PSİKOLOJİK SERMAYE İLE ÜRETİM KARŞITI İŞ DAVRANIŞLARI İLİŞKİSİ: KAVRAMSAL BİR MODEL ÖNERİSİ

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 11, 62 - 71, 27.06.2022

Ayşe Göksu Özüdoğru Ali Görener

https://doi.org/10.55830/tje.1039077

Öz

Günümüzde süratle gelişen teknolojinin sağladığı bilgi birikimi ve oluşan rekabet ortamı, başarılarını artırmak isteyen işletmelerin ilgisini, giderek artan ölçüde insan kaynaklarına yöneltmektedir. İşletme verimliliğini arttıracak politikaların ortaya konmasında, insan sermayesinin önemi büyüktür. Nitelikli insan gücü oluşmasında, psikolojik sermaye önemli bir yer tutmaktadır. Psikolojik sermaye seviyesi yüksek olan çalışanlarda, işe adanmışlığın, örgütsel bağlılığın, iş performansının ve iş tatminin artması gibi, üretimi olumlu yönde etkileyen davranışlar ön planda olmaktadır. Psikolojik sermayesi düşük seviyede olan çalışanlarda ise, işe yabancılaşma, iş erteleme ve üretim karşıtı iş davranışları gelişebilmektedir. Literatürde bu iki değişken arasındaki ilişkide iş erteleme ve işe yabancılaşmanın aracılık rolünün varlığına dair ipuçları bulunmaktadır. Yapmış olduğumuz çalışmada, konunun araştırma aşamasına zemin hazırlamak amacıyla kavramsal bir model önerisi sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Sermaye, Üretim Karşıtı İş Davranışları, İş Erteleme, İşe Yabancılaşma

Kaynakça

• Akdoğan, A., & Aydemir, C. (2018). Pozitif Psikolojik Sermayenin İşe Yabancılaşma Üzerindeki Etkisi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 307-318.
• Akhtar, S., & Malik, M. F. (2016). Effect of Boredom and Flexible Work Practices on the Relationship of WFC with Procrastination and Affective Commitment: Mediation of Non-Work-Related Presenteeism. Global Journal of Flexible Systems Management, 17(4), 343–356.
• Alqasmi, T., Manzoor, S. R., & Hassan, S. (2015). Psychological Capital Intervention Towards Controlling Counterproductive Work Behavior. Abasyn University Journal of Social Sciences, 8(1), 62-73.
• Amzulescu, G., & Butucescu, A. (2021). The Role of Work Alienation in the Relationship Between Perceived Organizational Justice and Counterproductive Work Behaviors. Psihologia Resurselor Umane(19), 56-66.
• Baloch, Q. B., Latif, F., & Azam, N. (2016). Relationship Between Psychological Capital and Counterproductive Work Behavior. Peshawar Journal of Psychology and Behavioral Sciences, 2(1), 127-143.
• Bayona, H., & Guevara, L. (2019). Positive Psychological Capital and its Relation to Discretional Behaviors of Workers in Lima, Peru. Revista Colombiana de Psicología, 28(1), 49-64.
• Beğenirbaş, M. (2015). Psikolojik Sermayenin Çalışanların Duygu Gösterimleri Ve İşe Yabancılaşmalarına Etkileri: Sağlık Sektöründe Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 249-263.
• Bogler, R., & Somech, A. (2019). Psychological Capital, Team Resources and Organizational Citizenship Behavior. The Journal of Psychology, 153(8), 784- 802.
• Brender-Ilan, Y., & Sheaffer, Z. (2019). How Do Self-Efficacy, Narcissism And Autonomy Mediate The Link Between Destructive Leadership And Counterproductive Work Behaviour. Asia Pacific Management Review, 212-222.
• Çalışkan, A., & Pekkan, N. Ü. (2017). Psikolojik Sermayenin İşe Yabancılaşmaya Etkisinde Örgütsel Desteğin Aracılık Rolü. İş ve İnsan Dergisi, 4(1), 17-33.
• Duckworth, A. L., Steen, T. A., & Seligman, M. E. (2005). Positive Psychology in Clinical Practice. Annual Review of Clinical Psychology, 1(1), 629-651.
• Jafari, A., & Khorasani, M. S. (2018). The Prediction of Academic Procrastination Based on Emotional Intelligence with Mediating Role of Psychological Capital in Medical Sciences Students. Journal of Education Strategies in Medical Sciences, 11(2), 39-47.
• Jin, J., Li, H., Song, W., Jiang, N., Zhao, W., & Wen, D. (2020). The Mediating Role of Psychological Capital on The Relation Between Distress and empathy of medical residents: A Cross-Sectional Survey. Medical Education Online, 25(1), 1-8.
• Kanten, P., & Ülker, F. (2014). Yönetim Tarzının Üretkenlik Karşıtı İş Davranışlarına Etkisinde İşe Yabancılaşmanın Aracılık Rolü. Muğla Sıtkı Koçman üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (32), 16-40.
• Kaplan, M. (2018). İş Erteleme: Demografik Özellikler Açısından Farklılıkların Analizi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 8(2), 287-309.
• Kaplan, M., & Uçak, H. (2017). Psikolojik Sermayenin İş Erteleme Davranışı Üzerindeki Etkisi; Hemşireler Üzerinde Bir Araştırma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi(Özel Sayı), 542-554.
• Kapusuz, A. G., & Biçer, M. (2018). Psikolojik Sermayenin Üretkenlik Karşıtı İş Davranışları Üzerindeki Olumlayıcı Etkileri. Toros Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 229-249.
• Kozhina, A. A., & Vinokurov, L. V. (2020). Work Alienation During COVID-19: Main Factors and Conditions (An Example of University Professors). Psychology in Russia: State of the Art, 13(4), 106-118.
• Kutanis, R. Ö., & Oruç, E. (2014). Pozitif Örgütsel Davranış ve Pozitif Psikolojik Sermaye Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. The Journal of Happiness and WellBeing, 2(2), 145-159.
• Luthans, F., Avey, J. B., Avolio, B. J., Norman, S. M., & Combs, G. (2006). Psychological Capital Development: Toward a Micro-Intervention. Journal of Organizational Behavior, 27(3), 387–393.
• Metin, U. B., Taris, T. W., & Peeters, M. C. (2016). Measuring Procrastination At Work and Its Associated Workplace Aspects. Personality and Individual Differences(101), 254-263.
• Nafukho, F. M., Hairston, N., & Brooks, K. (2004). Human Capital Theory: Implications For Human Resource Development. Human Resource Development International, 7(4), 545-551.
• Polatçı, S., & Özçalık, F. (2015). Çalışanların Örgütsel Adalet Algıları İle Üretkenlik Karşıtı İş Davranışları Etkileşiminde Pozitif ve Negatif Duygusallığın Aracılık Etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 215-234.
• Polatçı, S., Özçalık, F., & Cindiloğlu, M. (2014). Üretkenlik Karşıtı Iş Davranışı ve Örgütsel Vatandaşlik Davranişi Üzerinde Kişi-Örgüt Uyumunun Etkileri. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 1-12.
• Raza, B., Ahmed, A., Zubair, S., & Moueed, A. (2019). Linking Workplace Deviance and Abusive Supervision: Moderating Role of Positive Psychological Capital. International Journal of Organizational Leadership(8), 95-111.
• Spector, P. E., Fox, S., Penney, L. M., Bruursema, K., Goh, A., & Kessler, S. (2006). The Dimensionality of The Dimensionality of Counterproductivity: Are All Counterproductive Behaviors Created Equal? Journal of Vocational Behavior(68), 446-460.
• Şimşek, M. Ş., Çelik, A., Akgemci, T., & Fettahlıoğlu, T. (2006). Örgütlerde Yabancılaşmanın Yönetimi Araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (15), 569 - 587.
• Tokmak, İ. (2014). Duygusal Emek ile İşe Yabancılaşma İlişkisinde Psikolojik Sermayenin Düzenleyici Etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(3), 134-156.
• Wang, X., & Lian, X. (2015). Psychological Capital, Emotional Labor and Counterproductive Work Behavior of Service Employees: The Moderating Role of Leaders’ Emotional Intelligence. American Journal of Industrial and Business Management (5), 388-395.