Dil Teorileri ve Arapçanın İkinci Dil Olarak Öğretilmesinde Bu Teorilerden İstifade Edilmesi

Yıl 2024, , 533 - 561, 30.09.2024

Mutassem Hamad

https://doi.org/10.32711/tiad.1510223

Öz

Bu araştırma, ikinci dil öğrenme ve öğretme konusundaki en önemli teorileri ana hatlarıyla tanıtmayı ve Arapçanın yabancı dil olarak öğretilmesinde bu teorilerden nasıl yararlanılabileceği konusunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Ayrıca Arapça öğretiminde uzman olmayan öğretmenlerin veya söz konusu teoriler hakkında yeterli bilgiye sahip olmayan öğretmenlerin bilincini arttırmayı hedeflemektedir. Zira birçok çalışmaya göre Arapça öğreniminde ve öğretiminde yaşanan zorlukların sebebi, öğretmenlerin bu konuda yeterince bilgi sahibi olmamasıdır. Bu teorilere vâkıf olmak, öğretmenlerin “ikinci dil olarak Arapça ve işlevi” mefhumunu yeniden değerlendirmelerine, iyi bir öğretimin ne olduğu konusundaki varsayımlarını netleştirmelerini sağlayacak, öğretim yöntemlerini ve yaklaşımlarını geliştirmelerine yardımcı olacaktır. Dil öğretiminin en iyi yöntemi, araştırmacının bu alanda itimat edilen ilke, teori ve yöntemler hakkında dikkatli incelemeler yapması, bunları deneyimleyerek tecrübe kazanması, bu inceleme ve tecrübeler sonucunda belirli kavramları ortaya çıkarıp kendisinin oluşturduğu teori ve yöntemdir. Çünkü, teorik noktalar bilinmeden dilin etkileyici bir şekilde öğretilmesi mümkün değildir. Ayrıca bu anlayış, araştırmacının uygun öğretim yöntemlerini seçebileceği bir esas teşkil edecektir. Öte yandan; mevcut ilke, teori ve yöntemlerdeki benzer ve farklı noktaların anlaşılmasını sağlayan kapsamlı ve bütüncül bir bakış açısı sağlamak, bu yönde bir teori üretmek araştırmacının sorumluluğundadır. Bu bakış açısıyla araştırmacının, ikinci dil (Arapça) öğretimine elverişli, kapsayıcı ve olgunlaşmış bir teori ve yönteme ulaşması mümkün olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Dil teorileri, ikinci dil, Arapça, eğitim, öğretim.

Theories of Foreign Language Learning and Teaching and Their Application in Teaching Arabic as a Second Language

Öz

This research aims to briefly introduce the essential theories of second language learning and teaching and highlight how they can be utilized in teaching Arabic as a foreign language. The goal is to increase the awareness of teachers who are not specialized in teaching Arabic or those specialized teachers who may not be familiar with these theories, mainly because many studies have attributed the weakness of learners in acquiring the Arabic language to the lack of expertise among teachers. Understanding these theories helps Arabic teachers reconsider the concept and function of Arabic as a second language, allowing them to formulate their hypotheses about effective teaching. Consequently, they can develop their ideas and teaching methods. The best teaching approach arrives through careful study, forming specific concepts from exposure to various methods through experimentation and review. Teachers can only teach effectively once they understand the theoretical frameworks, which form the foundation for choosing the appropriate teaching methods. The teacher is responsible for developing a comprehensive perception of language learning and teaching principles, which involves recognizing the points of agreement and disagreement between the theories. From this, teachers can develop a comprehensive and integrated theory suitable for learning a second language (Arabic).

Anahtar Kelimeler

language theories, second language, Arabic language, teaching

Kaynakça

• Abdullah, Ömer es-Sadık. “el-Üsüsü’n-Nefsiyye ve’l-Lügaviyye ve’t-Terbeviyye li Ta‘lîmi ve Ta‘allümi’l-Lügât”, el-Arabiyye li’n-Nâtikîn bi Gayrihâ Dergisi 5 (ts).
• Abdelgawad, Dalia. “Challenges That Students Face in Developing and Overcoming Listening Skill (In Teaching Arabic to Non-Native Speakers) (Anadili Arapça Olmayanlara Arapça Öğretirken Öğrencilerin Dinleme Becerisini Geliştirmede ve Üstesinden Gelmede Karşılaştıkları Zorluklar), Şarkiyat Mecmuası - Journal of Oriental Studies Dergisi 40 (2022), 51-65. https://doi.org/10.26650/jos.1025144
• Abdülhakîm. “en-Nazariyyetü’s-Sülûkiyyeti’l-Bünyeviyye fî Te‘allümi’l-Lügati’l-‘Arabiyye ve Tatbîkuhâ”, Mecelletü’t-Tedrîs Dergisi 5/1 (Haziran 2017).
• Abdülhay, Abdurrahman. Nazariyyâtu’t-Ta‘allüm ve Tatbîkâtuhâ fî Ta‘lîmi’l-Lügati’l-Arabiyye fî Medraseti’l- Cezâiriyye, el-Merhaletü’l-İbtidâiyye Ayneten, (Cezair: Kasdi Merbah Vahran Üniversitesi, Edebiyat ve Diller Fakültesi, Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, 2011).
• ‘Arabî, Salâh Abdülmecit. Te‘allümü’l-Lügâti’l-Hayye ve Ta‘lîmuha beyne’n-Nazariyye ve’t-Tatbîk, (Beyrut: Mektebetü Lübnan, 1. Baskı, 2008), 11.
• Arafât, Yâsir. “en-Nazariyyetü’s-Sülûkiyye ve’n-Nazariyyetü’l-Ma‘rifiyye fî İktisâbi’l-Lüga: Dirâse Mukârene”, Mecelletü’l-Lügati’l-‘Arabiyye li’l-İbhâsi’t-Tahassusiyye Dergisi 5/2 (Malezya), 2020, 53-68
• Doğan, Yusuf - Aydin, Tahirhan. “Türkiyede Arapça Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar (Problems Facing Teaching of Arabic in Turkey)”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16/1 (2013), 33-51.
• Diyâb, Ahmet. El-Meşâkil Elletî Tüvâcihu’l-Etrâk fî Ta‘lîmi’l-Lügati’l-‘Arabiyye ve’l-Mukterihât (Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2012).
• Gass, Susan M. - Selinker, Larry. “Mukaddime ‘Âmme”, İktisâbu’l-Lügati’s-Sâniye, (Second Language Acquisition: An Introductory Course), çev. Mâcid el-Hamd, (Riyad: Suud Melik Üniversitesi, 1. Baskı), 2009, I / 310-320.
• Hammerly, Hector. en-Nazariyyetu’t-Tekâmüliyye fî Tedrîsi’l-Lügât ve Netâicühe’l-‘İlmiyye, çev. Râşid b. Abdurrahman ed-Dûyiş, (Riyad, Melik Suud Üniversitesi, 1994).
• Harma, Nâyif. “Edvâun ‘ale’d-Dirâsâti’l-Lügaviyyeti’l-Mu‘âsıra”, Âlimu’l-Ma‘rife Dergisi, 9 (1988).
• Harma, Nâyif - Haccâc, Ali. “el-Lügâtu’l-Ecnebiyye Te‘allümühâ ve Ta‘lîmuhâ”, Mecelletü Âlimi’l-Ma‘rife Dergisi 126 (1998).
• Hikmetullah Abdulcevâd. en-Nazariyyetu’l-Ma‘rifiyye ve Tatbîkuhâ ‘alâ Ta‘lîmi Mehârati’l-Kelâm (Cakarta: Şerif Hidâyetullah Devlet İslam Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Arap Dili Bölümü, Lisans Tezi, 2008).
• Hüseyin, Muhtâr Tahir. Ta’lîmü’l-lügati’l-’Arabiyye li Gayrin’n-Nâtikîn bihâ fî Dav’i’l-Menâhici’l-Hadîse, (el- Heram: ed-Dâru’l- ‘İlmiyye li’n-Neşri ve’t-Tevzî‘, 1. Baskı, 2011).
• Kholi, Karim Farouk. “Müşkilâtü Ta‘lîmi’l-‘Arabiyye li Gayri’n-Nâtikîn Bihâ ve Turuku Hallihâ”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 32 (2011), 185-201.
• Medkûr, Ali Ahmed. “Nazariyyâtu Ta‘lîmi’l-Lüga ve Te‘allümühâ mine’l-Kadîm ile’l-Hadîs”, Yirmi Birinci İlim Konferansı: “Tadvîru’l-Menâhici’d-Dirâsiyye beyne’l-Asâle ve’l-Mu‘âsıra”, (Kahire: yy, el-Câmi‘atu’l-Mısriyye li’l-Menâhic ve Turuku’t-Tedrîs, 2009).
• Medkûr, Ali Ahmed vd., Raşit Ahmet Ta‘îme ve İman Ahmet Herîdî el-Merci‘ fî Menâhici Ta‘lîmi’l- Lügati’l-‘Arabiyye li’n-Nâtikîn bi Lügâtin Uhrâ (Kahire: Dâru’l-Fikri’l-‘Arabî, 1. Baskı, 2010).
• Meyyâde el-Mübârek. “Ehemmü Nazariyyâtu İktisâbu’Lügateyni’l-Ûlâ ve’s-Sâniye ve Tatbîkâtuhâ”, el- Mecelletü’l-‘Arabiyye li’l-Âdâb ve’d-Dirâsâti’l-İnsâniyye Dergisi 6/24 (Ekim 2022), 27-102.
• Mitchell, Rosamond vd. Nazariyyatu Te’allümü’l-Lüğati’s-Sâniye (Second Language Learning Theories), çev. İsa b. ‘Ûde b. ‘Atiyyetullah eş-Şeryûfi (Riyad: yy, Melik Suud Üniversitesi, h. 1425).
• Nisa, Fâtıma Kâmile - Saliha, Nur Hânife. “el-Menhec fî Ta‘lîmi’l-Lügati’l-‘Arabiyye ‘alâ Dav’i’n-Nazariyyeti’l- Binâiyye”, Mecelletü’t-Tedrîs Dergisi 8/2 (Aralık 2020), 354-367.
• Öncü Mustafa. “Tevakku‘âtu Tullâbi’s-Seneti’t-Tahdîriyye min Te‘allümi’l-Lügati’l-‘Arabiyye (Külliyeti’l- İlâhiyye bi Câmi'ati Dicle Nümûzecen)”, İkinci Uluslararası Arapça Öğretimini Geliştirme Sempozyumu (Türkiye’de Hazırlık Programlarında Arapça Öğretimi Mevcut Durum ve Geliştirme Yöntemleri), 16-17-18 Aralık İstanbul.
• Richards, Jack C. vd. Mezâhib ve Tarâik fî Ta‘lîmi’l-Lüga (Approaches and Methods in Language Teaching), çev. Mahmud İsmail es-Sînî, vd., (Riyad: Dâru Âlemü’l-Kütüb, 1. Baskı, 1410/1990).
• Samedî, Akla Mahmut -Muhammed Abdülhak, Fevvâz. “Nazariyyâtü Te‘allümi’l-Luga ve İktisâbühâ – Tadmînât li Te‘allümi’l-‘Arabiyye ve Ta‘lîmihâ”, Mecelletü Mücemmi‘i’l-Lügati’l-‘Arabiyyeti’l-Ürdiniyye Dergisi 22/54 (Haziran 1998).
• ‘Usaylî, Abdülaziz İbrahim. Esâsiyyâtu Tâlîmi’l-Lügati’l-‘Arabiyye li’n-Nâtikîn bi Lügâtin Uhrâ, (Mekke: Ümmü Kurâ Üniversitesi, 1. Baskı, h. 1423).
• ‘Usaylî, Abdülaziz İbrahim. en-Nazariyyâtü’l-Lügaviyye ve’n-Nefsiyye ve Ta‘lîmu’l-Lügati’l-‘Arabiyye, (Riyad: yy, İmam Muhammed b. Suud İslâm Üniversitesi, 1999).
• ‘Usaylî, Abdülaziz İbrahim. ‘İlmu’l-Lügati’n-Nefsî, (Riyad: yy, 1427/2006).