Tek Sağlık Kavramı Açısından Scabıes

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 2, 59 - 66, 15.07.2024

Sebla Ak Melek Ece Arınır

https://doi.org/10.5281/zenodo.12744713

Öz

Dünya Sağlık Örgütü’ ne göre “Tek Sağlık”, halk sağlığı için daha iyi sonuçlar elde etmek üzere birden fazla sektörün iletişim kurarak ve birlikte çalışarak programları, politikaları, yasal düzenlemeleri ve araştırmaları tasarlama ve uygulama yaklaşımıdır. Tek Sağlık, ortaya çıkan bulaşıcı hastalıklara odaklanan, insan, hayvan ve çevre ilişkileri bağlamında toplum sağlığına bakan bir yaklaşım olmasının yanı sıra, zoonotik hastalıklara yönelik multidisipliner veya disiplinler arası yaklaşımları destekleyen bir kavramdır. Bu çalışmada Scabies (uyuz) hastalığı “Tek Sağlık” kavramı çerçevesinde ele alınarak, özellikle insan sağlığı üzerindeki etkileri ve bu hastalığın toplum sağlığı açısından yönetimi ele alınarak incelenmiştir. Scabies’in global sağlık sistemindeki tanımı, belirtileri ve korunma yöntemleri ile bu süreçte meydana gelen durumlar açıklanmıştır. “Tek Sağlık" yaklaşımının, hastalığın yayılmasını kontrol altıma almak ve önlemek için nasıl etkili bir süreç oluşturulabileceği üzerinde durulmuştur. Bu yaklaşım, hastalığın yönteminde insan sağlığına odaklanırken, aynı zamanda çevresel ve sosyoekonomik faktörlerin de göz önünde bulundurulması vurgulanmış olup scabies kontrolünde kamu sağlığı politikaları, eğitim programları ve toplum bazlı müdahalelerin önemi ve bu stratejilerin etkinliği üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

tek sağlık, scabies, uyuz, halk sağlığı

Teşekkür

We would like to thank veterinarian Zeynep CANDEĞER for his contribution to our compilation study.

Scabıes in Terms of The One Health Concept

Öz

According to the World Health Organization, "One Health" is an approach of designing and implementing programs, policies, legislation, and research where multiple sectors communicate and work together to achieve better public health outcomes. One Health is an approach that focuses on emerging infectious diseases in the context of human, animal, and environmental interactions, as well as being a concept that supports multidisciplinary or interdisciplinary approaches to zoonotic diseases. In this study, the disease Scabies is examined within the framework of the "One Health" concept, focusing particularly on its effects on human health and the management of this disease in terms of public health. The definition of Scabies in the global health system, its symptoms, prevention methods, and situations arising during this process are explained. The effectiveness of the "One Health" approach in creating a process to control and prevent the spread of the disease is emphasized. This approach, while focusing on human health in the management of the disease, also highlights the importance of considering environmental and socio-economic factors. The importance of public health policies, education programs, and community-based interventions in the control of scabies, and the effectiveness of these strategies are discussed.

Anahtar Kelimeler

one health, scabies, mange, public health

Kaynakça

• Referans1.World Health Organizatin (WHO). (2017). One Health . Https://Www.Who.İnt/News-Room/Questions-And-Answers/İtem/One-Health.
• Referans2.Centers For Disease Control And Prevention (CDC). (2023). One Health Basics. Https://Www.Cdc.Gov/Onehealth/Basics/İndex.Html.
• Referans3.Findik, A. (2022). Tek Sağlık Yaklaşımında Antibiyotik Dirençliliği. Doğanın Sesi, 5(10), 53-64.
• Referans4.Serpen, A. (2020).Tek Sağlık, Türk Tabipler Birliği Covid-19 Pandemisi Altıncı Ay Değerlendirme Raporu, 683-699.
• Referans5.Yılmaz, O., Oymak, S., & Serpen, A. (2018). Zoonozlarla Mücadelede Veteriner Halk Sağlığı Ve Tek Sağlık. TVHB İzmir Veteriner Hekimler Odası, Veteriner Halk Sağlığı Çalışma Grubu Yayını, 1-64.
• Referans6.Taştan, R. (2023). ‘Tek Sağlık’ Düşüncesinin Gelişimi: Dün, Bugün Ve Gelecek…Tek Sağlık, Tek Gezegen, Tek Toplum.Mardin. Https://Www.Skb.Gov.Tr/Wp-Content/Uploads/2023/10/Dr.-Ogr.-Uyesi-Rustu-Tastan.Pdf
• Referans7.Khan, Radm Ali S. (2010) One Health: The Human Publice Health Perspective. Https://Www.Astho.Org/Programs/Environmentalhealth/Natural-Environment/Vector-Borne-And-Zoonotic-Diseases/Webinars/Onehealth-Webinar.
• Referans8.Serpen, A., Temizyürek, A. (2010) Halk Sağlığı Açısından Tek Sağlık Uygulamasının Önemi. Tarım Ve Köy İşleri Bakanlığı, Türk Tarım Dergisi, Ocak – Şubat 2010, Sayı 191, 39-48 – Ankara .
• Referans9.Pappaioanou, M.(2012). Building An Integrated Health Team And A Vision Of Health Care Reform. Https://Www.Slideserve.Com/Demitrius/Building-An-İntegrated-Health-Team-And-A-Vision-Of-Health-Care-Reform.
• Referans10.Lead, A. (2017). Advancing a'One Health'Approach To Promote Health At The Human-Animal-Environment Interface.
• Referans11.World Health Organizatin (WHO). (2020). World Leaders Join Forces To Fight The Accelerating Crisis Of Antimicrobial Resistance, https://www.who.int/news/item/20-11-2020-world-leaders-join-forces-to-fight-the-accelerating-crisis-of-antimicrobial-resistance.
• Referans12.Centers For Disease Control And Prevention (CDC). (2020).One Health Office Fact Sheet | One Health | Https://Www.Cdc.Gov/Onehealth/Who-We-Are/One-Health-Office-Fact-Sheet.Html.
• Referans13.Centers For Disease Control And Prevention (CDC). (2022) What We Do | One Health https://www.cdc.gov/onehealth/what-we-do/index.html.
• Referans14.Akkaya, B., & Piyal, B.(2022). Pandemi Döneminde Yeniden “Tek Sağlık” Kavramı. Sağlık Ve Toplum. 32 (3) 23-33.
• Referans15.T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Dairesi Başkanlığı (2019). Türkiye Zoonotik Hastalıklar Eylem Planı 2019-2023, 30-32,https://vetkontrol.tarimorman.gov.tr/merkez/Link/14/Turkiye-Zoonotik-Hastaliklar-Eylem-Plani-_2019-2023.
• Referans16.T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Çevre Sağlığı Dairesi Başkanlığı (2020). Çok Paydaşlı Sağlık Sorumluluğunu Geliştirme Programı, https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/programlar-projeler/cok-paydasli-saglik-sorumlulugunu-gelistirme-programi.html.
• Referans17.Çetin, B. Ş. (2017). Uyuz Hastalığına Yaklaşım (Güncel Kılavuz Değerlendirmesi). Cocuk Enfeksiyon Dergisi, 11(2), 107-109.
• Referans18.Korkmaz, M.(2009) Bitlenme Ve Uyuz Tedavisine Yeni Yaklaşımlar, Önem Kazanan Repellentler. ANKEM.
• Referans19.Sofuoğlu, K., Atış, T. H., Yıldız, İ., Uraz, M., Ertabaklar, H., & Okyay, P. (2023). Uyuz Hastalığı Korkusu Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. HALK SAĞLIĞI ARAŞTIRMA VE UYGULAMALARI DERGİSİ, 1(1), 71-80.
• Referans20.Yücel, A., & Yılmaz, M. (2021). Uyuz Ön Tanılı Hastalarda Sarcoptes Scabiei Yaygınlığının Araştırılması. Turkiye Parazitol Derg, 45(2), 133-136.
• Referans21.Ünver, A. Y., & Turgay, N. (2006). Uyuzlu Hastaya Yaklaşım. Türkiye Parazitol Derg, 30(1), 78-83.