Osteomeatal Kompleksteki Anatomik Varyasyonların Kronik Maksiller Sinüzit ile İlişkisi

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 8, 05.05.2023

Umut Pamukçu

Öz

Amaç: Maksiller sinüsteki mukoza (Schneiderian membran) kalınlaşmasının ≥2 mm olduğu durumun patolojik (Kronik Maksiller Sinüzit [KMS]) olarak kabul edilmesi gerektiği önerilmiştir. KMS’nin etiyopatogenezinde, tekrarlamasında ve akut/kronik inflamasyonun devam etmesinde paranazal sinüslerin ve Osteomeatal Kompleks (OMK) anatomisindeki varyasyonların etkisi olduğu iddia edilmektedir. Bu çalışmanın amacı, Konik Işınlı Bilgisayarlı Tomografi (KIBT) görüntüleri üzerinden radyolojik KMS varlığı/yokluğu ile OMK’deki anatomik varyasyonlar arasındaki ilişkiyi değerlendirmekti.
Yöntem: Çalışmada maksiller sinüs ve OMK’in birlikte gözlenebildiği 18 yaş ve üstü hastaların tam yüz KIBT görüntüleri incelendi. Maksiller sinüsteki mukozada 2 mm ve daha fazla kalınlaşma KMS'nin radyolojik bulgusu olarak kabul edilerek çalışma grubunda 50, kontrol grubunda 50 olmak üzere toplam 100 hasta çalışmaya dahil edildi. Araştırılan anatomik varyasyonlar; Nazal Septum Deviasyonu (NSD), Konka Bülloza (KB), Haller Hücresi (HH) ve Maksiller Aksesuar Ostium (MAO) idi. İstatistiksel analiz için Ki-kare (χ2) testi kullanıldı ve p<0,05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.
Bulgular: 18-82 yaş aralığındaki hastaların yaş ortalaması 47,57 idi. Çalışma grubunda, en az bir varyasyon gözlenme sıklığı kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı seviyede daha yüksekti (%96>%76) (p<0,05). Çalışma grubundaki sıklığı kontrol grubundaki sıklığına göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösteren tek varyasyon NSD idi (%64>%38) (p<0,05).
Sonuç: OMK’deki anatomik varyasyonlar maksiller sinüsü KMS için yatkın hale getirmekle birlikte KMS’nin mutlaka bir varyasyonun varlığı ile ilişkili olduğu anlamına gelmemektedir. Bu çalışmada KMS hastalarındaki en yaygın varyasyonlar NSD ve AMO idi. Ancak, sadece NSD’nin KMS’nin radyolojik bulgusu olarak kabul edilen 2 mm ve üstü mukozal kalınlaşma ile anlamlı bir ilişkisi bulundu.

Anahtar Kelimeler

maksiller sinüs, osteomeatal kompleks, sinüzit, anatomik varyasyon, mukozal kalınlaşma, radyoloji

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

Kaynakça

• 1. Whyte A, Boeddinghaus R. The maxillary sinus: physiology, development and imaging anatomy. Dentomaxillofac Radiol. 2019 Dec; 48(8):20190205.
• 2. Benninger MS, Ferguson BJ, Hadley JA, Hamilos DL, Jacobs M, Kennedy DW, et al. Adult chronic rhinosinusitis: definitions, diagnosis, epidemiology, and pathophysiology. Otolaryngol Head Neck Surg. 2003 Sep; 129(3 Suppl):S1-32.
• 3. Savolainen S, Eskelin M, Jousimies-Somer H, Ylikoski J. Radiological findings in the maxillary sinuses of symptomless young men. Acta Otolaryngol Suppl. 1997 529:153-7.
• 4. Maillet M, Bowles WR, McClanahan SL, John MT, Ahmad M. Cone-beam computed tomography evaluation of maxillary sinusitis. J Endod. 2011 Jun; 37(6):753-7.
• 5. Vallo J, Suominen-Taipale L, Huumonen S, Soikkonen K, Norblad A. Prevalence of mucosal abnormalities of the maxillary sinus and their relationship to dental disease in panoramic radiography: results from the Health 2000 Health Examination Survey. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 2010 Mar; 109(3):e80-7.
• 6. Kennedy DW, Zinreich SJ, Rosenbaum AE, Johns ME. Functional endoscopic sinus surgery. Theory and diagnostic evaluation. Arch Otolaryngol. 1985 Sep; 111(9):576-82.
• 7. Shin JM, Baek BJ, Byun JY, Jun YJ, Lee JY. Analysis of sinonasal anatomical variations associated with maxillary sinus fungal balls. Auris Nasus Larynx. 2016 Oct; 43(5):524-8.
• 8. Karki S, Pokharel M, Suwal S, Poudel R. Prevalence of Anatomical Variations of the Sinonasal Region and their Relationship with Chronic Rhinosinusitis. Kathmandu Univ Med J (KUMJ). 2016 Oct.-Dec.; 14(56):342-6.
• 9. Fadda GL, Rosso S, Aversa S, Petrelli A, Ondolo C, Succo G. Multiparametric statistical correlations between paranasal sinus anatomic variations and chronic rhinosinusitis. Acta Otorhinolaryngol Ital. 2012 Aug; 32(4):244-51.
• 10. Bolger WE, Butzin CA, Parsons DS. Paranasal sinus bony anatomic variations and mucosal abnormalities: CT analysis for endoscopic sinus surgery. Laryngoscope. 1991 Jan; 101(1 Pt 1):56-64.
• 11. Stallman JS, Lobo JN, Som PM. The incidence of concha bullosa and its relationship to nasal septal deviation and paranasal sinus disease. AJNR Am J Neuroradiol. 2004 Oct; 25(9):1613-8.
• 12. Capelli M, Gatti P. Radiological Study of Maxillary Sinus using CBCT: Relationship between Mucosal Thickening and Common Anatomic Variants in Chronic Rhinosinusitis. J Clin Diagn Res. 2016 Nov; 10(11):MC07-MC10.
• 13. Devaraja K, Doreswamy SM, Pujary K, Ramaswamy B, Pillai S. Anatomical Variations of the Nose and Paranasal Sinuses: A Computed Tomographic Study. Indian J Otolaryngol Head Neck Surg. 2019 Nov; 71(Suppl 3):2231-40.
• 14. Kim HJ, Jung Cho M, Lee JW, Tae Kim Y, Kahng H, Sung Kim H, et al. The relationship between anatomic variations of paranasal sinuses and chronic sinusitis in children. Acta Otolaryngol. 2006 Oct; 126(10):1067-72.
• 15. Zojaji R, Naghibzadeh M, Mazloum Farsi Baf M, Nekooei S, Bataghva B, Noorbakhsh S. Diagnostic accuracy of cone-beam computed tomography in the evaluation of chronic rhinosinusitis. ORL J Otorhinolaryngol Relat Spec. 2015 77(1):55-60.
• 16. White PS, Robinson JM, Stewart IA, Doyle T. Computerized tomography mini-series: an alternative to standard paranasal sinus radiographs. Aust N Z J Surg. 1990 Jan; 60(1):25-9.
• 17. Caglayan F, Tozoglu U. Incidental findings in the maxillofacial region detected by cone beam CT. Diagn Interv Radiol. 2012 Mar-Apr; 18(2):159-63.
• 18. White SC. Cone-beam imaging in dentistry. Health Phys. 2008 Nov; 95(5):628-37.
• 19. Balikci HH, Gurdal MM, Celebi S, Ozbay I, Karakas M. Relationships among concha bullosa, nasal septal deviation, and sinusitis: Retrospective analysis of 296 cases. Ear Nose Throat J. 2016 Dec; 95(12):487-91.
• 20. Papadopoulou AM, Chrysikos D, Samolis A, Tsakotos G, Troupis T. Anatomical Variations of the Nasal Cavities and Paranasal Sinuses: A Systematic Review. Cureus. 2021 Jan 15; 13(1):e12727.
• 21. Scribano E, Ascenti G, Loria G, Cascio F, Gaeta M. The role of the ostiomeatal unit anatomic variations in inflammatory disease of the maxillary sinuses. Eur J Radiol. 1997 May; 24(3):172-4.
• 22. Alsowey AM, Abdulmonaem G, Elsammak A, Fouad Y. Diagnostic Performance of Multidetector Computed Tomography (MDCT) in Diagnosis of Sinus Variations. Pol J Radiol. 2017 82:713-25.
• 23. Kantarci M, Karasen RM, Alper F, Onbas O, Okur A, Karaman A. Remarkable anatomic variations in paranasal sinus region and their clinical importance. Eur J Radiol. 2004 Jun; 50(3):296-302.
• 24. Azila A, Irfan M, Rohaizan Y, Shamim AK. The prevalence of anatomical variations in osteomeatal unit in patients with chronic rhinosinusitis. Med J Malaysia. 2011 Aug; 66(3):191-4.
• 25. Nitinavakarn B, Thanaviratananich S, Sangsilp N. Anatomical variations of the lateral nasal wall and paranasal sinuses: A CT study for endoscopic sinus surgery (ESS) in Thai patients. J Med Assoc Thai. 2005 Jun; 88(6):763-8.
• 26. Al-Qudah M. The relationship between anatomical variations of the sino-nasal region and chronic sinusitis extension in children. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 2008 Jun; 72(6):817-21.
• 27. Yenigun A, Fazliogullari Z, Gun C, Uysal, II, Nayman A, Karabulut AK. The effect of the presence of the accessory maxillary ostium on the maxillary sinus. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2016 Dec; 273(12):4315-9.
• 28. Bani-Ata M, Aleshawi A, Khatatbeh A, Al-Domaidat D, Alnussair B, Al-Shawaqfeh R, et al. Accessory Maxillary Ostia: Prevalence of an Anatomical Variant and Association with Chronic Sinusitis. Int J Gen Med. 2020 13:163-8.
• 29. Gursoy M, Erdogan N, Cetinoglu YK, Dag F, Eren E, Uluc ME. Anatomic variations associated with antrochoanal polyps. Niger J Clin Pract. 2019 May; 22(5):603-8.
• 30. Shetty S, Al Bayatti SW, Al-Rawi NH, Samsudin R, Marei H, Shetty R, et al. A study on the association between accessory maxillary ostium and maxillary sinus mucosal thickening using cone beam computed tomography. Head Face Med. 2021 Jul 14; 17(1):28.