Öğrenci Hemşirelerin Kişilerarası İlişki Biçimi ve Sosyal-Duygusal Yetkinlik Düzeyleri İle Pandemi Kaygısı Arasındaki İlişki

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 105 - 122, 01.10.2025

Tuğba Güneş , Leyla Baysan Arabacı

https://doi.org/10.70479/thdd.1671397

Öz

Amaç: Araştırma, üniversite hemşirelik öğrencilerinde Kişilerarası İlişki Biçimi ve Sosyal-Duygusal Yetkinlik düzeyinin Pandemi Kaygısına etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: İlişki arayıcı olarak tasarlanan çalışma, bir üniversitede 2021-2022 eğitim-öğretim yılında öğrenim gören 349 hemşirelik lisans öğrencisiyle yürütülmüştür. Veriler, Tanıtıcı Bilgi Formu, Kişilerarası İlişki Boyutları Ölçeği (KİBÖ), Sosyal-Duygusal Yetkilik Ölçeği ve Pandemi Kaygısı Ölçeği’yle toplanmıştır. Veriler, tanımlayıcı istatistikler, korelasyon ve lineer regresyon analizi ile değerlendirilmiştir. Ayrıca ölçeklerin cronbach alpha güvenirlik değerleri, puan ortalamaları ve minimum-maksimum değerleri hesaplanmıştır.
Bulgular: Öğrencilerinin %72,2’si kadın ve yaş ortalaması 20,4±4,5 ve %16.9’u COVID-19 geçirdiğini belirtmiştir. Pandemi kaygısının kız öğrencilerde ve yaş azaldıkça arttığı ve öğrenci hemşirelerin kişilerarası ilişki biçimleri ile pandemi kaygısının tüm alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur.
Sonuç: Öğrenci hemşirelerin cinsiyeti, yaşı, kişilerarası ilişki boyutları (özellikle onay bağımlılık ve güven duyma alt boyutları), COVID 19 nedeniyle daha önce kendisi ya da bir yakınının hastanede yatarak tedavi olma öyküsüne sahip olma pandemi kaygısını etkilemektedir

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik öğrencisi , kaygı , kişilerarası ilişkiler , ruhsal yetkinlik

Etik Beyan

Çalışma protokolü Helsinki Bildirgesi'ne uygun olarak yürütüldü. Araştırmada kullanılan ölçme araçları için ölçek yazarlarından, bir üniversitenin Girişimsel Olmayan Araştırmalar Etik Kurulu’ndan (18.11.2021 tarih, 0487 Karar No ve 0554 sayılı) ve araştırmanın yürütüldüğü üniversite yönetiminden izin alındıktan sonra veriler toplandı. Ayrıca, araştırmaya katılan öğrenci hemşireler bilgilerin gizli kalacağı ve araştırma dışında herhangi bir yerde kullanılmayacağına dair açıklama yapıldı.

The Effect of Interpersonal Relationship And Social Emotional Competence on Pandemic Anxiety in University Students

Öz

Objective: The study was conducted to examine the effect of Interpersonal Relationship Style and Social-Emotional Competence on Pandemic Anxiety in university nursing students.
Method: The study, designed as a correlational study, was conducted with 349 undergraduate nursing students studying at a university in the 2021-2022 academic year. Data were collected using the Descriptive Information Form, Interpersonal Relationship Dimensions Scale (IRDS), Social-Emotional Competence Scale, and Pandemic Anxiety Scale. Data were analyzed using descriptive statistics, correlation and linear analysis. In addition, cronbach alpha reliability values, mean scores and minimum-maximum values of the scales were calculated.
Results: 72.2% of the students were female with an average age of 20,4±4,5 and 16.9% stated that they had COVID-19. It was found that pandemic anxiety increased in female students and with decreasing age, and there was a significant relationship between student nurses' interpersonal relationship styles and all sub-dimensions of pandemic anxiety.
Conclusion: Student nurses' gender, age, interpersonal relationship dimensions (especially approval dependency and trusting sub-dimensions), and having a history of hospitalization due to COVID 19 affect pandemic anxiety.

Anahtar Kelimeler

Anxiety , interpersonal relations , mental competence , nursing student

Kaynakça

• 1. İmamoğlu SE, Aydın B. Kişilerarası İlişki Boyutları Ölçeği'nin Geliştirilmesi. Psikoloji Çalışmaları. 2009; 29: 39-64.
• 2. Şengöz M. Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi modeli’nin bütünleşik bir süreç olarak yeniden yorumlanması. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi. 2022; 9(1): 164-173.
• 3. Gülay H. Okul Öncesi Dönemde Akran İlişkileri. Ankara: Pegem akademi. 2010.
• 4. Ozana U, Güven G, Sezer T, Azkeskin K, Yılmaz E. Okul öncesi dönemdeki çocukların bağlanma biçimleri ile sosyal yetkinlik ve duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal 2015; 1 (2): 589-598.
• 5. Yorguner N, Bulut NS, Akvardar Y. (2021). Covid-19 salgını sırasında üniversite öğrencilerinin karşılaştığı psikososyal zorlukların ve hastalığa yönelik bilgi, tutum ve davranışlarının incelenmesi. Noro-Psikiyatri Arsivi. 2021; 58 (1): 3-10.
• 6. Bilge Y, Bilge Y. Koronavirüs salgını ve sosyal izolasyonun psikolojik semptomlar üzerindeki etkilerinin psikolojik sağlamlık ve stresle baş etme tarzları açısından incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2020; 23 (Ek 1): 38-51. DOI: 10.5505/kpd.2020.66934
• 7. McBrien A, Wild M, Bachorowski J. Social–Emotional Expertise (SEE) Scale: Development and Initial Validation. Assessment, Sage Journals. 2020 Dec; 27 (8): 1718-1730. doi: 10.1177/1073191118794866.
• 8. Ay İ, Temel G. Sosyal-duygusal yetkinlik ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması ve güvenilirlik-geçerlilik çalışması. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi. 2021; (10): 142-160.
• 9. Özalp M, Demir Çelebi Ç, Ekşi H. Pandemi Kaygısı Ölçeği’nin Geliştirilmesi. Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi (JOSSE). 2021; (4) 1: 119-136.
• 10. Tarlakazan E, Tarlakazan BE. Covid-19 pandemi sürecinin öğrenci davranışları üzerine etkisi. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi. 2021; 8 (1): 52-64.
• 11. Çetin C, Anuk Ö. Covid-19 pandemi sürecinde yalnızlık ve psikolojik dayanıklılık: Bir kamu üniversitesi öğrencileri örneklemi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 2020; 7 (5): 170-189.
• 12. Emiral E, Çevik ZA, Gülümser Ş. Covid-19 pandemisi ve intihar. Estüdam Halk Sağlığı Dergisi. 2021; 5 (Covid-19 özel sayısı): 138-147.
• 13. Yıldırım M, Geçer E, Akgül Ö. The impacts of vulnerability, perceived risk, and fear on preventive behaviours against Covid-19. Psychology, Health and Medicine. 2021; 26 (1): 1-9.
• 14. Eda Mert, Demirkıran F, Adana F. Hemşirelik Öğrencilerinde Kişilerarası İlişki Boyutları ve Sürekli Öfke–Öfke İfade Tarzları Arasındaki İlişki. Medical Sciences, 2019; 14 (2): 122-132.
• 15. Kayiş AR, Akcaoglu MÖ. University Students’ Loneliness, Anxiety and Mental Well-Being during Covid-19 Pandemic: The Mediation Role of Self-Control/Covid-19 Pandemisi Sürecinde Üniversite Öğrencilerinde Yalnızlık, Kaygı ve Mental İyi Oluş: Öz Kontrolün Aracılık Rolü. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi. 2022; 13 (5): 109-131.
• 16. Coleman PK. Perceptions of parent–child attachment, social self-efficacy, and peer relationships in middle childhood. Infant and Child Development. 2003; 12: 351–368.
• 17. Yorguner N, Bulut NS, Akvardar Y. Covid-19 salgını sırasında üniversite öğrencilerinin karşılaştığı psikososyal zorlukların ve hastalığa yönelik bilgi, tutum ve davranışlarının incelenmesi. Nöropsikiyatri Arsivi, 2021; 58 (1): 3-10.
• 18. Ceviz N, Tektaş N, Basmacı G, Tektaş M. Covid 19 pandemi sürecinde üniversite öğrencilerinin kaygı düzeylerini etkileyen değişkenlerin analizi. International Journal of Scholars in Education, 2020; 3 (2): 312-329.
• 19. Rahman S. Tıp fakültesi öğrencilerinin Covid-19 fobi durumlarının değerlendirilmesi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 2021; 35 (1): 68-73.
• 20. Richman JA, Flaherty JA. Gender differences in medical student distress: contributions of prior socialization and current role-related stress. Soc Sci Med 1990; 30: 777-87.
• 21. Kandemir F. Bazı demografik değişkenler bağlamında COVID-19 pandemi neslinin dindarlık ve ölüm kaygısı ilişkisi üzerine ampirik bir araştırma. Tokat İlmiyat Dergisi, 2020; 8 (1): 99-129.
• 22. Rodriguez-Ray R, Garrido-Hernansaiz H, Collado S. Psychological impact and associated factors during the initial stage of the Coronavirüs (Covid-19) pandemic among the general popülation of Spain. Frontiers in Psychology. 2020; 11: 1540-153.
• 23. Sturman ED. Coping with Covid-19: Resilience and psychological well-being in the midst of a pandemic. Journal of Social and Clinical Pscyhology. 2020; 39 (7): 561-570.
• 24. Didin M, Yavuz Betül, Yazıcı HG. Covid-19’un Öğrencilerin Stres, Anksiyete, Depresyon, Korku Düzeylerine Etkisi: Sistematik Derleme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2022; 14 (1): 38-45.
• 25. Altuntaş O, Tekeci Y. Effect of Covid-19 on perceived stress, coping skills, self-control and self-management skills. Research Square, 2020; https://doi.org/10.21203/rs.3.rs-48393/v1
• 26. Ekiz T, Ilıman E, Dönmez E. Bireylerin sağlık anksiyetesi düzeyleri ile Covid-19 salgını kontrol algısının karşılaştırılması. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi. 2020; 6 (1): 139-154.
• 27. Tasso AF, Hisli Şahin N, San Roman GJ. Covid-19 disruption on college students: cademic and socioemotional implicaions. Psychological Trauma: Theory Reserach, Practice, and Policy. 2021; 13 (1): 9-15. https://doi.org/10.1037/tra0000996
• 28. Selçuk O, Gencer TE, Karataş Z. Sosyal Hizmet Bölümü Öğrencilerinin Covid-19 Salgını ve Uzaktan Eğitim Sürecine İlişkin Tutumları ile Psikolojik Sağlamlıklarının İncelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2021; 32 (3): 967-994.
• 29. Yalın B. Üniversite öğrencilerinin Covid-19 korku düzeyleri ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi 2022 (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Biruni Üniversitesi). https://hdl.handle.net/20.500.12445/2544
• 30. Deniz N. Üniversite öğrencilerinde pandemi sürecinde artan kaygı ve ekran bağımlılığı arasındaki ilişki. 2022 (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi). https://acikerisim.gelisim.edu.tr/xmlui/handle/11363/3693
• 31. Xiong J, Lipsitz O, Nasri F, Lui LMW, Gill H, Phan L, et al. Impact of COVID-19 pandemic on mental health in the general population: A systematic review. J Affect Disord, 2020; 277: 55-64.
• 32. Gencer N. Pandemi sürecinde bireylerin koronavirüs (Kovid-19) korkusu: Çorum örneği. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi 2020; (4): 1153-1173.
• 33. Raba S. Üniversite öğrencilerinde kişilerarası bağımlılık ile utandırılma korkusu aidiyet duygusu ve sosyal onay ihtiyacı arasındaki ilişkinin incelenmesi 2019 (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi). https://www.proquest.com/docview/27075 71701?fromopenview=true&pqorigsite=gscholar&sourcetype=Dissertations%20&%20Theses
• 34. Kağıtçıbaşı Ç. Günümüzde insan ve insanlar. Sosyal psikolojiye giriş. İstanbul: Evrim Yayınevi. 2010.
• 35. Karaşar B, Öğülmüş S. Üniversite öğrencilerinde sosyal onay ihtiyacının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2016; 29 (2): 469-495.
• 36. Jowett S, Shevlin M, Hyland P, Karatzias T. Posttraumatic stress disorder and persistent somatic symptoms during the Covid-19 pandemic: the role of sense of threat. Psychosomatic Medicine, 2021; 83 (4): 338-344.
• 37. Bencik, Ö. Bireylerin Pandemi Döneminde Sağlığa Dair İşlevsel Olmayan İnanç, Kaygı ve Depresyonları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi 2021 (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
• 38. Tatar A, Çamkerten S, Özdemir, H. Genç yetişkinlerde duygusal zeka, empati ve sosyal beceri düzeyi arası ilişkilerin incelenmesi. Humanistic Perspective, 2020; 2 (3): 335-346.
• 39. Kumru TN. Özgünlüğün Kişilik Özellikleri, Duygusal Zeka ve Empati İle İncelenmesi 2021 (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi). http//:acikerisim.fsm.edu.tr
• 40. Çölgeçen Y, Çölgeçen H. Covid-19 Pandemisine Bağlı Yaşanan Kaygı Düzeylerinin Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği. Turkish Studies, 2020; 15 (4): 261-275.
• 41. Ekiz T, Ilıman E, Dönmez E. Bireylerin sağlık anksiyetesi düzeyleri ile Covid-19 salgını kontrol algısının karşılaştırılması. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi. 2020; 6 (1); 139-154.
• 42. Kong X, Zheng K, Tang M, Kong F, Zhou J, Diao L, Yuchao D. Prevalence and Factors Associated with Depression and Anxiety of Hospitalized Patients with Covid-19. MedRxiv 2020, 1-12. doi: https://doi.org/10.1101/2020.03.24.20043075
• 43. Kurt O, Deveci S E, Oguzoncul AF. Levels of Anxiety and Depression Related to Covid-19 Among Physicians: An online cross-sectional study from Turkey. Annals of Clinical and Analytical Medicine. 2020; 11 (3): 1-6. doı: 10.4328/ACAM.20206
• 44. Özdin S. Özdin ŞB. Levels and Predictors of Anxiety, Depression and Health Anxiety During Covid-19 Pandemic in Turkish Society: The Importance of Gender. International Journal of Social Psychiatry 2020; 66 (5): 504–511.
• 45. Göksu Ö, Kumcağız H. Covid-19 Salgınında Bireylerde Algılanan Stres Düzeyi ve Kaygı Düzeyleri. Turkish Studies, 2020; 15(4): 463-479.