Kadınların Kamusal Alanda Emzirmesinin Önündeki Engeller: Literatür İncelemesi

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 22 - 31, 21.08.2023

Dilek Uludasdemir , Sibel Peksoy Kaya

Öz

Bebeğin beslenmesinin yanı sıra anne-bebek arasındaki bağın güçlendirilmesinde emzirmenin önemli katkıları bulunmaktadır. Emzirme, en az iki yıl sürdürülmesi gereken bir beslenme yöntemidir. Anne yaşı, eğitim düzeyi, kültür, emzirme eğitimi alma, annenin çalışması gibi durumlar emzirmeyi etkileyen faktörler olarak sıralanmaktadır. Bu derlemenin amacı kamusal alanda emzirmenin önündeki engeller ile ilgili bilgi vermektir. Doğum sonrası dönemde bebeğin fiziksel ve zihinsel gelişiminin desteklenmesi için, emzirmenin en az altı ay kesintisiz sürdürülmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, emzirme çeşitli nedenlerle kesintiye uğramaktadır. Bu nedenlerden en sık göz ardı edilen faktörler arasında kamusal alanda emzirme olduğu söylenebilir. Kadınların kamusal alanda emzirirken dikkat çekmek istememesi, başkalarının rahatsız olduğunun fark edilmesi, süt salgısının diğer vücut sıvılarına (ter, idrar vb.) benzetilmesi, utanma, mahremiyet ve gözden kaybolmayı isteme gibi nedenler kamusal alanda emzirme ile ilgili çekinceler arasında yer almaktadır. Kamusal alanda emzirme toplum tarafından kabul edilse de, “Ne zaman?” ve “Nasıl?” yapılması gerektiğine dair sınırlamalar ve sosyal normlar bulunmaktadır. Ancak yapılan çalışmalarda erkekler, henüz çocuk sahibi olmayan kadınlar ve hatta çocuğunun yaşı büyük olan kadınlar tarafından emzirmenin kamusal alanda gizlenerek yapılması gereken bir durum olarak algılandığı vurgulanmaktadır. Bu algı nedeniyle emziren kadınlar kamusal alanda çocuklarını beslemek için emzirme dışında farklı beslenme yöntemlerine başvurmaktadırlar. Kadınlar kamusal alanda bebek beslenmesini modifiye etmekte (sağılmış süt verme, mama verme, biberonla besleme gibi), kısa süreli emzirmekte ve emzirmeyi sonlandırabilmektedir. Primer görevi sağlığın korunması ve geliştirilmesi olan hemşirelerin, emzirmenin önündeki bu engelin farkında olması oldukça önemlidir. Kadınların kamusal alanda emzirme ile ilgili düşüncelerinin, karşılaştıkları sorunların belirlenmesi ve bu sorunlara yönelik önleme ve müdahale çalışmalarında hemşirelerin yer alması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Emzirme, bebek, beslenme, hemşire, kadın, kamusal alan

Kaynakça

• 1. Victora CG, Bahl R, Barros AJ, França GV, Horton S, Krasevec J, Murch S, Sankar MJ, Walker N, Rollins NC, Group TL. Breastfeeding in the 21st century: epidemiology, mechanisms, and lifelong effect. The Lancet. 2016;387(10017):475-90. doi:10.1016/S0140-6736(15)01024-7
• 2. World Healt Organization (2022). Children: improving survival and well-being. [Erişim tarihi: 12.01.23]. Erişim adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/children-reducing-mortality
• 3. UNICEF, Global Breastfeeding Collective, 2022 [Erişim tarihi: 12.01.23]. A global breastfeeding call to action. Erişim adresi: https://www.globalbreastfeedingcollective.org/
• 4. United Nations, Sustainable Development Goals [Erişim tarihi: 12.01.23]. Erişim adresi: https://www.un.org/sustainabledevelopment/health/
• 5. UNICEF Türkiye, Basın Bülteni, [Erişim tarihi: 12.01.23]. Erişim adresi: https://www.unicef.org/turkiye/bas%C4%B1n-b%C3%BCltenleri/t%C3%BCm-d%C3%BCnyada-bebekler-ve-anneler-emzirmeye-yat%C4%B1r%C4%B1m-yap%C4%B1lmamas%C4%B1n%C4%B1n-olumsuz
• 6. Global Breastfeeding Scorecard, 2017, [Erişim tarihi: 12.01.23]. Erişim adresi: https://cdn.who.int/media/docs/default-source/breastfeeding/global-breastfeeding-collective/global-bf-scorecard-2017.pdf?sfvrsn=d5ebb905_5&download=true
• 7. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2018 [Erişim tarihi: 12.01.23]. Erişim adresi: https://fs.hacettepe.edu.tr/hips/dosyalar/Ara%C5%9Ft%C4%B1rmalar%20-%20raporlar/2018%20TNSA/TNSA2018_ana_Rapor_compressed.pdf
• 8. Global Breastfeeding Scorecard, 2022 [Erişim tarihi: 12.01.23]. Erişim adresi: https://www.globalbreastfeedingcollective.org/media/1921/file
• 9. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Kadın ve Üreme Sağlığı Daire Başkanlığı, 2017 [Erişim tarihi: 12.01.23]. Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kadin-ve-ureme-sagligi-programlari/anne-dostu-hastane-program%C4%B1.html#:~:text=Program%C4%B1n%20amac%C4%B1%3B%20anne%20sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20hizmetlerinin,%C3%9Cniteleri%E2%80%9Dnin%20olu%C5%9Fturulmas%C4%B1%20esas%20al%C4%B1nm%C4%B1%C5%9Ft%C4%B1r.
• 10. Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Çocuk ve Ergen Dairesi Başkanlığı, 2017, [Erişim tarihi: 12.01.23]. Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/cocukergen-bp-liste/anne-s%C3%BCt%C3%BCn%C3%BCn-te%C5%9Fviki-ve-bebek-dostu-sa%C4%9Fl%C4%B1k-kurulu%C5%9Flar%C4%B1-program%C4%B1.html
• 11. Halk Sağlığı Okulu, 2019 [Erişim tarihi: 12.01.23]. Erişim adresi: https://www.halksagligiokulu.org/Kitap/Detay/egitimciler-icin-egitim-rehberiureme-sagligi-modulleri/8ebbe31a-7a5d-4c02-b310-9f1e2fcaadb0
• 12. Resmi Gazete, 4857 nolu Iş Kanunu, Sayı: 25134, [Erişim tarihi: 12.01.23]. Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.657.pdf
• 13. Resmi Gazete, 657 nolu Devlet Memurları Kanunu, Sayı: 12056, [Erişim tarihi: 12.01.23]. Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.657.pdf
• 14. Resmi Gazete, Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik, Sayı: 28737, [Erişim tarihi: 12.01.23]. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/08/20130816-8.htm
• 15. Sağlık Bakanlığı, 2016. [Erişim tarihi: 12.01.23]. Erişim adresi: https://www.saglik.gov.tr/TR,2568/bremzirme-surdurulebilir-kalkinma-icinbrbir-anahtardir.html
• 16. Erkal Aksoy Y, Ünal F, İnçke G, Çil G, Oruç K, Yılmaz T, Yıldırım Ş, Dereli Yılmaz S. Postpartum depresyonun emzirme üzerine etkisi. GÜ Sağ. Bil. Derg. 2016;5(3):90-96. https://dergipark.org.tr/en/pub/gumussagbil/issue/23823/253800
• 17. Özkan SA, Bozkurt AM, Korkmaz B, Yılmaz G, Küçükkelepce DŞ. Postpartum birinci ayda depresyon ve emzirme özyeterliliği arasındaki ilişki. HÜ Hem. Fakült Derg. 2019;6(1):28-35.
• 18. Yeşildere-Sağlam H, Özerdoğan N, Gürsoy E. Çalışan kadınlarda emzirme: Emzirmenin başlatılması ve sürdürülmesini etkileyen faktörler, emzirme politikaları. Türkiye Klinikleri J Health Sci. 2020;5(2):338-344. doi: 10.5336/healthsci.2019-70141
• 19. Amir LH. Breastfeeding in public: "You can do it?". Int Breastfeed J. 2014;9(1):187. doi: 10.1186/s13006-014-0026-1
• 20. Zhao Y, Ouyang YQ, Redding SR. Attitudes of chinese adults to breastfeeding in public: A Web-Based Survey. Breastfeed Med. 2017;12:316–321. doi: 10.1089/bfm.2017.0013
• 21. Türk Dil Kurumu, 2022. Güncel Türkçe Sözlük, [Erişim tarihi: 12.01.23]. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/
• 22. Demir Ş, Sesli M. Kamusal Alan (Türkiye’de Kamusal Alan Kavramlaştırılmasının Muhtevası: Tektiplilik mi, Çoğulculuk mu?). Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2007;2(1):273-292. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gopsbad/issue/48544/616290
• 23. Arizona Department of Health Services. Breastfeeding in Public: Anytime, Anywhere!. 2020 [Erişim tarihi: 12.01.23]. Erişim adresi: https://www.azdhs.gov/documents/prevention/nutrition-physical-activity/breastfeeding/breastfeeding-in-public.pdf
• 24. National Health Service, 2020. Breastfeeding in public, [Erişim tarihi: 12.01.23]. Erişim adresi: https://www.nhs.uk/conditions/baby/breastfeeding-and-bottle-feeding/breastfeeding/breastfeeding-in-public/#:~:text=It%20is%20illegal%20for%20anyone,Ask%20breastfeeding%20friends%20for%20recommendations.
• 25. Kaya Z, Yılmaz B, Satılmış İ.G. Views and attitudes toward breastfeeding in public places. Journal of Health Science and Profession. 2019; 6(3): 595-609.
• 26. Vilar-Compte M, Hernández-Cordero S, Ancira-Moreno M, Burrola-Méndez S, Ferre-Eguiluz I, Omaña I, Pérez Navarro C. Breastfeeding at the workplace: a systematic review of interventions to improve workplace environments to facilitate breastfeeding among working women. International Journal for Equity in Health, 2021;20(1):1-21.
• 27. Demirçelik Y, Örsdemir Hortu H, Üzüm Ö, Eliaçık K, Helvacı M. Bir eğitim araştırma hastanesinde çalışan annelerin sosyal destek ve iş yeri emzirme koşullarının emzirme süresine etkisi. Forbes J. Med. 2021;2(1):25-30.
• 28. Sağlam HY, Özerdoğan N, Gürsoy E, Çağan, Ö Çalışan. Kadınlarda emzirmenin başlatılma ve sürdürülme zamanıyla ilişkili faktörler. MÜ TF. Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Derg. 2020;10(3);468-480.
• 29. Horwood C, Surie A, Haskins L, Luthuli S, Hinton R, Chowdhury A, Rollin N. Attitudes and perceptions about breastfeeding among female and male informal workers in India and South Africa. BMC Public Health, 2020;20(1):1-12.
• 30. Amin RM, Said ZM, Sutan R, Shah SA, Darus A, Shamsuddin K. Work related determinants of breastfeeding discontinuation among employed mothers in Malaysia. Int. Breastfeeding J. 2011;6(1):1-6.
• 31. Titaley CR, Dibley MJ, Ariawan I, Mu’asyaroh A, Alam A, Damayanti R, Fahmida U. Determinants of low breastfeeding self-efficacy amongst mothers of children aged less than six months: results from the BADUTA study in East Java, Indonesia. Int Breastfeeding J. 2021;16(1):1-15.
• 32. Altunel Ü, Özaydın T. Annelerin emzirmeyi sonlandırma yöntemleri ve sonlandırma kararlarını etkileyen faktörler. Sürekli Tıp Eğit. Derg. 2022;31(4):271-280.
• 33. Hauck YL, Bradfield Z, Kuliukas L. Women's experiences with breastfeeding in public: An integrative review. Women and Birth, 2021;34(3):e217-e227.
• 34. Coomson JB, Aryeetey R. Perception and practice of breastfeeding in public in an urban community in Accra, Ghana. Int. Breastfeeding J.2018; 13(1):1-10.
• 35. Groleau D, Souliere M, Kirmayer LJ. Breastfeeding and the cultural configuration of social space among Vietnamese immigrant woman. Health Place. 2006;2 (4): 516-526. 10.1016/j.healthplace.2005.08.003
• 36. Groleau D, Sigouin C, D'Souza NA. Power to negotiate spatial barriers to breastfeeding in a western context: When motherhood meets poverty. Health Place. 2013;24: 250-259. 10.1016/j.healthplace.2013.08.011
• 37. Scott JA, Kwok YY, Synnott K, Bogue J, Amarri S, Norin E, Gil A, Edwards CA. Other Members of the INFABIO Project Team. A comparison of maternal attitudes to breastfeeding in public and the association with breastfeeding duration in four European countries: results of a cohort study. 2015;42(1):78–85. https://doi.org/10.1111/birt.12138
• 38. Boyer K: Affect, corporeality and the limits of belonging: breastfeeding in public in the contemporary UK. Health Place. 2012;18 (3): 552-560. 10.1016/j.healthplace.2012.01.010
• 39. Scott JA. Attitudes to Breastfeeding. Infant Feeding Practices. 2010:39–54. doi:10.1007/978-1-4419-6873-9_3
• 40. Dellen SA, Wisse B, Mobach MP, Albers CJ, Dijkstra A. A cross-sectional study of lactation room quality and Dutch working mothers’ satisfaction, perceived ease of, and perceived support for breast milk expression at work. Int Breastfeeding J. 2021;16(1):1-13.
• 41. Wang X, Han J, Lichtfouse E. Unprotected mothers and infants breastfeeding in public amenities during the COVID-19 pandemic. Environmental Chemistry Letters, 2020;18(5):1447-1450.
• 42. Unıcef, Breastfeeding support in the workplace a global guide for employers, [Erişim tarihi: 10.01.23]. Erişim Adresi: https://www.unicef.org/media/73206/file/Breastfeeding-room-guide.pdf
• 43. Grant A, Pell B, Copeland L, Brown A, Ellis R, Morris D, Phillips R. Views and experience of breastfeeding in public: A qualitative systematic review. Maternal & Child Nutr. 2022;18(4):e13407.
• 44. Stuebe AM, Bonuck K. What predicts intent to breastfeed exclusively? Breastfeeding knowledge, attitudes, and beliefs in a diverse urban population. Breastfeeding Med. 2011; 6(6): 413-420.
• 45. Johns HM, Forster DA, Amir LH, McLachlan HL. Prevalence and outcomes of breast milk expressing in women with healthy term infants: a systematic review. BMC Pregnancy Childbirth. 2013;13: 212- 232.
• 46. Tiryaki Ö, Altınkaynak S. Emzirme Danışmanlığında Hemşirenin Rolü. Sürekli Tıp Eğitimi Derg. 2021;30(3): 218-224.
• 47. Topal S, Çınar N, Altınkaynak S. Emzirmenin anne sağlığına yararları. J of Human Rhythm.2017; 3(1): 25-31.
• 48. Rollins Nigel C, Bhandari N. Hajeebhoy N, Horton S, Lutter CK, Martines JC, Piwoz E, Richter LM, Victora CG. Why invest, and what it will take to improve breastfeeding practices?. The Lancet, 2016; 387(10017): 491–504. doi:10.1016/S0140-6736(15)01044-2