VİTRİN TASARIMINDA GÖRSEL ALGI ÖLÇÜTLERİNİN ÖNEMİ: İZMİT ÖRNEĞİ

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 2, 195 - 214, 30.09.2025

Sare Erol , Deniz Demirarslan

https://doi.org/10.54976/tjfdm.1489451

Öz

İnsan, algıladığı mekân ile sürekli etkileşim halindedir. Algılamanın büyük bir kısmını görme duyusuyla gerçekleştirmektedir. İnsanın göz ile görme işlevini tamamlaması sonucunda görsel algı oluşur ve içerisinde bulunduğu mekândan bu algılar sonucunda etkilenir. Doku, ışık, renk, malzeme gibi mekânın yüzeylerinde kullanılan unsurlar görsel algıyı etkileyen tasarım ögeleridir. Bunların tasarımda uygulanmasıyla algı odağının bir noktada toplanması, mekânın daha yüksek veya daha alçak gösterilmesi, aydınlık-karanlık oranlarının ayarlanması gibi sonuçlar elde edilebilmektedir. İç mimarlar, uygulamaya geçirecekleri mekân tasarımlarında kullanıcıyı etkilemek ve amaçladıkları algılatma biçiminin doğru olabilmesi için bu tasarım ögelerinden yararlanmaktadırlar. Bu tasarım ögelerinin kullanıldığı mekânlardan biri de vitrindir. Vitrin, ticaret mekânlarında bulunan ürünlerin sergilenmesi için çoğunlukla dış mekândan cam ile ayrılan bir mekânsal parçadır. Kullanıcının ilk karşılaştığı yer, satılan ürünler hakkında bilgi veren bu mekândır. Kullanılan malzeme, renk, doku gibi ögeler marka imajını yansıtması dışında kullanıcının ürünü daha iyi sunulmuş biçimiyle görmesini de sağlar. Giriş cephelerinde kullanılan kurumsal logonun, yazı karakterlerinin, tabelaların ve renklerin bütünüyle oluşan tasarım da görsel algıyı etkileyen unsurlardan biridir. Bu nedenle görsel elemanlarla oluşturulmuş vitrin, kullanıcının sergilenen ürünleri algılaması açısından tasarımda önemli bir rol oynamaktadır. “Vitrin, mağaza tasarımında kullanıcının algısını çeken önemli bir mekândır.” hipoteziyle yola çıkarak bu çalışmada vitrin tasarımında kullanılan görsel algı ölçütlerinin incelenmesi ve yeni bir bakış açısının sunulması amaçlanmaktadır. Çalışmada, literatür taraması yapılarak tarihi ve tanıtıcı araştırma yöntemleri kullanılmış, vitrin çeşitlerinden ve vitrin tasarımında kullanılan ögelerden bahsedilmiş daha sonra bu tanımları destekleyen görsel algı ölçütleri anlatılmış, konunun temeli oluşturularak örneklerle incelenmiştir. Bilgiler gözlem yapma yöntemiyle edinilen görsel verilerle desteklenmiş, algının, vitrinde etkisi Kocaeli’nin İzmit ilçesinden seçilen giyim mağazaları aracılığıyla irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mağaza tasarımı , dekorasyon , iç mekan , marka , moda

THE IMPORTANCE OF VISUAL PERCEPTION CRITERIA IN STOREFRONT DESIGN: IZMIT EXAMPLE

Öz

Humans are in constant interaction with the space they perceive. A significant portion of this perception is achieved through the sense of sight. Visual perception is formed when a person completes the function of seeing with their eyes, and as a result, they are influenced by the space they are in. Elements used on the surfaces of the space, such as texture, light, color, and material, are design components that affect visual perception. By applying these elements in design, it is possible to achieve outcomes such as focusing perception on a specific point, making a space appear higher or lower, and adjusting the light-dark ratios. Interior designers use these design elements in their spatial designs to influence users and ensure that the intended perception is accurately conveyed. A space where these design elements are used is the display window. A display window is a spatial component, often separated from the external environment by glass, used to showcase products in commercial spaces. This is the place where users first encounter and receive information about the products being sold. Elements such as material, color, and texture not only reflect the brand image but also enable users to see the product presented in a better way. The overall design, including the corporate logo, font styles, signage, and colors used on the entrance facades, is also one of the factors affecting visual perception. Therefore, a display window designed with visual elements plays a significant role in how users perceive the products being showcased. Based on the hypothesis that “The display window is an important space in shop design that captures the user’s perception,” this study examines the visual perception criteria used in display window design and presents a new perspective. In this study, historical and descriptive research methods were employed through a literature review, discussing the types of display windows and the elements used in their design. Subsequently, the visual perception criteria supporting these definitions were explained, and the topic was examined with examples. The information was supported by visual data obtained through observation, and the impact of perception on the display window was analyzed through clothing stores selected from the Izmit district of Kocaeli.

Anahtar Kelimeler

Shop design , decoration , interior , trademark , fashion

Kaynakça

• Aslan, F., Aslan, E., Atik, A., 2015. İç Mekânda Algı, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 5(11), ss.139-151.
• Arslan, K.,2016. Görsel Mağazacılık, ss.25-50, Detay Yayıncılık, Türkiye.
• Aydın, B., 2021. Vitrin Tasarımında Temel Tasarım Ögesi Olarak Renk, ASOS(Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi), 9(120), ss.260-279.
• Azaklı, Ö., M., 2021.Görsel Mağazacılık Perakendede Etkili Vitrin Tasarımı ve Mağaza İçi Sergileme Yöntemleri, ss.150-154, Literatür Yayınları, Türkiye.
• Baltacı, A., Güngör Özçelik, D., 2011. Mağaza Atmosferi, ss.1-25.
• Bayraktar, A., 2011.Görsel Mağazacılıkta Vitrinlerin Önemi, Beta Yayıncılık,İstanbul,1-184.
• Berkin, G., Yalçın Usal, S., 2012. Mağaza Tasarımında Çekim Oluşturma İlkeleri, Yapı Dergisi, sayı 364,ss.124-129.
• Canbakal Ataoğlu, N., 2020. Çağdaş Vitrin Tasarımlarının Temel Tasarım İlkeleri İle İncelenmesi, IDA: International Design and Art Journal, 2(2), ss.262-280.
• Coles, J., House, N., 2019. İç Mimarlığın Temelleri,ss.89, Literatür Yayınları, Türkiye.
• Demirarslan, D. 2019. Agoradan Alışveriş Merkezine Bir Yolculuk: İzmit’te Alışveriş ve Ticaret Mekânlarına Bir Bakış. Sobider Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (33): 81-99.
• Haylamaz, G., Önlü, N.,2019. Pazar, Panayır ve Fuar Oluşumlarından Günümüz Kumaş Fuarlarına:Modayı Yönlendiren Faktörler, Turkish Journal of Fashion Design and Management Dergisi, 1 (1): 35-46.
• Kestane, S.,Ü., 2015. “Antik Çağda Pazarlama ve Pazarlama Karması Elemanlarına Yönelik Değerlendirmeler”, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,4(1), ss.192-193,196.
• Mesher, L.,2013.İç Mekân Tasarımında Mağaza Tasarımı, ss.126-127 Literatür Yayınları, Türkiye.
• Öztekin, M.,2018. Moda Markalarında Kurgusal Vitrin Tasarımı, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, T.C. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.
• Pegler, M., M., 2003. Store Windows. Bıçaklar Kitapevi.
• Topak, V., Öztürk Demirtaş, P., 2022. Perakende Mağazalarının Marka Kimliği Altında Tasarlanması, FBU-DAE Dergisi, 2 (2),ss.11-122
• Yurttaş, N. B., 2019. Mekânsal Algı Kavramı ve İç Mekan Tasarımı İlişkisi, Euroasia Journal Of Social Sciences & Humanities Internetional Indexed & Refereed, 6(1), ss.27-34.
• URL1:https://www.google.com.tr/maps/search/%C4%B0zmit+al%C4%B1%C5%9Fveri%C5%9F+merkezleri/@40.771092,29.893044,13z/data=!3m1!4b1?entry=ttu