MÜZİKTE SENSÖR DİSONANS VE MÜZİK EĞİTİMİNİN ETKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 3, 7 - 13, 28.12.2020

Mustafa Yüksel

Öz

Amaç: Müzikte sensör disonans farklı notalara sahip ses gruplarının bir arada nasıl ve ne derece uyumlu algılandığını ifade etmektedir. Hem fizyolojik değişkenlerden hem de müzikal deneyim, eğitim ve kültür gibi farklı boyutlardan etkilenen sensör disonansa yönelik ülkemize özel bir çalışma bulunmamaktadır. Çalışmamızda ülkemizde doğan ve büyüyen bireylerde sensör disonansın değerlendirilmesi ve müzik eğitiminin sensör disonans üzerindeki etkilerinin araştırılması hedeflenmektedir.
Yöntem ve Araçlar: Çalışmamıza 18-38 yaş aralığında (Ortalama = 22,4) 16 kadın ve 20 erkekten oluşan 36 kişi katılmıştır. Bu 36 katılımcı içerisinden 13 tanesinin müzik eğitimi geçmişi oldukları belirlenmiş ve ayrı bir araştırma grubu oluşturulmuştur. Katılımcılara A4 (La / 440 Hz) referans ton ile aynı oktav içerisindeki 13 yarım tonun birleşiminden oluşan 13 nota çifti dinletilmiş ve uyumu 7 puanlık bir Likert ölçek üzerinden belirlemeleri istenilmiştir. Tüm çalışma grubundan elde edilen sonuçlar ve müzik eğitimi olan ve olmayan bireylerden oluşan grupların arasındaki karşılaştırmalar sunulmuştur.
Bulgular: Çalışmamızda tüm grup (N = 36) uyum puanı ortalaması sırasıyla Unison, Oktav, Majör Üçlü, Minör Üçlü, Beşli, Majör Altılı, Dörtlü, Majör İkili, Triton, Minör Altılı, Minör İkili, Majör Yedili ve Minör Yedili şeklinde elde edilmiştir. Müzik eğitimi alan bireylerde Unison, Oktav ve Beşli uyum puan ortalaması, müzik eğitimi almayan gruba göre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek elde edilmiştir (p<0,05).
Sonuç: Çalışmamızdan elde edilen bulgular hem ülke kültürümüz için referans oluşturmuştur. Öte yandan müzikte sensör algının hem fizyolojik hem de müzik eğitimi gibi bireysel ve çevresel etkenlerden etkilendiğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

sensör disonans, konsonans, müzik algısı, müzik eğitimi, uyum algısı, nöroplastisite

Kaynakça

• Bosnyak DJ, Eaton RA, & Roberts LE. Distributed auditory cortical representations are modified when non-musicians are trained at pitch discrimination with 40 Hz amplitude modulated tones. Cereb Cortex. 2004; 14(10): 1088-1099. doi:10.1093/cercor/bhh068
• Butler JW, & Daston PG. Musical Consonance as Musical Preference: A Cross-Cultural Study. The Journal of General Psychology. 1968; 79(1): 129-142. doi:10.1080/00221309.1968.9710460
• Cazden N. Sensory Theories of Musical Consonance. The Journal of Aesthetics and Art Criticism. 1962; 20(3): 301-319. doi:10.2307/427328
• Debussy C. (1994). Clair de Lune, L.32. On Debussy: Clair de Lune and Other Piano Favourites. Nimbus Records Limited.
• Di Stefano N, Focaroli V, Giuliani A, Formica D, Taffoni F, & Keller F. A new research method to test auditory preferences in young listeners: Results from a consonance versus dissonance perception study. Psychology of Music. 2017; 45(5): 699-712. doi:10.1177/0305735616681205
• Drake C, & El Heni J. Synchronizing with Music: Intercultural Differences. Annals of the New York Academy of Sciences. 2003; 999(1): 429-437. doi:https://doi.org/10.1196/annals.1284.053
• Hudziak JJ, Albaugh MD, Ducharme S, Karama S, Spottswood M, Crehan E, . . . Botteron KN. Cortical thickness maturation and duration of music training: health-promoting activities shape brain development. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2014; 53(11): 1153-1161, 1161.e1151-1152. doi:10.1016/j.jaac.2014.06.015
• Kang R, Nimmons GL, Drennan W, Longnion J, Ruffin C, Nie K, . . . Rubinstein J. Development and validation of the University of Washington Clinical Assessment of Music Perception test. Ear and hearing. 2009; 30(4): 411-418. doi:10.1097/AUD.0b013e3181a61bc0
• Lahdelma I, & Eerola T. Cultural familiarity and musical expertise impact the pleasantness of consonance/dissonance but not its perceived tension. Scientific reports. 2020; 10(1): 8693. doi:10.1038/s41598-020-65615-8
• Lee KM, Skoe E, Kraus N, & Ashley R. Selective subcortical enhancement of musical intervals in musicians. The Journal of neuroscience : the official journal of the Society for Neuroscience. 2009; 29(18): 5832-5840. doi:10.1523/JNEUROSCI.6133-08.2009
• Levendoğlu O. Tarih içinde geleneksel Türk sanat müziği ve diğer kültürlerle etkileşimleri. Erciyes üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü dergisi. 2005; 1(19): 253-262. McDermott JH, Lehr AJ, & Oxenham AJ. Individual differences reveal the basis of consonance. Current biology : CB. 2010; 20(11): 1035-1041. doi:10.1016/j.cub.2010.04.019
• McDermott JH, Schultz AF, Undurraga EA, & Godoy RA. Indifference to dissonance in native Amazonians reveals cultural variation in music perception. Nature. 2016; 535(7613): 547-550. doi:10.1038/nature18635
• McPherson MJ, Dolan SE, Durango A, Ossandon T, Valdés J, Undurraga EA, . . . McDermott JH. Perceptual fusion of musical notes by native Amazonians suggests universal representations of musical intervals. Nature communications. 2020; 11(1): 2786-2786. doi:10.1038/s41467-020-16448-6
• Parncutt R. (2012). Experiments. In M. R. Schroeder (Ed.), Harmony: A psychoacoustical approach (pp. 98-134). Berlin: Springer Science & Business Media.
• Plantinga J, & Trehub SE. Revisiting the innate preference for consonance. J Exp Psychol Hum Percept Perform. 2014; 40(1): 40-49. doi:10.1037/a0033471
• Plomp R, & Levelt WJ. Tonal consonance and critical bandwidth. J Acoust Soc Am. 1965; 38(4): 548-560. doi:10.1121/1.1909741
• Popescu T, Neuser MP, Neuwirth M, Bravo F, Mende W, Boneh O, . . . Rohrmeier M. The pleasantness of sensory dissonance is mediated by musical style and expertise. Scientific reports. 2019; 9(1): 1070-1070. doi:10.1038/s41598-018-35873-8
• Prete G, Bondi D, Verratti V, Aloisi AM, Rai P, & Tommasi L. Universality vs experience: a cross-cultural pilot study on the consonance effect in music at different altitudes. PeerJ. 2020; 8: e9344-e9344. doi:10.7717/peerj.9344
• Schlaug G, Norton A, Overy K, & Winner E. Effects of music training on the child's brain and cognitive development. Ann N Y Acad Sci. 2005; 1060: 219-230. doi:10.1196/annals.1360.015
• Shapira Lots I, & Stone L. Perception of musical consonance and dissonance: an outcome of neural synchronization. Journal of the Royal Society, Interface. 2008; 5(29): 1429-1434. doi:10.1098/rsif.2008.0143
• Tenney J. A history of consonance and dissonance: New York: Excelsior. 1988.
• Terhardt E. Pitch, consonance, and harmony. The Journal of the Acoustical Society of America. 1974; 55(5): 1061-1069. doi:10.1121/1.1914648
• Terhardt E. The Concept of Musical Consonance: A Link between Music and Psychoacoustics. Music Perception: An Interdisciplinary Journal. 1984; 1(3): 276-295. doi:10.2307/40285261
• Thompson W. (2013). Intervals and Scales. In D. Deutsch (Ed.), The Psychology of Music (3 ed., pp. 107-140): Academic Press.
• Tramo MJ, Cariani PA, Delgutte B, & Braida LD. Neurobiological foundations for the theory of harmony in western tonal music. Ann N Y Acad Sci. 2001; 930: 92-116. doi:10.1111/j.1749-6632.2001.tb05727.x
• von Helmholtz H. On the Sensations of Tone as a Physiological Basis for the Theory of Music: Longmans, Green. 1885.
• Weiss MW, Cirelli LK, McDermott JH, & Trehub SE. Development of consonance preferences in Western listeners. J Exp Psychol Gen. 2020; 149(4): 634-649. doi:10.1037/xge0000680
• Zeren MA. (2014). Bölüm 9: Müziğin Algılanması. In M. A. Zeren (Ed.), Müzik Fiziği (Altıncı Basım ed., pp. 306-316). İstanbul: Pan Yayıncılık.