Bir Klişenin Şerhi: Hamdele, Salvele Ve Ba’dü İfadesinin Davud el-Hanefî el-Karsî el-Birgivî’de Çağrıştırdıkları

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 56 - 72, 30.06.2019

Tuğrul Tezcan

https://doi.org/10.32711/tiad.496862

Cited By: 1

Öz

Hamdele,
salvele, salât ve selâm, dinî, ilmî ve edebî literatürün mukaddimelerinde esas
mevzuya geçmeden önce teberrüken zikredilen geleneksel bir klişedir.
Hutbetü’l-Kitab olarak da isimlendirilir. Esas mevzuya ve sonra anlamına
gelen ve ba’d- emmâ ba’d ifadesinden sonra geçilir. Tekrar edilmesi sebebiyle
klişe diye isimlendirdiğimiz bu ifade, genellikle besmele şerhi veya
tefsiri başlığı altında ilim ehli tarafından farklı açılardan incelenmiştir. Onu
inceleyen birisi de Dâvûd el-Karsî el-Birgivî’dir. Besmele tefsiri konusunda
iki farklı risale yazdığını düşündüğümüz Karsî, Risâletü’l- Besmele
li’l-Fâdıl Dâvud el-Hanefî el-Birgivî başlıklı risalesinde geleneksel
nitelikli bu klişeyi Belagat, Nahiv ve Kelâm ilimleri müktesebatıyla tafsîlî
bir bakış ile ele almış ve şerh etmiştir. Müellifin diğer risalesi de besmele,
hamdele ve salvele üzerine olmakla beraber, amacı zahirî anlamın ihtiva ettiği
bâtınî faydaları gözler önüne sermektir.

İş
bu makalede Davud el-Hanefî el-Karsî el-Birgivî’nin besmele, hamdele ve salvele
ve ba’dü klişesi üzerine yaptığı açıklamalar incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

XVIII. Asır Osmanlı Âlimi, Dâvud el-Karsî el-Birgivî, Risâle, Besmele, Hamdele, Klişe

The Commentary of a Cliché: Connotations’s the Statement Hamdala, Salvala Va Ba’du (and then) In Davud al-Hanafi al-Karsi al-Birkivi

Öz

Hamdala,
salvala, salat and salâm, that‘s cited in the entry of religious, scientific
and literary literature  before the main
issue and mentioned for abundance is a traditional cliché. Also known as
Hutbatu’l-kitab. That are passed to main
subject after phrase which “ve ba’du/ ammâ ba’du” is meaning and then. This
expression, which we call cliche because of its repetition, is generally examined
by scholars from various perspectives under the title of besmele annotation or
commentary. One of these scholars is Dâvûd el-Karsî el-Birgivî.           Karsî, whom we think he has written
in two different treatises on the interpretation of Besmele, took this traditional
cliché with a detailed view by the acquis Eloquence, Nahiv and Kalam sciences in his treatise al-Basmala
For Fâdıl Dâvud al-Hanafi al-Birgivî. The other treaty of the author is about
the Basmala, hamdala and the salvala. But his aim in this treatise is to reveal
the hidden meanings of the words. The work will be examined in this article David
al-Hanafi al-Karsî al-Birgivî and his explanations on basmala, hamdala and salvala
and and his descriptions on cliché.       

Anahtar Kelimeler

XVIII. The Ottoman Scholar al-Karsî al-Birgivî, Tractate, Basmala, Hamdala, Salvala, Badu

Kaynakça

• Aladdin Gültekin, Dâvudî Karsî’nin Şerhu’l-Avâmili’l-Cedîde Adlı Eseri Bağlamında Arapça dil Öğretim Yöntemi, Uluslararası Davud-u Karsî Sempozyumu, Kars, 2017
• Davud el-Karsî, Risâletü’l- Besmele, İ.B.B., Atatürk Kitaplığı, no. O.E.573
• Muhammed, Birgivî, Açıklamalı Avâmil ve İzhar, terc. Arif Erkan, Sağlam Yay., İst. ‘016
• Yaran, Rahmi, Arapçada İğrab, Rağbet yay. İst. 2010
• Ahmet el-Hâzimî, Şerhu Elfiyet-i İbn Mâlik, cüz, 85, s.9 ts., y.y