İshâk Bin Hasan Tokadî’nin İlimler Tasnifi ve Mantık İlmine Dair Görüşleri

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 2, 163 - 178, 30.12.2018

Ali Yıldırım

https://doi.org/10.32711/tiad.474055

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın başlıca gayesi
İslam âlimlerinin ilimleri taksiminden kısaca bahsettikten sonra İshak
Tokadi’nin ilimleri taksimini ve bu bakımdan İslam müellifleri arasındaki
yerini belirtmeğe çalışmak ve mantık ilmine dair görüşlerini izah etmektir.
İslam dünyasında zamanla değişen ilim anlayışını tespit etmenin bir yolu da
İslam âlimlerinin ilim tasniflerine bakmaktır. İslam dünyasında salt ilimler
tasnifi yapılan çok sayıda esere rastlamak mümkündür. Bu çalışmada 17. Yüzyıl
Âlim Şairlerinden İshâk Bin Hasan Tokadî tarafından 1687 tarihinde kaleme
alınmış olan Nazmu’l-Ulum adlı mesnevi
türündeki eserden bahsedilecektir. Eserde çeşitli ilimler hakkında bilgi
verildikten sonra bunların öğrenilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Bu ilimlerden
bir tanesi de Mantık ilmidir. Eserde kısaca mantık ilmini öğrenmenin önemine
değinilmiş, dilin kurallarını anlamada mantık ilmi ilk sırada değerlendirilmiş,
müçtehitlerin dinî konularda hüküm verirken mantık ilmine başvurduğundan
bahsedilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İshâk Bin Hasan Tokadî, Molla Lütfî, İlimler Tasnifi, Nazmu’l-Ulum, Mantık

Ishâk Bin Hasan Tokâdî’s Classification of Science and Views on Logic

Öz

The main
purpose of this research is to explain the place of Ishak Tokadi in the science
of Islamic sciences and to explain his place among the Islamic writers and to
explain his opinions about the science of logic. One way of identifying the
science of change in the Islamic world over time is to look at the
classification of the scholars of Islam. In the Islamic world, it is possible
to come across a large number of works that are classified as mere sciences. In
this study, the work of Nazmu'l-Ulum,
written in 1687 by Ishak Bin Hasan Tokadi, a 17th-century scholars, will be
mentioned. After giving information about various sciences, it was emphasized
that they should be learned. One of these sciences is Logic. In this work, the
importance of learning the logic of logic is mentioned. In understanding the
rules of language, logic science was firstly evaluated and it was mentioned
that mujtahids applied to the science of logic in making religious judgments..                                                                                           

Anahtar Kelimeler

Classification of sciences, Nazmu’l-Ulum, Logic, İshâk Bin Hasan Tokadî, Molla Lütfî

Kaynakça

• Arslan, S. (2012) Molla Lutfî’nin İlimlerin Tertibine Dâir Er-Risâle Fi’l-Ulûmi’ş-Şerʽiyye Ve’l-Arabiyye Adlı Eseri Ve Haşiyesi: (Metin-Tercüme-Değerlendirme), (Yüksek Lisans Tezi) İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Çubukçu, İ.A. (1972) İslam Düşüncesi Hakkında Araştırmalar, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Demirkol, M. (2012) “Molla Lütfî’nin İlmi ve Felsefi Kişiliği,” Tokat Sempozyumu C:3, ss.283-292.
• Korkmaz, S. (2002) Tokatlı Sâir Rızâi İshâk B. Hasan’ın Bir Mersiyesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Kayseri, Sayı 12, ss. 185-202.
• Maraş, İ. (2003) “Tokatlı Mola Lütfi: Hayatı, Eserleri ve Felsefesi,” Divan: İlmî Araştırmalar, Sy:14 (2003/1), ss.119-136.
• Özfırat, B. (2013) Tokat’ın 17. Yüzyıl Âlim Şairlerinden İshâk Bin Hasan Tokatî Ve Nazmu’l-Ulum Adlı Mesnevîsi, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic Volume 8/1, Winter 2013, P. 2065-2084, Ankara-Turkey.
• Özfırat, B. (2015)Tokatlı İshâk Efendi Ve Nazmu’l-Le’âlî Adlı Mesnevisi, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 15, İstanbul, ss. 315-376.
• Özfırat, B. (2006) Tokatlı İshâk Efendi’nin Nazmu’l-Ulûm, Nazmu’l-Le’âlî Ve Mnzûme-i Keydânî Adlı Mesnevileri (İnceleme-Metin), (Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Şen, A. (2008) Osmanlı Dönemi Tokatlı Âlimler, Tokatta Kur’an Günleri X. Kur’an Sempozyumu: Kur’an Ve Eğitim, 12-13 Mayıs 2007/Tokat, ss. 189-194.