THE LEGAL STATE OF THE FRANCHISED IMMOVABLE AFTER THE TERMINATION OR EXPIRATION OF THE FRANCHISE AGREEMENT

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 6, 115 - 131, 30.08.2020

Leylan Demirağ Aktas , Şükrü Yıldız

Öz

In case of expiration or termination of a franchise contract, the legal status of the franchised immovable arises as an extremely important problem in Turkish law. The precedents show that a decision regarding the legal status of the location is granted after the termination ground of the franchise agreement is legally evaluated. Taking the very long trial periods into consideration in Turkish law, during this very long period of time the Franchisor faces with very high leases that he has to pay or high revenue losses if he is the owner of the property even though the location can not be operated. Not only he faces with this extra financial burden or revenue loss; he also faces with the negative attitude of the consumers who can not understand why the location is not operated and this also brings loss of trade dress. Amendment of the franchise agreement or adding arbitration clauses to the agreement may shorten this process but can not be a final solution to the problem. It is believed that the final solution will be found whenever the courts separates the decision regarding the termination and the legal status of the location. Especially in these days that COVİD-19 will have a great effect on the termination or adaptation of a lot of the franchise contracts, it is very important both for the Franchisor and Franchisee if the courts give their decisions more carefully.

Anahtar Kelimeler

Franchise, Expiration, Termination, Property, Immovable

FRANCHISE SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ YA DA FESHİ DURUMUNDA FRANCHISE VERİLEN TAŞINMAZIN HUKUKİ DURUMU

Öz

Franchise sözleşmelerinin sona ermesi ya da feshi halinde ilgili taşınmazın ne olacağı sorunu Türk hukukunda büyük bir problem olarak ortaya çıkmaktadır. Zira yargı makamları franchise sözleşmesinin feshinin haklı olup olmadığı değerlendirmesinden sonra taşınmazın akibeti hakkında bir karar vermek istemektedirler. Oysaki Türk hukukunda uzun süren yargılama süreçleri de göz önüne alındığında tüm bu yargılama süreci zarfında franchise veren işletemediği bir taşınmaz için ödemek zorunda kaldığı yüksek kira bedelleri ya da mülkiyetine sahip olduğu bir taşınmaz için uğradığı ciddi bir gelir kaybı ile karşı karşıya kalmaktadır. Franchise veren, sadece katlanmak zorunda kaldığı bu maliyet ya da gelir kaybı değil; aynı zamanda ilgili taşınmazın neden işletilmediğini anlamayan tüketicilerde yaratılan olumsuz intiba nedeniyle ciddi bir ticari itibar kaybı da yaşamaktadır. Franchise sözleşmelerine eklenecek maddeler ve sözleşmelere eklenecek tahkim hükmü ile bu sürecin kısaltılabileceği düşünülebilse dahi bu soruna kesin bir çözüm getirmeyecektir. Çözümün yargı makamınca feshin haklılığı değerlendirmesi ile taşınmaz hakkında verilecek kararın birbirinden ayrılması olduğu değerlendirilmektedir. Öyle ki, günümüzde COVİD-19’un sözleşmelerin feshi ya da uyarlanmasına etkisinin, yargı mercii tarafından verilecek olan kararlarda daha da titizlikle ele alınması hem franchise veren hem de franchise alan açısından büyük önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Franchise, Sona Erme, Fesih, Mülk, Taşınmaz

Kaynakça

• AKINCI Ziya Akıncı, Milletlerarası Tahkim, İstanbul: Vedat Yayınevi, 2013
• ALTINOK Pınar Ormancı, “Tek Satıcılık Sözleşmesinde Müşteri Tazminatı, İsviçre Federal Mahkemesinin 22.05.2008 tarihli kararı (ATF 134 III vd.) üzerine düşünceler” AÜHFD,C.58, 2009
• AYAN Müberra, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre Tahkim, İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2017
• AYDEMİR Fatih, Türk Hukukunda Tahkim Sözleşmesi, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2010
• BATENHORST Gary R., “Breaking Up is Hard To Do: Challenges and Opportunities in Franchisor Buyback Rights and Obligations”, American Bar Association Franchise Law Journal, Fall 2010
• BAYSAL Başak, UYANIK Murat, YAVUZ M. Selim, Coronavirüs 2019 (covid-19) ve Sözleşmeler, 26.3.2020, lexpera.com
• BUDAK A.C., Yeni Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Tahkim Hükümleri, UTTHD, Cilt:1, Sayı:1, İstanbul, Legal yayıncılık, 2012
• EMERSON Robert w., Franchise Contract Clauses and Franchisor’s Duty of CareToward Its Franchisees, North Carolina Law Review, April 1994
• ERDEM Ercüment, Milletlerarası Ticaret Hukuku, İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, Ekim 2017,
• ERDOĞAN Burcu İrge , “Milletlerarası Özel Hukukta Franchise Sözleşmesine Uygulanacak Hukuk”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilimdalı, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli, 2016
• EREN Fikret Eren, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara: Yetkin Yayınları, 14. bası, 2012
• FİTTANTE Joseph J., MODELL Jr Charles S., “Franchisor Involvement in Real Estate”, American Bar Association Franchise Law Journal, Spring 1999
• GÜRZUMAR Osman Berat, Franchise Sözleşmeleri ve Bu sözleşmelerin temelini oluşturan “Sistem”lerin Hukuken Korunması”, İstanbul: Beta Yayınları, 1995,
• HATEMİ Hüseyin, GÖKYAYLA Emre, Borçlar Hukuku/ Genel Bölüm, 3. bası, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2015
• KAPANCI K.Berk, Franchise Sözleşmesinin Sona Ermesi ve Bunun Hukuki Sonuçları, Rona Serozan’a Armağan , XII Levha Yayınları, İstanbul, 2010
• KARADAŞ Izzet, 6100 sayılı HMK’da Düzenlenen Ulusal İç Tahkim, Ankara: Adalet yayınevi, 2013
• KESKİN Yener Cansu, Milletlerarası Tahkim Anlaşmasının Kurulması ve Etkisi, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017
• KILIÇOĞLU Ahmet , Bulaşıcı Hastalığın Borç İlişkilerine Etkisi
• KIRCA Çiğdem, Franchise Sözleşmesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Ana bilim dalı, Doktora tezi, Ankara, 1996
• KURU Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü, İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 2001
• LEBLEBICI Huseyin, SHALLEY Christina E. “The Organization of Relational Contracts: The Allocation of Rights in Franchising”, Journal of Business Venturing C:11, S.5, 1996, s.403-418
• OKTAY Saibe Oktay, Uzun Süreli Sözleşmelerin Geçerliliği, İHFM C:LV-S 3, 1997
• PEKCANITEZ Hakan, Makaleler Cilt II; İstanbul, oniki Levha Yayıncılık, Ağustos 2016
• ŞENOL A. Nilay, Bayilik sözleşmesi sona ermesi ve sonuçları, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2011 SEROZAN Serozan, Borçlar Hukuku Özel Bölüm, İstanbul: Filiz Yayınevi, 2002
• ŞİMŞEK Bahar, Franchising Sözleşmesi, Ankara: Yetkin Yayınları, 2016
• TECİRLİ Yılmaz Toygun, ATAHAN Azra Nagehan , Covid-19 (Koronavirüs) Salgınının Özel Hukuk Sözleşmelerine Etkisi, lexpera.com
• TİLE Latif, Uyarlama sebebi olarak Aşırı İfa Güçlüğü, Akdeniz Üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, Doktora tezi, Antalya, 2018
• TUZLU Zeynep, Franchise Sözleşmesinin Sona Ermesi ve Sonuçları, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2012
• YENER Mehmet Deniz Yener, Franchise Sözleşmesinin Hukuki Niteliği ve Tarafların Yükümlülükleri, Marmara Üniversitesi Yayınları, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Yayın No:773, 2010
• YEŞİLOVA Bilgehan, Milletlerarası “Ticari” Tahkimde Nihai Karardan öÖnce Mmahkemelerin Yardım ve Denetimi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir, 2007
• YILMAZ Ejder Yılmaz, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Ankara: Yetkin Yayınları, 2013