Kadınların Dinî Konulara Yaklaşımında Din Eğitiminin Belirleyiciliği

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 3, 1006 - 1030

Meryem Karataş

https://doi.org/10.32711/tiad.1716417

Öz

Mesleki din eğitimi veren İlahiyat ve İslami İlimler fakülteleri, uzun yıllardır din eğitiminin sürdürücüsü konumundadır. Bu kurumlar ve mezunları, uygulanan müfredatlar, öğrenci dindarlığı ve değer sıralamaları üzerinde pek çok çalışmaya konu olmuştur. Bu çalışma, lisans veya lisansüstü düzeyde din eğitimi almış ya da almakta olan kadınların, bu eğitim sonucunda dini konulara dair görüşlerinde meydana gelen değişimleri incelemeyi hedeflemektedir. Araştırma, nitel bir yaklaşım benimseyerek mülakat tekniği ve fenomonolojik desen kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar belirlenirken farklı yaş gruplarını, şehirleri ve eğitim seviyelerini kapsamak amacıyla “maksimum çeşitlilik” örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Çalışma, Marmara Bölgesi’ndeki şehirlerden İstanbul, Sakarya, Yalova, Bursa, Kocaeli ve Tekirdağ illerinden katılımcılarla sınırlandırılmıştır ve içerik, bu katılımcıların paylaştığı verilerle oluşturulmuştur. Veri toplama süreci, yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Mülakatlardan elde edilen veriler içerik analizi tekniği ile incelenmiş ve belirlenen temalar ışığında ilişkiler ortaya konarak yorumlanmıştır. Araştırmanın bulguları, din eğitiminin öğrencilerin düşünce biçimlerini etkilediğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi , İlahiyat Fakülteleri , İslami İlimler Fakülteleri , Kadınlar , Dini Konular

The Determinacy of Religious Education in Women's Approach to Religious Issues

Öz

Faculties of Theology and Islamic Sciences, which provide vocational religious education, have been the sustainers of religious education for many years. These institutions and their graduates have been the subject of many studies on curricula, student religiosity and value rankings. This study aims to examine the changes in the views of women who have received or are receiving undergraduate or graduate level religious education on religious issues as a result of this education. The research was carried out by adopting a qualitative approach and using interview technique and phenomenological design. While determining the participants, “maximum diversity” sampling method was preferred in order to cover different age groups, cities and education levels. The research was limited to participants from the provinces of Istanbul, Sakarya, Yalova, Bursa, Kocaeli and Tekirdağ in the Marmara Region and the content was formed with the data shared by these participants. The data collection process was carried out through a semi-structured interview form. The data obtained from the interviews were analyzed by content analysis technique and interpreted by revealing relationships in the light of the determined themes. The findings of the studyshow that religious education affects students' ways of thinking.

Anahtar Kelimeler

Religious Education , Faculties of Theology , Faculties of Islamic Sciences , Women , Religious Issues

Etik Beyan

Çalışma SAÜ Rektörlüğü Eğitim Araştırmaları ve Yayın Etik Kurulu'nun 05.06.2024 tarihli ve 32 sayılı Toplantısında alınan "12" nolu karar ile uygun görülmüştür.

Kaynakça

• Akyürek, Süleyman. “İlk ve Orta Öğretimde Din Öğretimi: Kuramsal Çerçeve”. Din Eğitimi. ed. Recai Doğan – Remziye Ege. 89-112. Ankara: Grafiker Yayınları, 2013.
• Arkan, Erol. “Sekülerleşme Teorileri Perspektifinden Türkiye’de Dindarlık”. Gaziantep University Journal of Social Sciences 20/4 (2021), 1557-1570.
• Aşık Ev, Hacer vd. Din Eğitimi ile Kadın Algısı İlişkisine Yönelik Bir Araştırma. Gaziantep: Özgür Yayınları, 2024.
• Aşıkoğlu, Nevzat Yaşar. “Yüksek Öğretimde Din Eğitim ve Öğretimi”. Din Eğitimi. ed. Recai Doğan, Remziye Ege. 231-246. Ankara: Grafiker Yayınları, 2013.
• Ay, Mustafa Fatih. “İlahiyat Eğitimi Dindarlığı Etkiliyor mu? İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Deneyimleri Çerçevesinde Fenomenolojik Bir Araştırma”. Tasavvur: Tekirdağ İlahiyat Dergisi 7/1 (Haziran 2021), 297-325. DOI: 10.47424/tasavvur.906269
• Ayhan, Halis. “İlahiyat Fakültesi”. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 6 (1999), 255–268.
• Ayhan, Halis. Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: Dem Yayınları, 2014.
• Bener, Muhammet. Dindarlık-Eş Seçimi İlişkisi (SDÜ Örneği). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Cihan, Emel Zeliha. “Modernleşme ve Kadın”. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KÜSBD) 8/1 (Ocak 2018), 269-280.
• Çelik, Maksut. “Dindarlık-Ahlak İlişkisi ve Dînî-Toplumsal Yansımaları”. Mîzânü’l-Hak: İslami İlimler Dergisi 13 (Aralık 2021), 83-106.
• Chang, Wen Chun. “Religious Attendance and Subjective WellBeing in an Eastern-Culture Country: Empirical Evidence from Taiwan”. Marburg Journal of Religion 14/1 (2009), 1-30.
• Değer, Emine Hale. Yüksek Öğrenim Görmüş Dindar Kadınların Modernlik Anlayışı. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007. Din Öğretiminde Kalite Çalıştayları 1. “Yüksek Din Öğretimi, Sorunları ve Çözüm Önerileri”. Çalıştay Raporu 18-19 Haziran 2014, Konya.
• Dönmez, İbrahim Kâfi. “İctihadın Bağlayıcılığı Meselesi ve Fıkıh Mezheplerine Bağlanmanın Anlamı”. Usûl 1/1 (2004), 35-48.
• Grix, Jonathan. The Foundations of Research. London: Palgrave Macmillan. 2010.
• Güleç, Yasemin. “Üniversite Öğrencilerinin Dindarlık Düzeyleri ve Adil Davranış Gösterme Arasındaki İlişki”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18/1 (2018), 329-359. https://doi.org/10.30627/cuilah.440705
• Kandiyoti, Deniz. “Parçaları Yorumlamak”. Kültür Fragmanları. ed. Deniz Kandiyoti- Ayşe Saktanber. 15-37. İstanbul: Metis Yayınları, 2003.
• Karakaya, Handan. “Türkiye’de Dindar Burjuva ve Kadın”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 28/2 (Temmuz 2018), 211-229.
• Karaman, Hayreddin. Fıkıh Usulü. İstanbul: İz Yayıncılık, 2010.
• Karaman, Hayreddin. İslam’ın Işığında Günün Meseleleri. İstanbul: Nesil Yayınları, 1992.
• Karslı, Necmi. “Dindarlık ve Öfke Kontrolü İlişkisi Üzerine Tecrübi Bir Araştırma”. EKEV Akademi Dergisi 16/50 (Kış 2012), 57-70.
• Kaya, Abdussamet. “İlâhiyat Fakültesi Kadın Öğrencilerinin Din ve Toplumsal Cinsiyet Anlayışları (Dicle Üniversitesi Örneği)”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 23/3 (Aralık 2019), 1337-1357. https://doi.org/10.18505/cuid.618349
• Kayıklık, Hasan. Din Psikolojisi Bireysel Dindarlık Üzerine. Adana: Karahan Kitabevi, 2017.
• Kırış, Şemsettin. “Sünnet Perspektifinden “Seküler Dindarlık” Üzerine Bazı Düşünceler”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 7/4 (2018), 2454-2473.
• Kirman, Mehmet Ali. “Üniversite Gençliği Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma”. Din ve Sekülerleşme. Adana: Karahan Kitabevi, 2005.
• Koç, Mustafa. “Dindarlığın Oluşumuna Din Eğitiminin Psiko-Pedagojik Katkıları: ‘Değer-Yoksun Dindarlık’ Tipolojisi Bağlamında Teorik Bir Yaklaşım”. Değerler Eğitimi Dergisi 15/33 (Haziran 2017).
• Mehmedoğlu, Ali Ulvi. “İlâhiyat Fakültesi Öğrencilerinin Değer Yönelimleri ve Dindarlık-Değer İlişkisi (M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Örneği)”. M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi 30 (2006/1), 133-167.
• Mehmedoğlu, Yurdagül. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eğitim-Öğretim Beklentileri”. Gençlik Dönemi ve Eğitimi. 121-150. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2000.
• Meydan, Hasan – Aydın, Sare. “Üniversite Gençliğinin Kurumsal ve Öznel Dindarlığa Bakışı ve Etkileyen Faktörler Üzerine Nitel Bir Araştırma”. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/2 (Aralık 2020), 299-323. Doi: 10.33460/beuifd.726749
• Osmanoğlu, Cemil- Korkmaz, Mehmet. “Öğrencilerine Göre İdeal İlahiyat Fakültesi Öğrencisinin Nitelikleri ve Bunun İlahiyat Eğitimiyle İlişkisi”. Değerler Eğitimi Dergisi 16/36 (Aralık 2018), 119-178.
• Özbolat, Abdullah. “Postmodern Dünyada Din: Yaygınlaşan Dinsellik, Yüzeyselleşen Dindarlık”. Journal of Islamic Research 28/3 (2017), 265-278.
• Sığrı, Ünsal. Nitel Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Beta Basım Yayım, 2018.
• Sullivan, Kieran. “Understanding the Relationship Between Religiosity and Marriage: an Investigation of the Immediate and Longitudinal Effects of Religiosity on Newlywed Couples”. Journal of Family Psychology 15/4 (2001), 610-628.
• Taşçı Yıldırım, Emine. “İslam Felsefesinde İbadetler Ekseninde Dindarlık”. Darulfunun İlahiyat 31/2 (2020), 355–378 DOI: 10.26650/di.2020.31.2.0010
• Tosun, Cemal. “Din Eğitimi-Öğretimi ve Mezhep”. Journal of Islamic Research 29/2 (2018), 257-267. Ünalan Turan, Sümeyra. “Dindar Kadın”ın Çalışma Hayatında Yer Almasının Dini Anlayış ve Yaşantısı Açısından Sonuçları”. Muhafazakâr Düşünce 11/41-42 (Temmuz-Aralık 2014), 141-166.
• Yakut, Selahattin. Ahlaki Zekâ, Din ve Dindarlık (Psikososyal Bir Bakış). Ankara: İksad Yayınevi, 2022.
• Yavuzer, Hasan vd. “Üniversite Gençliğinin Din Algısı (Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi Örneği)”. Milli Kültür Araştırmaları Dergisi 2/2 (2018), 22-48.
• Yıldırım, Ali – Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
• Yılmaz, Selman. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Türkiye’deki İnanç Gruplarına Bakışı”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 57/1 (2016), 103-144.
• Yılmaz, Taha. “Fıkhî Açıdan Bir Mezhebe Bağlanmanın Hükmüne Dair Bir Değerlendirme”. Pearson Journal Of Social Sciences 8/23 (2023), 66-74.
• Yılmaz, Zeynep Sümeyye vd. “Dindarlık ile Eşler Arası Uyum Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Kahramanmaraş Örneği”. Amasya İlahiyat 15 (Aralık 2020), 617-648.