Muğla ili Bodrum İlçesinde bulunan özel bir sağlık grubuna ait hastanenin izolasyon katında yatmakta olan 73 hasta oluşturmuştur. Haziran 2021-Aralık 2021 tarihleri arasında çalışma yürütülmüştür.
Bulgular: Çalışmaya katılan bireylerin %68.5’i kadın, %51.4’ü 26-45 yaş aralığında, %57.5’i Lisans ve yüksek lisans mezunu, %57.5’i evli, %55.6’sı memur ve %70.4’ü ailesiyle birlikte yaşamaktadır. Araştırmamızda katılımcıların en sık yaşadığı belirtiler yorgunluk (%89.0), baş ağrısı (%74.0), boğazda yanma (%68.1), güç kaybı (%66.7) ve sersemlik hissi (%65.3) olarak belirlenmiştir.
Sonuç ve Öneriler: Araştırmamızda COVID-19’un kadınların, lisans ve yüksek lisans mezunu katılımcıların ve ekonomik durumu düşük olanların hastalık hakkındaki görüşlerini olumsuz yönde etkilediği ve COVID-19’u daha endişe verici olarak gördükleri saptanmıştır. Hastaları yakından takip eden hemşirelerin bu hasta grupları üzerinde daha hassas olmaları ve terapötik yaklaşımlarına daha fazla özen göstermeleri önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Hasta, Hastalık Algısı

Destekleyen Kurum

Acıbadem Bodrum Hastanesi

Kaynakça

• Kebapcı A. COVID-19 hastaların yoğun bakım ünitelerinde tedavi ve bakım girişimlerine ilişkin güncel yaklaşımlar. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2020;24(Ek-1):46-56.
• Çelik SŞ, Özbaş AA, Çelik B, Karahan A, Bulut H, Koç G, Aydın FÇ, Özleyen ÇÖ. COVID-19 pandemi süreci: Türk Hemşireler Derneği çalışmaları. KUHEAD 2020;17(3):279-83. doi:10.5222/KUHEAD.2020.34603
• Chakraborty C, Sharma AR, Sharma G, Bhattacharya M, Lee SS. Sars-cov-2 causing pneumonia-associated respiratory disorder (COVID-19): diagnostic and proposed therapeutic options. Eur. Rev. Med. Pharmacol. Sci. 2020;24(7):4016-4026. doi: 10.26355/eurrev_202004_20871.
• Gök ZM. COVID-19 Hastalığının fizyopatolojisi ve holistik hemşirelik yaklaşımı. HUHEMFAD-JOHUFON. 2020; 7(Özel Sayı):15-24. https://doi.org/10.31125/hunhemsire.775658
• Kızıltan B, Usta A. COVID-19 hastalığı ve hemşirelik bakımında örnek bir model: olgu sunumu. STED 2020; 29(6):446-455. https://doi.org/10.17942/sted.804175
• Yüce M, Filiztekin E, Özkaya KG. COVID-19 diagnosis -a review of current methods. Biosens Bioelectron. 2021;172:1-15. doi: 10.1016/j.bios.2020.112752.
• Hosseini ES, Kashani NR, Nikzad H, Azadbakht J, Bafrani HH, Kashani HH. The novel coronavirus disease-2019 (COVID-19): Mechanism of action, detection and recent therapeutic strategies. Virology. 2020;551:1-9. doi: 10.1016/j.virol.2020.08.011
• Şahan E. Hasta penceresinden COVID-19 tanısıyla tek başına bir hastane odasında olmak: nitel çalışma. Cukurova Med J 2021;46(1):223-232.
• Bilimsel Danışma Kurulu. COVID-19 genel bilgiler, epidemiyoloji ve tanı [İnternet]. 2020 [Erişim Tarihi: Ekim 2021]. Erişim Adresi: https://covid19.saglik.gov.tr/Eklenti/39551/0/covid-19rehberigenelbilgilerepidemiyolojivetanipdf.pdf
• Demirel S. Hemşirelerde koronavirüs salgını kaynaklı, anksiyete, obsesyon ve ilişkili değişkenlerin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Erzurum: Atatürk Üniversitesi; 2020. Erişim Adresi: https://avesis.atauni.edu.tr/yayin/5524e3f8-5622-4f1c-bf7c-eab6bbb9d64c/hemsirelerde-koronavirus-salgini-kaynakli-anksiyete-obsesyon-ve-iliskili-degiskenlerin-incelenmesi
• Çölgeçen Y. ve Çölgeçen H. COVID-19 pandemisine bağlı yaşanan kaygı düzeylerinin değerlendirilmesi: Türkiye örneği. Journal of Turkish Studies. 2020;15(4): 261-275. doi: 10.7827/TurkishStudies.44399
• Kara A. Koah’lı hastalarda hastalık algısının yaşam kalitesine etkisi.[Yüksek Lisans Tezi]. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi; 2019. Erişim Adresi: https://dspace.balikesir.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12462/10108
• Menekli T, Doğan F, ve Elkıran ET. Kanserli hastalarda hastalık algısı ve yaşam kalitesi. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2020;17(3):467-474. doi: 10.35440/hutfd.810484.
• Boot CRL, Heijmans M, Gulden JWJ, Rijken M. The role of illness perceptions in labor participation of the chronically ill. Int Arch Occup Environ Health. 2008;82: 13-20. doi: 10.1007/s00420-007-0298-5.
• Petrie KJ, Weinman J. Why illness perceptions matter. Clin Med (Lond).2006;6(6): 536-539.doi: 10.7861/clinmedicine.6-6-536.
• Yorulmaz H, Tatar A, Saltukoğlu G, Soylu G. Diyabetli hastalarda hastalık algısını etkileyen faktörlerin incelenmesi. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi. 2013;2: 367-387.
• Karabulutlu YE, Okanlı A. Hemodiyaliz hastalarında hastalık algısının değerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2011;14(4): 25-31.
• Tekin H. ve Polat Ü. Kalp yetmezliği olan hastaların hastalık algısı ve bakımlarına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Genel Tıp Derg. 2018;28(1):14-22.
• Weinman J, Petrie KJ, Moss-Morris R, Horne R. The ıllness perception questionnaire: a new method for assessing the cognitive representation of illness. Psychology and Health.1996;11(3):431-445. doi:10.1080/08870449608400270
• Moss-Morris R, Weinman J, Petrie KJ, Horne R, Cameron LD,Buick D. The revised illness perception questionnaire (IPQ-R). Psychology and Health. 2002;17(1):1-16. doi:10.1080/08870440290001494
• Demir RN, Ertaş H. COVID-19 pandemi sürecinde erişkin bireylerin algıladıkları sosyal destek ve sağlık kaygısı düzeylerinin incelenmesi: analitik araştırma-kesitsel. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;(7)3:847-55. doi: 10.5336/healthsci.2021-86428
• Alsén P. Illness perception and fatigue after myocardial ınfarction. [Doctoral Thesis]. Göteborg: Gotenburg University; 2009.
• Ciddi S. Kalp yetmezliği olan bireylerde cinsiyetin hastalık algısına etkisi. [Yüksek Lisans Tezi]. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi; 2010. Erişim adresi: https://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12397/10016/266966.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Akgüç N. Tip 2 diyabet hastalarında hastalık algısı ve tedaviye uyumlarının değerlendirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: Haliç Üniversitesi; 2013. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=Mg1OyWGrBLUY3vputKrXXw&no=XDPBqh-VYtE0jE83ftTf2g
• Armay Z, Özkan M, Kocaman N, Özkan S. Hastalık algısı ölçeğinin kanser hastalarında Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Klinik Psikiyatri. 2007;10(4):271-280. Erişim adresi: https://toad.halileksi.net/wp-content/uploads/2022/07/hastalik-algisi-olcegi-toad_0.pdf
• Kayış A. Kanser Hastalarının Hastalık Algısı ve Umutsuzluk Düzeyleri. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: Haliç Üniversitesi; 2009.
• Kaynak GK. Kronik hastalıklarda öz yeterlilik algısı: Türkiye’de gerçekleştirilen çalışmalar üzerine bir derleme. Oltu Journal of Faculty of Humanities and Social Sciences. 2022;3(2):79-86. doi: 10.5152/OJFHSS.2022.22714
• Runa M, Bahar A. Hipertansiyon hastalarında yaşam kalitesi ve öz bakım yönetimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. GÜSBD. 2023;12(3):1072-1085. doi:10.37989/gumussagbil.1224644.
• Aytap F, Özer, Z. Kronik hastalığı olan bireylerde depresyon riski ile hastalık öz yönetimi arasındaki ilişki ve etkileyen faktörler. TJFMPC. 2021;15(2):212-222. doi: 10.21763/TJFMPC.788814
• Özkan S, Durna Z. İnsüline bağımlı diyabetli hastalarda öz bakım gücünün belirlenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2006;22(2):121-13.
• Aktu Y. Levinson’un kuramında ilk yetişkinlik döneminin yaşam yapısı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2016;8(2):162-177. doi:10.18863/pgy.12690 Şahin E, Hamamcı Z, Türk F. Covid-19 pandemi sürecinde depresyon, anksiyete ve stres ile başa çıkma tutumlarının sosyal medya bağımlılığıyla ilişkisi. Erciyes İletişim Dergisi. 2022;9(1):165-186. doi: 10.17680/erciyesiletisim.1001102.
• Acehan O. Hipertansiyon kontrolünde hastalık etkisi ve grup görüşmelerinin etkisi. [Uzmanlık Tezi]. Adana: Çukurova Üniversitesi; 2010. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=ZQ_JJ4r_GCTwTPZr5uzUYQ&no=UTFM8Vs7rIjuuqa66C7LSQ
• Kavak F, Aktürk Ü. Diyabet hastalarında hastalık algısının anksiyete ve depresyon belirtileri üzerine etkisi. ACU Sağlık Bilim Dergisi. 2019;10(4):740-747.
• Kayacan Ç. Kronik hastalıklarda hastalık algısının ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: İstanbul Bilim Üniversitesi; 2012. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=N5Lhr4qVQwH8QcWJ3LCc6Q&no=_rXLtqoA5-Tzp4SDUvSwMw