TRANSFORMATION OF TRADITIONAL ODEMIS SILK FABRICS COLORED WITH NATURAL DYEING METHODS INTO ORIGINAL DESIGNS

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 3, 275 - 300, 31.10.2024

Aslıhan Edanur Gündoğdu Ceylin Çakar Erva Bağcı Özlem Akgül Gülseren Haylamaz

https://doi.org/10.54976/tjfdm.1552342

Öz

The rapid consumption of resources and increased production have brought humanity to a critical point where the future of the planet is under serious threat. These emerging challenges are detrimentally impacting the lives of all living creatures on Earth. Collaborative projects between local artisans and fashion designers are crucial for sustaining cultural memory and heritage. This study aims to emphasize the progress achieved through individual and collective efforts to preserve our cultural heritage by showcasing natural dyeing techniques in Ödemiş silk weaving. Additionally, it seeks to raise awareness of the importance of utilizing local and natural resources within sustainable fashion design. This research explores the transformation of traditional Ödemiş silk weavings, colored with natural dyeing methods, into contemporary, creative, and original fashion designs. It underscores the contributions of Gülfer Keskin, whose work in natural dyeing and silk weaving in Birgi Village of Ödemiş represents an interdisciplinary endeavor that goes beyond individual artistry, significantly supporting the sustainability of cultural heritage. Her expertise serves as a valuable source of inspiration for contemporary fashion design and associated projects. The collection presented in this study is crafted with traditional Birgi silk weavings, dyed using natural dyeing and printing techniques. The objective of this research is to examine the work of Emin Usta, who endeavors to maintain the cultural heritage of silk weaving in Birgi Village, alongside Gülfer Keskin, who enhances these weavings with natural dyes. Using the data and materials collected, the study also aims to create an original clothing collection. Ultimately, seven unique garment designs featuring traditional Birgi silk weavings and natural dyeing and printing methods are presented. Observations of the natural dyeing processes on silk weavings took place at Gülfer Keskin’s natural dyeing workshop, where plant-based dye sources and methods were meticulously documented. This research project includes oral interviews with Ödemiş Birgi’s weaving and dyeing masters, Emin Usta and Gülfer Keskin. Utilizing the insights and materials gathered, workshops were conducted to produce innovative, sustainable fashion designs inspired by the collected data. In the research project, workshops were conducted at the studios of silk weaving master Emin Sevgel and natural dye artist Gülfer Keskin in the Ödemiş Birgi region, and information about their work was gathered. Based on the data obtained, innovative and sustainable fashion designs were developed.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Fashion, Birgi Silk Weavins, Natural Dyeing, Natural Printing

Proje Numarası

1919B012217667

DOĞAL BOYAMA YÖNTEMLERİ İLE RENKLENDİRİLEN GELENEKSEL ÖDEMİŞ İPEKLİ DOKUMALARIN ÖZGÜN TASARIMLARA DÖNÜŞÜMÜ

Öz

Hızlı kaynak tüketimi ve daha fazla üretim sonucunda insanlar dünyanın geleceğini tehdit eder duruma gelmiştir. Ortaya çıkan bu problemler dünyadaki tüm canlıların yaşamlarını olumsuz yönde etkilemektedir. Yerel zanâatlar ve moda tasarımcılarının ortak projelerde birlikte yol almaları kültürel hafızanın sürdürülebilirliği açısından önem taşımaktadır. Bu çalışmada Ödemiş ipekli dokumalarında uygulanan doğal boyama teknikleri tanıtılarak kültürel mirasımızın bireysel ve kolektif çabalarla ulaştığı noktaya dikkat çekmek ve sürdürülebilir moda tasarımında yerel ve doğal kaynakların kullanımı hakkında farkındalık yaratmak amaçlanmaktadır. Buradan yola çıkarak doğal boyama yöntemleri ile renklendirilen geleneksel Ödemiş ipekli dokumaların çağdaş yaratıcı ve özgün tasarımlara dönüşümü çalışma kapsamında ele alınmıştır. Ödemiş’in Birgi Köyü’nde ipekli dokumalar üzerine yaptığı doğal boyama ve baskıyı bireysel çabanın ötesinde disiplinler arası çalışmaya dönüştüren Gülfer Keskin’in yerel bilgi, değer ve deneyimi, kültürel mirasın sürdürülebilirliğine katkı sunmaktadır. Çağdaş moda tasarım ürünlerine ve bu konuda geliştirilen projelere ilham kaynağı olmaktadır. Araştırmada ortaya koyulan koleksiyon doğal boyama ve baskı teknikleriyle renklendirilen geleneksel Birgi yöresi ipekli dokumaları ile hazırlanmıştır. Bu araştırma yazısının amacı kültürel mirasımız olan ipekli dokumacılığı Ödemiş ilçesinin Birgi Köyü’nde devam ettirmeye çalışan Emin Usta’yı ve bu dokumaları doğal boyalarla renklendiren Gülfer Keskin’in çalışmalarını incelemek, elde edilen veriler ve malzemelerle özgün bir giyim koleksiyonu ortaya koymaktır. Birgi geleneksel ipekli dokumaları kullanılarak oluşturulan 7 adet özgün giysi tasarımı doğal boyama ve baskı yöntemleri ile birlikte araştırmanın sonunda sunulmaktadır. İpekli dokumalar üzerine yapılan doğal renklendirme süreçleri Gülfer Keskin’in doğal boyama atölyesinde gözlemlenmiş, kullanılan bitkisel kaynaklar ve boyama yöntemleri kayıt altına alınmıştır. Araştırma projesinde Ödemiş Birgi yöresinin ipek dokuma ustası Emin Sevgel ve ipek doğal boyama sanatçısı Gülfer Keskin’in atölyelerinde atölye çalışmaları gerçekleştirilmiş ve konu hakkında bilgi edinilmiştir. Elde edilen verilerle yenilikçi, sürdürülebilir moda tasarımları ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Moda, Birgi İpekli Dokumaları, Doğal Boyama, Doğal Baskı

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK 2209­A ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ ARAŞTIRMA PROJELERİ DESTEKLEME PROGRAMI 2022 YILI 2. DÖNEM PROJESİ

Proje Numarası

1919B012217667

Teşekkür

Desteklerinden dolayı, Birgi Geleneksel İpek Dokuma Ustası Emin Sevgel Birgi Doğal Boyama/Doğal Baskı Ustası Gülfer Keskin Fotoğraf Sanatçısı ve Akademisyen Dr. Öğr. Üyesi Alahattin Kanlıoğlu Ege Üniversitesi Moda ve Tasarım Yüksekokulu 3. Sınıf Öğrencisi Seda Altıntaş'a teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Atalay, D. (2019). Kendiliğinden Sürdürülebilir: Türkiye’de Etik Moda, Sürdürülebilir Moda, Editör: Şölen Kipöz, Yeni İnsan Yayınevi, ss. 31, 165-165, 169.
• Atav, R., Namırtı, O. (2011). İpek liflerinin dünü ve bugünü, SDÜ Mühendislik Bilimleri ve Tasarımı Dergisi, 1(3):112-119. s. 117
• Batur, G., Yaşar, N. (2016). İzmir İli Ödemiş İlçesi Örneğinde Dokuma Geleneğini Sürdürme Çalışmaları, Bezce 7. Uluslararası Tekstil Konferansı “Anadolu’ya Dokunan Bezler”, 21.Mart.2016. İstanbul. ss. 281-288.
• Clark, H. (2008). SLOW + FASHION—An oxymoron or a promise for the future? Fashion Theory. The Journal of Dress, Body & Culture 12(4), 427- 446. https://doi.org/10.2752/175174108X346922
• Fletcher, K. T. (1998). Tasarım, çevre ve tekstiller: Çevresel etki azaltma stratejileri geliştirmek. The Journal of The Textile Institute, 89(3):72–80. https://doi.org/10.1080/00405009808658684
• Gürcüm, B. H. (2010). Tekstil Malzeme Bilgisi, Güncel Yayıncılık, ss. 35, 277. ISBN: 978-9944-84-070-5. İzmir
• Himam Er, F. D. (2024). Doğal boya ve ekolojik baskı ile kumaş üretiminde kadınlar, Arteoloji Dergisi. 3(1):97-130.
• İmer, Z. (1999). Türklerin Dokuma Sanatında Boyamacılık. Erdem: Halı Özel Sayısı-II. 331-353.
• Kipöz, Ş. Duygu Atalay, (2019). Global Perspectives on Sustainable Fashion / Gwilt, Alison; Ruthschilling, Evelise Anicet; Payne, Alice–London: Bloomsbury Publishing, 2019 - 312 p. ISBN: 9781350058163. Permalink: http://digital.casalini.it/9781350058163. Casalini id: 5205880
• Keskin, G. (2023). Doğal Boyama ve Baskı, Doğal Boyama ve Baskı Ustası, Gülfer Keskin Doğal Boyama Atölyesi. Birgi-İzmir
• Kipöz, Ş. (2020). Modayı Yavaşlatan Ekonomi Modelleri: Döngüsel Ekonomi ve Paylaşım Ekonomisi, Modada Yavaşlık, Edt: Şölen Kipöz, ISBN: 978-605-7764-02-7. s. 112
• Kipöz, Ş., Irkbaş Doğu, D. (2022). İyi tasarım İzmir-7’nin ardından “Yaşamsal’ın izinde”. Tasarım Dergisi, İzmir Büyük Şehir Belediyesi Akdeniz Akademisi, Yeniden Akdeniz Bülteni Tasarım Özel Sayısı, Aralık 2022, ISSN: 2536-4839. s. 5
• Sevgel, E. (2023). İpek dokumacılığı, İpek dokuma ustası, Sem İpek Atölyesi. Birgi-İzmir
• Tüm Cebeci, D. (2020). Anadolu Türk dokumacılık sanatında kullanılan bazı doğal boyarmaddeler ve özellikleri. İdil Dil ve Sanat. 9(68):657-674. doi: 10.7816/idil-09-68-06
• Vacca, F. (2012). Silent witnesses innovation through tradition in Italian fashion companies. Research Journal of Textile and Apparel, 16(4): 48-58. https://doi.org/10.1108/RJTA-16-04-2012-B006
• Yaşar, N. ve Önlü, N. (2022). İzmir’in gelecek kuşaklara mirası Ödemiş ipeklileri ve Tire Beledi dokumalarının son durumu. yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, Izmir Özel Sayısı, ss. 111-122. doi: 10.17484/yedi.1144290
• URL 1: https://vogue.com.tr/moda/global-zanâatlar-essiz-tasarimlar
• URL 2: http://www.un-documents.net/our-common-future.pdf
• URL 3: https://www.youtube.com/watch?v=PcSf7FPaSUs