Haçlı Seferleri Döneminde Verilen Şövalyelik Unvanları ve Nişanlar Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 4, 727 - 746, 31.12.2023

Nadir Karakuş

https://doi.org/10.32711/tiad.1276222

Öz

Haçlı seferleri Frankların Müslümanlara verdiği iddia edilen şövalyelik unvanları ve diğer nişanlar ile kendisini göstermiş, bu husus günümüze kadar farklı ancak aynı gayeye hizmet eden yansımaları ile devam etmiştir. Nûreddin ve Selâhaddîn gibi büyük İslâm kahramanları şövalye olarak nitelendirilmeye çalışılmış, Selâhaddîn’e bizzat bir Haçlı lordunun şövalyelik payesi verdiği ileri sürülmüştür. Bu husus Eyyûbîlerin daha sonraki dönemlerinde de görülmüş, ancak bu kez Alman Fransız gerginliğinin bu olaylarda payı olduğu görülmüştür. Haçlı seferlerinin daha sonraki dönemlerinde ise Osmanlı coğrafyasında işin başka boyutları kendisini göstermiştir. Papalık ve Haçlı hükümdarlar Osmanlı’ya karşı başarılı olan bazı voyvodalara özel unvanlar bahşederek onları kullanmaya çalışmışlar, ancak uzun vadede başarılı olamamışlardır. Bundan dolayı şövalyelik unvanlarının ve bazı nişanların verildiği olaylar Osmanlı coğrafyasının dışına kaymış, bu da seferlerin anlaşılmasına katkı sağlamıştır. Bu süreç de bizlere Haçlıların Suriye, Filistin ve Mısır bölgelerinde niçin tutunamadıklarının cevabını vermiştir. Öte yandan bu süreç Osmanlı’nın niçin uzun süren bir imparatorluk oluşunun da anahtarlarından birisini sunmuştur.

Anahtar Kelimeler

İslâm Tarihi, Müslümanlar, Haçlılar, Şövalyelik Unvanları, Nişanlar

An Evaluation on the Challenge Titles and Injections Given in the Period of the Crusades

Öz

The Crusades showed itself with the knighthood titles and other decorations allegedly given by the Franks to the Muslims, and this issue has continued until today with different reflections that serve the same purpose. Great Islamic heroes such as Nureddin and Saladin were tried to be described as knights, and it was claimed that a Crusader lord himself gave knighthood to Saladin. This issue was also seen in the later periods of the Ayyubids, but this time it was seen that the German-French tension had a share in these events. In the later periods of the Crusades, other dimensions of the work showed itself in the Ottoman geography. Papal and Crusader rulers tried to use special titles by conferring special titles on some voivodes who were successful against the Ottoman Empire, but they were not successful in the long run. For this reason, the events in which knighthood titles and some decorations were given shifted out of the Ottoman geography, and this contributed to the understanding of the campaigns. This process gave us the answer why the Crusaders could not hold on in Syria, Palestine and Egypt. On the other hand, this process presented one of the keys to why the Ottoman Empire was a long-lasting empire.

Anahtar Kelimeler

History of Islam, Muslims, Crusaders, Knights Titles, Insignia

Kaynakça

• Abulafia, David. Frederick II: A Medieval Emperor. Oxford: Oxford University Press, 1988.
• Ambroise. The Crusade of Richard Lion-Heart. ed. Austin P. Evans. New York: Columbia University Press, 1941.
• Anonim. Itinerarium Peregrinorum et Gesta Regis Ricardi, nşr. William Stubbs. London: Rolls Series, 1864.
• Asbridge, Thomas. Haçlı Seferleri. çev. Ekin Duru. İstanbul: Say Yayınları, 2014.
• Atiyah, Aziz Suryal. The Crusade in the Later Middle Ages. London: Methuen, 1938.
• Atiyah, Aziz Suryal. The Crusade of Nicopolis. London: Methuen, 1934.
• Barber, Malcolm. Yeni Şövalyelik, Tapınak Tarikatının Tarihi. çev. Berna Ülner. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2006.
• Bardakçı, Murat. Son Osmanlılar, Osmanlı Hanedanının Sürgün ve Miras Öyküsü. İstanbul: Hürriyet Yayınları, 2006.
• Bardakçı, Murat. Şahbaba. İstanbul: Inkılap Yayınları, 2006.
• Bianquis, T. “Obituaire: Nikita Elisséeff (1915-1997)”. Revue des Mondes Musulmans et de la Méditerranee 83-84 (1998), 283-285.
• Bloch, Marc. La Societa Feudale. Paris: Einaudi, 1999.
• Blumhardt. “Ahmed Han”. İslam Ansiklopedisi. 1/182. İstanbul: MEB Yayınları, 1993.
• Cahen, Claude. Haçlı Seferleri Zamanında Doğu ve Batı. çev. Mustafa Daş. İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2010.
• Ceran, İsmail. “Merînîler”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/192-199. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
• Cobb, Paul M. Müslümanların Gözüyle Haçlı Seferleri. çev. Ekin Duru. İstanbul: Say Yayınları, 2018.
• Decel, Aurel. “Boğdan”. İslam Ansiklopedisi. 2/699. İstanbul: MEB Yayınları, 1993.
• Djuvara, Trandafir G. Türk İmparatorluğu’nun Paylaşılması Hakkında Yüz Proje, (1281-1913). çev. Pulat Tacar. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2018.
• Ebû Şâme. er-Ravzateyn fî Ahbâri’d-Devleteyn en-Nûriyye ve’s-Salâhiyye. thk. İbrahim Zeybek. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1418/1997.
• Ebü’l-Fidâ, el-Muhtasar fî Ahbari’l-Beşer (Kahire: Matbaatu’l-Hüseyniyye el-Mısriyye, ts.), 3/115;
• Eco, Umberto. Ortaçağ, Katedraller, Şövalyeler, Şehirler. çev. Leyla Tonguç Basmacı. İstanbul: Alfa Yayınları, 2014.
• Elisseeff, Nikita. Nur ad-Din. Un Grand Prince Musulman de Syrie au Temps des Croisades (511-569 H. / 1118- 1174). Damascus: Institut Francais de Damas, 1967.
• Ernoul. Ernoul Kroniği, Haçlı Seferleri Tarihi. çev. Ahmet Deniz Altunbaş. İstanbul: Kronik Kitap, 2019.
• Fyzee, Asaf A. A. “The Ismailis”. Religion in the Middle East. ed. A. J. Arberry. 2/321-329. Cambridge: Cambridge University Press, 1976.
• Gibb, A. R. Hamilton. “The Armies of Saladin”. H. A. R. Gibb, Studies on the Civilization of Islam, ed. S. J. Shaw and W. R. Polk. 74-90. Boston: Beacon, 1962.
• Gillingham, John. Yale English Monarchs Richard I. London: Yale University Press, 1999. Goryanof, S. Devlet-i Osmâniyye ve Rusya Siyaseti. çev. Ali Reşâd-Macar İskender. İstanbul: Kanaat Matbaası, 1331.
• Gökbilgin, Tayyib. “Ali Paşa”. İslam Ansiklopedisi. 1/332. İstanbul: MEB Yayınları, 1993.
• Hammer, Joseph Von. Osmanlı Tarihi. çev. Mehmet Ata. İstanbul: MEB Yayınları, 1991.
• Heyd, William. Yakın-Doğu Ticaret Tarihi. çev. E. Ziya Karal. Ankara: TTK Yayınları, 2000.
• Hillenbrand, Carole. Müslümanların Gözünden Haçlı Seferleri. çev. Nurettin Elhüseyni. İstanbul: Alfa Yayınları, 2015.
• Hodgson, Marshall G. S. İslâm’ın Serüveni. çev. Ercüment Karataş. İstanbul: İz Yayınları, 1993.
• Hollister, John Norman. The Shia of India . London: Luzac Publishing, 1953.
• İbn Hallikân. Vefeyâtü’l-A’yân ve Enbâu Ebnâi’z-Zaman. thk. İhsan Abbas. Beyrut: Dâru Sadr, 1900-1904.
• İbn Nazîf. et-Târîhu’l-Mansûrî, Telhîsü’l-Keşf ve’l-Beyân fî Havâdisi’z-Zamân. thk. Dr. Ebu’l-Abd Dûdû. Dımaşk: Matbaatu’l-Hicâz, ts.
• İbn Şeddâd, İzzeddin. el-A’lâku’l-Hatîre fî Zikri Ümerâi’ş-Şâm ve’l-Cezîre. b.y., y.y., ts.
• İbn Tağrîberdî. en-Nücûmu’z-Zâhire fî Mülûk Mısr ve’l-Kahire. nşr. M. Hüseyin Şemseddin. Beyrut: Vezâretü’s- Sekâfe ve’l-İrşâd, 1992.
• İbn Vâsıl. Müferrücü’l-Kurûb fî Ahbâri Benî Eyyûb. thk. Cemâleddin eş-Şeyyâl vd. Kahire: el-Matbaatu’l- Emîriyye, 1377/1957.
• İbnü’l-Adîm. Buğyetü’t-Taleb fî Târîhi Haleb. thk. Süheyl Zekkâr. by: Dâru’l-Fikr, ts.
• İbnü’l-Adîm. Zübdetü’l-Haleb fî Târîhi Haleb. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1417/1996.
• İbnü’l-Esîr. el-Kâmil fi’t-Tarih. thk. Ömer Abdüsselâm et-Tedmûrî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-Arabî, 1417/1997.
• İnalcık, Halil. “Mehmed II”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 28/395-407. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• İnalcık, Halil. Fatih Devri Üzerine Tetkikler ve Vesikalar. Ankara: TTK Yayınları, 1954.
• İnalcık, Halil. Osmanlılar ve Haçlılar. çev. Eşref Bengi Özbilen. İstanbul: Alfa Yayınları, 2017.
• Joinville, Jean de. Bir Haçlının Hatıraları. çev. Cüneyt Kanat. İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2014.
• Jordan, William Chester. Louis IX and Challenge of the Crusade, A Study in Rulership. Princeton: Princeton Legacy Library, 1531.
• Karakuş, Nadir. “Kudüs’te İlk Cuma: 2 Ekim 1187”. Marifetname 8/1 (Haziran/2021), 41-63.
• Kennedy, Hugh. Crusader Castles. Cambridge: Cambridge University Press, 1994.
• Köprülü, Orhan F. “Fuad Paşa”. İslam Ansiklopedisi. 4/676. İstanbul: MEB Yayınları, 1993.
• La Monte, John L. Feudal Monarchy in the Latin Kingdom of Jerusalem, 1100 to 1291. Cambridge: Cambridge University Press, 1932.
• Lamb, Harold. Selâhaddin Eyyubi ve Haçlılar. çev. Sinem Ceviz. İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayıncılık, 2017.
• Lambton, A. K. S. “Persian Trade Under the Early Qajars”. Islam and the Trade of Asia. ed. D. S. Richards. 215- 244. Oxford: Oxford University Press, 1970.
• Lenczowski, G. The Middle East in World Affairs. New York: Cornell University Press, 1952.
• Lewis, Bernard. Race and Slavery in the Middle East: An Historical Enquiry. Oxford: Oxford University Press, 1990.
• Lyons, Malkolm Cameron- Jackson, D. E. P. Saladin, The Politics of The Holy War. Cambridge: Cambridge University Press, 1982.
• Makrîzî. el-Mevâiz ve’l-İ’tibâr bi Zikri’l-Hitât-ı ve’l-Asâr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye, 1418.
• Makrîzî. es-Sülûk li Ma’rifeti Düveli’l-Mülûk. thk. Muhammed Abdülkadir Ata. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye, 1418/1997.
• Makrîzî. İttiazu’l-Hunefâ bi Ahbâri’l-Eimmeti’l-Fâtımiyyîn el-Hulefâ. thk. Cemâleddin eş-Şeyyâl. Kahire: el-Meclisü’l-A’lâ li Şuûni’l-İslâmiyye, ts.
• Malaterra, Geoffrey. The Deeds of Count Roger of Calabria and Sicily and of His Brother Duke Robert Guiscard. çev. Kenneth Baxter Wolf. US: The University of Michigan Press, 2005.
• Mehmet Tevfik. Nişân-ı İttihad-Yâdigâr-ı Macaristan. İstanbul: Mihran Matbaası Yayınları, 1294.
• Montefiore, Simon Sebag. Kudüs Bir Şehrin Biyografisi. çev. Cem Demirkan. İstanbul: Pegasus Yayınları, 2016.
• Nicholson, Helen – Nicolle, David. God’s Warriors. Oxford: Osprey Publishing, 2005.
• Nicholson, Helen. The Knights Templar: A New History. Stroud: Sutton 2004.
• Nicholson, Robert L. Tancred: A Study of His Career and Work in Their Relation to the First Crusade and the Establishment of the Latin States in Syria and Palestine. Chicago: University of Chicago Press, 1940.
• Nicolle, David. Nicopolis, 1396. UK: Osprey Publishing, 1999.
• Nüveyrî. Nihâyetü’l-Ereb fî Fünûni’l-Edeb. Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-Vesâik, 1423.
• Oldenbrough, Zoe. The Crusades. çev. Anne Carter. New York: Pantheon Books, 1966.
• Porter, Sir James. Observations on the Religion, Law, Government and Manners of the Turks. London: J. Nourse Publishing, 1771.
• Ross, L. “Frederick II: Tyrant or Benefactor of the Latin East?”. Al Masaq 15 (2003), 149-159.
• Scott, Walter. The Talisman, Selahaddîn Eyyûbî ve Arslan Yürekli Richard. çev. Mehmed Halid. İstanbul: Ötüken Yayınları, 2016.
• Sıbt İbnü’l-Cevzî. Mir’âtü’z-Zamân fî Tevârîhi’l-A’yân. thk. Muhammed Berekât vd. Dımaşk: Dâru’r-Risâleti’l- Âlemiyye, 2013.
• Süryani Mikhail. Süryânî Patrik Mihail’in Vakayinâmesi. çev. Hrant D. Andreasyan. Ankara: TTK Kütüphanesi Tercümeler Kısmı, 1944.
• Tate, George. Haçlı Seferleri Zamanında Doğu. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2015.
• Tekindağ, Şehâbeddin. “Çeşme”. İslam Ansiklopedisi. 3/387-388. İstanbul: MEB Yayınları, 1993.
• The Hospitallers, the Mediterranean and Europe. ed. Helen Nicholson. Aldershot: Ashgate Publishing, 2007.
• Uzunçarşılı, İ. Hakkı. “Hasan Paşa”. İslam Ansiklopedisi. 5/320. İstanbul: MEB Yayınları, 1993.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Mekke-i Mükerreme Emirleri. Ankara: TTK Yayınları, 1972.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Tarihi. Ankara: TTK Yayınları, 1982.
• Van Cleve, T. C. “The Crusade of Frederick II”. A History of the Crusades. ed. K. M. Setton. 2/429-62. Madison: University of Wisconsin Press, 1969.
• Vasiliev, A. A. Bizans İmparatorluğu Tarihi. çev. Arif Müfit Mansel. Ankara: Maarif Matbaası, 1943.
• Wallach, Janet. Çöl Kraliçesi. çev. Püren Özgören. İstanbul: Can Yayınları, 2016.
• William of Tyre. A History of Deeds Done Beyond the Sea. çev. Emily Atwater Babcock-A. C. Krey. New York: Colombia Universty Press, 1943.
• Winder, R. B. Saudi Arabia in the Nineteenth Century. New York: St. Martin's Press, 1965.
• Yâkût el-Hamevî. Mu’cemü’l-Büldân. thk. Ferîd Abdülazîz el-Cündî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1410/1990.
• Yunînî, Kutbüddin. Zeylü Mir’âti’z-Zamân. Kahire: Dâru’l Kütübi’l-İslâmî, 1992.
• Yver, G. “Abdülkadir”. İslam Ansiklopedisi. 1/87. İstanbul: MEB Yayınları, 1993.