Dijital Çağda Aile: Ebeveynleriyle İlişkisi Çerçevesinde Gençlik ve Din

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 3, 374 - 389, 30.09.2023

Mehmet Haberli

https://doi.org/10.32711/tiad.1245065

Öz

Dijital teknolojiler, dijital medya ile internet; günümüz toplumlarının gündelik yaşam, deneyim ve pratiklerini şekillendirerek, neredeyse dokunulmamış hiçbir alan bırakmamıştır. Toplumun en küçük birimi olan aile de dijital gelişmelerden etkilenen alanların başında gelmektedir. Bu süreçte dijital medya, yalnızca aile içi ve dışı iletişim biçimini değiştirmekle kalmamış, aynı zamanda ebeveyn-çocuk/genç ilişkisini de farklı düzey ve biçimlerde dönüştürmüştür. Dijital medya, bir yandan çocuk ve gençlere yeni sosyalleşme ile eğitim fırsatları sunarken; öte yandan aile içi ilişkilerde birtakım sorunların, pedagojik veya sosyal problemlerin ortaya çıkmasına yol açabilmektedir. Bu bağlamda gençlerin ailede gerçekleşen dini sosyalleşme süreçleri, dini eğitim biçimleri ile din algıları da değişime uğramaktadır. Buradan hareketle çalışma, dijital çağdaki ebeveyn-çocuk ilişkileri bağlamında, ergen ve genç bireylerin ailedeki dini sosyalleşme, din algısı ve dindarlık eğilimlerini ilgili literatüre dayanarak betimsel analiz yöntemiyle ele almayı amaçlamıştır. Çalışma sonucunda gerek dünyada gerekse Türkiye’de gençlerin dini bağlılık oranının yetişkinlere göre daha düşük olduğu görülürken, dijitalleşme ile din algısı arasında bir korelasyon olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gençlik ve Din, Dijital Ebeveynlik, Dijital Yerlilik, Dini Sosyalleşme

Family in the Digital Age: Religion Among Youth in Relation to Their Parents

Öz

Digital technologies, digital media and the internet have shaped the everyday life experiences and practices of today's societies, leaving almost no area untouched. The family, the smallest unit of society, is one of the areas affected by digital developments. In this process, digital media has not only changed the way of communication within and outside the family, but also transformed the parent-child/youth relationship at different levels and in different ways. On the one hand, digital media offers new socialization and educational opportunities for children and youths; on the other hand, it can lead to the emergence of certain problems, pedagogical or social problems in family relationships. In this context, the religious socialization processes of youths in the family, the forms of religious education and their perceptions of religion are also changing. From this point of view, this study aims to examine the religious socialization, perception of religion and religiosity tendencies of adolescents and youths in the family in the context of parent-child relationships in the digital age with a descriptive analysis method based on the relevant literature. As a result of the study, it was found that both in the world and in Turkey, the rate of religious commitment of youth is lower than that of adults, while there is a correlation between digitalization and perception of religion.

Anahtar Kelimeler

Youth and Religion, Digital Parenting, Digital Natives, Religious Socialization

Kaynakça

• Arıcan, Sümeyra - Arıcı, Handan. “Sosyal Medyanın Gençlerin Din Algısına Etkileri”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/2 (2021), 1062-1106.
• Arıcı Yalvaç, Handan - Arıcan, Sümeyra. “Ergen Din Tasavvurunun İnşasında Sosyal Medya”. Kalemname 12 (2021), 67-93.
• Arslan, Mustafa. “Dindarlık Algısını Şekillendirmede Kitle İletişim Araçları”. IV. Din Şurası Tebliğ ve Müzakereleri (12-16 Ekim 2009, Ankara). 1/362-375, 2009.
• Beit-Hallahmi, Benjamin - Argyle, Michael. The Psychology of Religious Behaviour, Belief and Experience. London: Taylor & Francis., 1997.
• Bennett, Sue vd. “The ‘Digital Natives’ Debate: A Critical Review of the Evidence”. British journal of educational technology 39/5 (2008), 775-786.
• Bilecik, Sümeyra. “Anne Baba Tutumlarının Bireylerin Din Algısına Etkisi”. Değerler Eğitimi Dergisi 15/33 (2017), 7-38.
• Birekul, Mehmet - Aydın, Mustafa. “Aile ve Dinî Sosyalleşme”. Aile Sosyolojisi Yazıları. 141-155, 2014.
• Çapcıoğlu, İhsan. “Gençlik Dönemi ’Kimlik Arayışı’nın Demokratik Değerlerin ve İletişim Becerilerinin Gelişimine Etkisi”. Siirt üniversitesi ilahiyat fakültesi dergisi 1/2 (2016), 57-76.
• Çapcıoğlu, İhsan. “Sekülerleşen Toplumda Bireyselleşen Aile”. Turkish Studies 13/2 (2018), 19-34.
• Çelik, Celalettin. “Değişim Sürecinde Türk Aile Yapısı ve Din Paradigmatik Anlam ve İşlev Farklılaşması”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi nesil/8 (2010), 25-35.
• Çetin, Mustafa - Özgiden, Hatice. “Dijital Kültür Sürecinde Dijital Yerliler ve Dijital Göçmenlerin Twitter Kullanım Davranışları Üzerine Bir Araştırma”. Gümüşhane üniversitesi iletişim fakültesi elektronik dergisi 2/1 (2013), 172- 189.
• Dereli, Mustafa Derviş. Sanala Veda. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2020.
• Eşgi, Necmi. “Dijital Yerli Çocukların ve Dijital Göçmen Ebeveynlerinin İnternet Bağımlılığına İlişkin Algılarının Karşılaştırılması”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 28/28-3 (2013), 181-194.
• Gündüz, Muhammed Muhdi. “Din Öğretiminde Öğretim Teknolojilerinin Bireysel Öğrenmeye Katkıları: Ters Yüz Edilmiş Öğrenme Modeli”. Din Öğretiminde Teknoloji ve Materyal Geliştirme. ed. Rıdvan Demir - Tuğrul Yürük. 177-202. Ankara: Nobel Bilimsel, 2021.
• Güngör, Özcan. “1.5 ve 2. Nesil Türk Gençlerinin Ailede Dini Sosyalleşmeleri: New Jersey, USA örneği”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 53/2 (2012), 85-119.
• Haberli, Mehmet. Sanal Din. Tarihsel, Kuramsal ve Pratik Boyutlarıyla İnternet ve Din. İstanbul: Açılımkitap, 2014.
• Haberli, Mehmet. “Sosyal Medyada Dini İnanç ve Ahlaki Değerlerin Dejenerasyonu Üzerine Bir Değerlendirme”. 1. Uluslararası İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Kongresi. 640-648. Karabük: Karabük Üniversitesi Yayınları, 2018.
• Hjarvard, Stig. The Mediatization of Culture and Society. London: Routledge., 2013.
• Hoover, Stewart M. “Dijital Çağda Çocuk Medyası (ve Din): Zorluklar ve Koşullar”. çev. Pınar Şengözer Şiraz. Çocuk ve Medeniyet 6/12 (2021), 197-206.
• Hökelekli, Hayati. Din psikolojisi. Ankara:Türkiye Diyanet Vakfı, 1998.
• İnce, Abdullah. “Gençliğin ‘İnanç Problemlerinin’ Gerçekliği: Eleştirel Bir Okuma”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/2 (2021), 908-934.
• İnce, Abdullah - Koçak, Muhammed. “Türk Dijital Platform Dizilerinin Aile Kurumuna Etkisi”. VIII. Dini Yayınlar Kongresi - Dijital Yayıncılık. 607-630. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2021.
• İnci, Mehmet Akif vd. “Dijital Kültür ve Eğitim”. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 37/2 (2017), 493-522.
• Kimter, Nurten. “İlgili-Seven Anne-Baba Tutumları İle Din ve Dindarlık Arasındaki İlişki Üzerine”. Dini Araştırmalar 18/46 (15-06-2015) (2015), 9-44.
• Kurt, Adile Aşkım vd. “Dijitalleşmede Son Durum: Dijital Yerli, Dijital Göçmen ve Dijital Göçebe”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 46/1 (2013), 1-22.
• Lahikainen, Anja Riitta. “New Media, Family Interaction, and Socialization”. ed. A. R. Lahikainen vd. Media, Family Interaction and the Digitalization of childhood, 7-28.
• Lövheim, Mia. “Religious Socialization in a Media Age”. Nordic Journal of religion and society 25/2 (2012), 151-168.
• Luong, Gloria vd. “The Multifacted Nature of late-life Socialization”. Handbook of Socialization: Theory and Research. ed. J. E. Grusec - P. D. Hasting. 109-130, 2015.
• Magill, Frank N. (ed.). International Encyclopedia of Sociology. London: Fitzroy Dearborn, 1995.
• Maskulin, Nina. “On Studying Religion, Media and the Young People”. Scripta Instituti Donneriani Aboensis 25 (2013), 138-149.
• Özalp, Ahmet. “Din Eğitimi Bağlamında İnsanın Kutsalla İlişkisinin Araçları Olarak İslam Düşüncesinde Bilginin Kaynakları”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/24 (2020), 42-68.
• Palfrey, John - Gasser, Urs. Born Digital: Understanding the First Generation of Digital Natives. New York: Basic Books, 2008.
• Perşembe, Erkan. “Genç-Aile İlişkilerinde Uyumun Sağlanmasında Dinin Fonksiyonel Rolü Üzerine”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/11 (1999), 7-20.
• Pew Research Center. Parenting Children in the Age of Screens. Washington, D.C, 2020. https://www.pewresearch.org/internet/2020/07/28/parenting-children-in-the-age-of-screens/
• Pew Research Center. The Age Gap in Religion Around the World. Washington, D.C, 2018. https://www.pewresearch.org/religion/2018/06/13/the-age-gap-in-religion-around-the-world/
• Prensky, Marc. “Digital Natives, Digital Immigrants (Part 1)”. On the Horizon 9/5 (2001), 1-6.
• Prot, Sara vd. “Media as agents of socialization”. Handbook of socialization: Theory and research. ed. Paul David Hastings - Eleanor E. Maccoby. 276-300. The Guilford Press New York/London, 2015.
• Roberts, Donald F. - Foehr, Ulla G. Kids and media in America. Cambridge University Press, 2004.
• Şahin, Adem. “Ergenlerde Dindarlık, Algılanan Anne-Baba Dindarlığı ve Çocuk Yetiştirme Tutumları Arasındaki İlişki”. Marife 7/1 (2007), 221-247.
• Şener, Sami - Yiğit, Beyza Nur. “Sosyal medyanın gençlerin düşünce ve değerlerine etkisi”. Akademik Platform İslami Araştırmalar Dergisi 5/3 (2021), 529-553.
• Şişman, Nazife. Dijital çağda Müslüman kalmak. İstanbul: İnsan Yayınları, 2016.
• Taş, Kemaleddin. “Gençlik Dindarlığı: Gençliğin Din Anlayışındaki Farklılaşmaların Sosyolojik Temelleri”. Peygamberimiz ve Gençlik. 429-442. İstanbul: Diyanet İşleri Bbaşkanlığı, 2019.
• Thimm, Caja. “Mediatized Families: Digital Parenting on Social Media”. Families and New Media: Comparative Perspectives on Digital Transformations in Law and Society. ed. Nina Dethloff vd. 33-57. Wiesbaden: Springer Fachmedien Wiesbaden, 2023. https://doi.org/10.1007/978-3-658-39664-0_2
• Turkle, Sherry. Alone Together: Why We Expect More From Technology and Less From Each Other. Basic Books, 2010.
• Twenge, Jean M. iGen: Why today’s super-connected kids are growing up less rebellious, more tolerant, less happy–and completely unprepared for adulthood–and what that means for the rest of us. Simon and Schuster, 2017.
• Ulusoy, Yıldız. “Orta Yaş Dönemi Bireylerin İçinde Bulundukları Yaş Dönemlerine İlişkin Algılarının İncelenmesi”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 19/74 (2020), 587-601.
• We are Social. The Changing World of Digital In 2023 (2023). https://wearesocial.com/uk/blog/2023/01/the- changing-world-of-digital-in-2023/
• Yay, Mahmut. Dijital Ebeveynlik. İstanbul: Yeşilay Yayınları, 2019.
• Yurdakul, Kabakçı Işıl vd. “Dijital Ebeveynlik ve Değişen Roller”. Gaziantep University Journal of Social Sciences 12/4 (2013), 883-896.