Yahudi Kutsal Kitabı Tanah’ta Çocuğa Şiddet: Günümüz İsrail-Filistin Çatışmalarındaki Yansımaları

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 125 - 150, 28.03.2025

Azize Uygun

https://doi.org/10.32711/tiad.1600633

Öz

Tanah’ta, Tanrı'nın şiddet içeren müdahalelerine sıkça rastlanmakta olup bu müdahaleler boğma, kılıçtan geçirme, şehirleri yakma, çok sayıda insanın öldürülmesini emretme gibi farklı yöntemlerle yerine getirilmektedir. Tanah’taki bazı metinler çocukların ganimet olarak alınmasına, köle olarak alınıp satılmasına, babalarının cezalarının hesabının çocuklarından sorulmasına, savaş ve savaş dışı dönemlerde meydana gelen toplu cezalandırmalarda çocukların öldürülmesine dair güçlü örnekler sunmaktadır. Mısır’da ilk doğanların öldürülmesi, Kenanlı halkların vadedilen topraklardan sürülmesi, Amalek halkının yok edilmesi ve özellikle de Yeşu ve Samuel kitaplarının önderlik ettiği olaylar Tanah’ta çocukların öldürülmesi konusunu öne çıkarmaktadır. Tanah'ta çocuklara yönelik şiddet eğilimlerini inceleyen bu makale, kolektif çocuk ölümlerini dinsel ve tarihsel bir perspektiften ele alarak, kutsal metinlerin günümüz Yahudi-Filistin çatışmalarındaki çocuk ölümlerine yansımalarını inceleyecektir.

Anahtar Kelimeler

Dinler Tarihi, Filistin, Yahudilik, Tanah, Çocuğa Şiddet

Violence Against Children in the Jewish Bible: Reflections in Contemporary Israeli-Palestinian Conflict

Öz

In the Tanakh, God's violent interventions are frequently encountered, carried out through various methods such as drowning, slaughtering with the sword, burning cities, and commanding the killing of large numbers of people. Some passages in the Tanakh present strong examples of children being taken as spoils of war, enslaved and sold, punished for their fathers' sins, or killed during mass punishments both in times of war and peace. Notable examples include the killing of Egypt's firstborn, the expulsion of Canaanite peoples from the Promised Land, the annihilation of the Amalekites, and events particularly emphasized in the Books of Joshua and Samuel, which bring the killing of children to the forefront. This article examines the tendencies of violence against children in the Tanakh, analyzing collective child deaths from a religious and historical perspective, and will analyze how sacred texts resonate in the context of child deaths in the contemporary Jewish-Palestinian conflict.

Anahtar Kelimeler

History of Religions, Palestine, Judaism, Tanakh, Child Violence.

Kaynakça

• Adam, Baki. “Kutsal Toprak, Mesih ve Terör”. Dini Araştırmalar 7/20 (ts.), 61-72.
• Adam, Baki. “Yahudiliğin Şiddet Boyutu”. Din ve Hayat: İstanbul Müftülüğü Dergisi 15/1 (2012), 36-39.
• Adam, Baki. “Yahudilik ve Şiddet”. İslamiyat 5/1 (2002), 23-34.
• Altaş, Vatan. “Tevrat Hükümleri ve Mezopotamya Kanunları Işığında Kölelik”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 34/1 (2024), 401-418.
• Aslantaş, Nuh. Emeviler Döneminde Yahudiler. İstanbul: Gökkubbe Yayınları, 2005.
• Batuk, Cengiz. “Tanrı’nın Asi Çocukları: Zalimlik ve Mazlumluk Arasında Şiddet Sarmalındaki Yahudiler”. Milel ve Nihal, İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi 5/5 (2008), 157-187.
• Brenner, Michael. Kısa Yahudi Tarihi. çev. Sevinç Altınçekiç. İstanbul: Alfa Yayınları, 2011.
• Canan, İbrahim. “İslam’da Çocuk Hakları”. Harran Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/1 (1995), 7-22.
• Collins, John J. “The Zeal of Phinehas: The Bible and the Legitimation of Violence”. Journal of Biblical Literature 122/1 (Spring 2003), 3-21.
• Creach, Jerome F.D. Violence in Scripture: Interpretation: Resources for the Use of Scripture in the Church. Louisville, Kentucky: Westminster John Knox Press, 2013.
• Doğancı, Kamil - Kocakuşak, Fulya. “Eski Roma Ailesinde ‘Pater Familias’ ve ‘Patria Potestas’ Kavramları”. U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 16/27 (2014), 233-250.
• Doğrul, Mürsel - Hayati Ünlü (ed.). TÜBA Filistin - İsrail Savaşı Raporu. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, 2023.
• Eisen, Robert. The Peace and Violence of Judaism: From the Bible to Modern Zionism. New York: Oxford University Press, 2011.
• Firestone, Reuven. Yahudiliği Anlamak, İbrahim’in/Avraam’ın Çocukları. çev. Çağlayan Erendağ, Levent Kartal. İstanbul: Gözlem Gazetecilik, Basın, Yayın ve A.Ş, 2004.
• Garaudy, Roger. İsrail, Mitler ve Terör. çev. Cemal Aydın. İstanbul: Pınar Yayınları, 1999.
• Gardner, J.F. Women in Roman Law and Society. Bloomington: Indiana University Press, 1986.
• Garroway, Kristine Henriksen. Children in the Ancient Near Eastern Household. Winona Lake, Indiana: Eisenbrauns, 2014.
• Gilmour, Rachelle. “From Anxiety to Reverence”. Die Welt des Orients 51/1 (2021), 84-99.
• Guzi, Bar. Between Ethics and Jewish Law: Torat Ha-Melekh and the Moral Problems of Contemporary Halakhic Discourse, 2018. https://www.reconstructingjudaism.org/center-jewish-ethics/whizin-prize-essays/
• Gündüz, Şinasi. “Din ve Şiddet Paradoksu”. Milel ve Nihal, İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi 13/2 (2016), 8-31.
• Gündüz, Şinasi. Dinsel Şiddet Sevgi Söyleminden Şiddet Realitesine Hıristiyanlık. Samsun: Etüt Yayınları, 2002.
• Gürkan, Salime Leyla. Yahudilik. İstanbul: İsam Yayınları, 2008.
• Halevi, Yossi Klein. Like Dreamers: The Story of the Israeli Paratroopers Who Reunited Jerusalem and Divided a Nation. UK: HarperCollins, 2013.
• Hasanov, Eldar. Nûh Kanunları ve Nûhîlik. İstanbul: İsam Yayınları, 2015.
• Hassner, Ron E. - Aran, Gideon. “Religion and Violence in the Jewish Traditions”. Oxford Handbook of Religion and Violence. ed. Michael Jerryson. Oxford: Oxford University Press, 2013.
• İlbaş, Serdal. İsrail’de Yahudi Radikal Grupların Filistin Sorununa Etkisi. Bursa: Bursa Uludağ Üniversitesi, PhD., 2024.
• Juergensmeyer, Mark. The New Cold War? Religious Nationalism Confronts the Secular State. London: University of California Press, 1993.
• Karesh, Sara E. - Hurvitz, Mitchell M. Encyclopedia of Judaism. New York: Facts On File, Inc. An Imprint of Infobase Publishing, 2006.
• Kirman, M. Ali. “Küresel Bir Sorun Olarak Din ve Şiddet”. Dinî Araştırmalar VII/20 (2004), 315-332.
• Kuhrt, Amelie. Eski Çağ’da Yakındoğu (M.Ö. 3000-330). çev. Dilek Şendil. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2007.
• Laes, Christian - Ville Vuolanto (ed.). Children and Everyday Life in the Roman and Late Antique World. London and Newyork: Routledge, 2017.
• Mills, Watson E. Mercer Dictionary of the Bible. ed. Roger Bullard. USA: Mercer University Press, 1997.
• Monroe, Lauren A. S. “Israelite, Moabite and Sabaean War-ḥērem Traditions and the Forging of National Identity: Reconsidering the Sabaean Text RES 3945 in Light of Biblical and Moabite Evidence”. Vetus Testamentum 57/3 (2007), 318-341.
• Niditch, Susan. War in the Hebrew Bible: A Study in the Ethics of Violence. New York: Oxford University Press, 1993.
• Öztürk, Hatice Karakuş. “Çocukluğun Tarihsel Gelişimi Üzerine Düşünceler”. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13 (2017), 253-276.
• Potter, Roland. “The Love of God in the Old Testament”. Life of the Spirit (1946-1964) 8/86/87 (Eylül 1953), 58- 66.
• Sağlam, Mehmet - Aral, Neriman. “Tarihsel Süreç İçerisinde Çocuk ve Çocukluk Kavramları”. Çocuk ve Medeniyet 1/2 (2016), 43-56.
• Sand, Şlomo. Yahudi Halkı Nasıl İcat Edildi Kitabı Mukaddes’ten Siyonizme. çev. Işık Ergüden. İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık, 2011.
• Sarıaslan, Fatma. “Uluslararası İlişkiler Disiplininde Çocuk Nosyonu”. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 13/2 (2023), 2443-2456.
• Satherley, Tessa. “The Simple Jew’: The ‘Price Tag’ Phenomenon, Vigilantism, And Rabbi Yitzchak Ginsburgh’s Political Kabbalah”. Melilah Manchester Journal of Jewish Studies 10 (2013), 57-91.
• Schwager, Raymund. Must There Be Scapegoats? Violence and Redemption in the Bible. çev. Maria L. Assad. New York: Crossroad Publising Press, 2000.
• Shalhoub-Kevorkian, Nadera. “Price Tagging Palestinians: Alternative Methods of Surveillance and Control”. Security Theology, Surveillance and the Politics of Fear. ed. Nadera Shalhoub-Kevorkian. 21-46. Cambridge: Cambridge University Press, 2015.
• Shapira, Rabbi Yitzhak - Elitzur, Rabbi Yosef. The King’s Torah. Doha: Arab Center for Research Policy Studies, 2011.
• Shapira, Rabbi’s Yitzhak - Elitzur, Yosef. The King’s Torah Complete, t.y. https://archive.org/details/kings- torah-complete/page/n3/mode/2up
• Sharon, Jeremy. “‘Torat Hamelech’ authors will not be indicted”. The Jerusalem Post. 28 Mayıs 2012. Erişim 18 Ocak 2025. https://www.jpost.com/national-news/a-g-torat-hamelech-authors-will-not-be-indicted.
• Sınmaz, Kadriye. “İşgalin Çaldığı Gelecek: Filistinli Çocuklar”. Yetim ve Kimsesiz Çocuklar Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 399-407. İstanbul: İstanbul University Press, 2022.
• Sprinzak, Ehud. “Extremism and Violence in Israel: The Crisis of Messianic Politics”. The Annals of the American Academy of Political and Social Science 555 (1998), 114-126.
• Sütken, Elvan. “Roma Aile Hukukunda Patria Potestas, Patria Potestas in Roman Family Law”. AndHD 5/1 (2019), 67-100.
• Tarakçı, Muhammet. “Tanah’ta Vahiy Anlayışı”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/1 (2002), 193- 218.
• Tropper, Amram. “The Economics of Jewish Childhood in Late Antiquity”. Hebrew Union College Annual 76 (2005), 189-233.
• Wenham, Gordon J. “The Deuteronomic Theology of the Book of Joshua”. Journal of Biblical Literature 90/2 (Haziran 1971), 140-148.
• AA. “Dünya İsrail-Filistin Çatışması”. Erişim 23 Ocak 2025. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/uzmanlara-gore- gazzede-ilk-9-aydaki-gercek-olum-sayisi-kaydedilenden-yuzde-41-fazla-olabilir/3446762
• Rabbi Dov Lior: A Case Study in State-Sponsored Incitement. “IMEU, The Institute for Middle East Understanding (IMEU)”. 01 Eylül 2023. Erişim 17 Ocak 2025. https://imeu.org/article/rabbi-dov-lior-a-case- study-in-state-sponsored-incitement
• Report: Jewish settler terrorism inherent in Israeli state. “Wafa, Palestinian News & Info Agency”. 2023. Erişim 17 Ocak 2025. https://english.wafa.ps/Pages/Details/137072