Te’vîlâtü’l-Kur’ân Bağlamında Mâtürîdî’nin Benimsemediği Rivayet ve Görüşlere Yaklaşımı

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 457 - 476, 30.12.2021

Ahmet Abay

https://doi.org/10.32711/tiad.1017779

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada Mâtürîdî’nin ayetleri tefsir ederken yer verdiği rivayet ve görüşlere karşı nasıl bir yaklaşım gösterdiği Te’vîlâtü’l-Kur’ân adlı eseri üzerinden örneklem yöntemiyle ele alınmıştır. Özellikle de kendisinin benimsemediği rivayet ve görüşlere yaklaşımı incelenmiştir. “Mâtürîdî’nin benimsemediği görüşlere yaklaşımından hareketle farklı görüşlere yaklaşımda bir yöntem belirlemek mümkün mü?” sorusuna cevap aranmıştır. Mâtürîdî’nin rivayet ve görüşleri nakletmesiyle ilgili standart bir formattan bahsetmek güçtür. Rivayetleri aktarırken farklı yöntemler kullanmıştır. Sahabeden gelen görüşleri eleştirmeden alan, birbirinden farklı görüşler olduğunda sadece tercih yoluna başvuran Mâtürîdî, sonraki ulemanın görüşleri hakkında aynı müsamahakâr tavrını sürdürmemiştir. Mâturîdî genel itibariyle mutedil bir çizgi izlemesine rağmen, özellikle akide konusunda farklı görüşler ortaya koyan kişi ve fırkalara ağır ve sert bir dil kullanmıştır. Bunu akide konusunda gösterdiği hassasiyete bağlamak mümkün olsa da kanaatimizce insan olmanın bir sonucudur da aynı zamanda; çünkü çoğu insan öfkelenip kızınca kendisinden beklenilmeyen hatta kendisine yakıştırılmayan bazı sözleri söyleyip olumsuz davranışlar sergileyebilir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Maturidi, Te’vilat, Eleştiri, Rivayet, Yaklaşım

Māturīdī's Approach to The Riwāyahs And Views That Didn't Adopted By Him in The Context Of Te'vilâtu'l-Qur'ân

Öz

In this study, the approach of Māturīdī to the riwāyahs and views that he included while interpreting the verses is discussed through his work called Te'vilâtu'l-Qur'ân. Especially his approach to riwāyahs and views that he did not adopt was examined. The answer to the question of “Is it possible to determine a method for approaching different riwāyahs, based on Māturīdī's approach to the riwāyahs he does not adopt?” has been sought. It is difficult to determine a standard format for Māturīdī's transmission of riwāyahs and views. He used different methods while conveying the riwāyahs. Māturīdī, who took the views of the Sahāba without criticism and only resorted to preference when there were different remarks from each other, did not maintain the same tolerant attitude about the views of the later scholars. Although Mâturîdî generally followed a moderate line, he used a heavy and harsh language especially for people and sects who had different views on the subject of akīda. Although it is possible to link this to the sensitivity that he shows about akīda, in our opinion, it is also the result of being a human being; because most people get angry, they can say some words that are unexpected from him or even unbecoming of him and exhibit negative behavior.

Anahtar Kelimeler

Tafsir, Māturīdī, Te, Criticism, Riwāyah, Approach

Kaynakça

• Alper, Hülya. “Mâtürîdî’nin Mu`tezile Eleştirisi: Tanrı En İyiyi Yaratmak Zorunda Mıdır?”. Kelam Araştırmaları Dergisi 11/1 (2013),17-36.
• Avcı, Metin. İmam Mâtürîdî’nin Fikirlerinde Ebu Hanife’nin Etkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
• Bilgin, Ömer Faruk. el‐Mâtürîdî’nin Te’vîlâtü’l‐Kur’ân’ının Dirâyet Tefsiri Açısından Tahlili. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2012.
• Çalışkan, İsmail. “Tefsirde Mâturîdî’yi Keşfetmek: İmam Mâtürîdî ve Te’vîlâtu’l-Kur’ân’ın Tefsir İlmindeki Yeri”. Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi 7/2 (2010), 67-93.
• Gül, Ali Rıza. “Mâtürîdî’nin ‘Te’vilâtü’l-Kur’ân’da Kullandığı Veri Kaynaklarına Ahkâm Ayetleri Ekseninde Bir Yaklaşım”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/1 (2015), 7-48.
• Koçoğlu, Kıyasettin. “İmam Mâtürîdî’nin Mu`tezile Algısı”. Milel ve Nihal İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi 7/2 (2010), 241-276.
• Özdeş, Talip. Mâtürîdî’nin Tefsir Anlayışı. İstanbul: İnsan Yayınları, 2003
• Māturīdī, Ebu Mansur Muhammed b. Muhammed b. Mansur. Teʾvīlātu’l-Ḳurʾān. thk. Mecdi Basallum. Beyrut: Daru’l-Kütubi’l İlmiyye, 2005.
• Sülün, Murat. “Mâtürîdi’’nin Te’vîlât’ında Kaynağı Tespit Edilemediği İddia Edilen Bazı Merfu Rivayetlere Dair Bir Değerlendirme - Türkiye Tahkiki Özelinde-”. Balıkesir İlahiyat Dergisi 12, (Aralık 2020), 1-14.
• Topaloğlu, Bekir. “Te’vîlâtü’l-Kur’ân”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41/32-33. İstanbul: TDV Yayınları, 2012,
• http://www.sonmezkutlu.net/?Syf=26&Syz=6039&/Bilinen-Ve-Bilinmeyen-Y%C3%B6nleri-%C4%B0le-%C4%B0mam-Maturidi--(erişim 19,10,2021)