Korunmaya Muhtaç Çocuklara Sağlanan Bakım Yöntemlerine Bir Bakış: Sistematik Derleme

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 3, 36 - 43, 30.12.2023

Hacer Delibaş Evrim Kızıler

Öz

Giriş ve Amaç: Korunma ihtiyacı olan çocuklara sağlanan bakım hizmetleri önemli sosyal politika problemlerinden birisi olup, bu niteliğini hala sürdürmektedir. Korunmaya ihtiyacı durumuna gelmiş çocuğun ailesi tarafından bakım ve korumasını sağlayıcı hizmetlere öncelik sağlanmalıdır. Bu sistematik derlemenin amacı; ülkemizde korunmaya muhtaç çocuklara sağlanmış olan bakım yöntemlerine bağlı yapılan araştırmaların sistematik yöntemle incelenmesidir.
Yöntem: Tanımlayıcı olarak yapılan bu araştırmada; PubMed veri tabanında “Care method, nursing, child in need of protection, Turkey” anahtar kelimeleri ile Ulakbim, Türk Medline ve Ulusal Tez Tarama veri tabanları ile ülkemizde yayınlanan, online ve editörlü olan “hemşirelik, korunmaya muhtaç çocuk, bakım yöntemi” anahtar kelimeleriyle tarama yapılarak 2012-2022 tarihlerinde yapılan hemşirelik araştırmaları incelenmiştir.
Bulgular: Yapılan araştırmalar Türkiye’de 2012 ve 2022 tarihleri arasında korunmaya muhtaç çocukların bakım yöntemlerini belirlemeye yönelik yapılmış 6’sı doktora tezi, 23’ü yüksek lisans tezi, 8’i olgu sunumu ve 20’si araştırma makalesi olmak üzere toplam 57 çalışma olduğu belirlenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda yüksek lisans düzeyinde yapılan çalışmaların doktora çalışmalarına oranla daha fazla olduğu saptanmıştır.
Sonuç: Korunmaya muhtaç olan çocuklara yönelik uygulanan kurum ve koruyucu aile bakım yöntemleri olarak iki türlü bakım söz konusudur. Bu iki yöntemden ideali, koruyucu aile bakımı yöntemidir. Yapılmış olan çalışmalar incelendiğinde korunmaya muhtaç çocuklara verilen koruyucu aile bakımı uygulaması, son zamanlarda artan bir hizmet olarak görülmektedir. Kurum bakımı modeli ile kıyaslandığında çocuk sağlığı bakımından daha iyi sonuçlar verecek olan bu modelin bundan sonraki dönemlerde daha fazla tercih edileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bakım, Çocuk, Hemşirelik, Korunma, Muhtaç, Yöntem

Kaynakça

• 1. Küsmez B. Korunma İhtiyacı Olan Çocuklar İçin Kurumsal ve Alternatif Hizmet Modelleri: Bir Değerlendirme. International Journal of Social and Humanities Sciences (IJSHS) 2020; 4(3): 201-225.
• 2. Gökçearslan Çifci DE. Türkiye'de ve Dünyada Korunmaya İhtiyacı Olan Çocuklara Yönelik Hizmetlerin Tarihsel Gelişimi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 2009; 19(19): 53-66.
• 3. Çocuk Koruma Kanunu. Resmi Gazete (No:5395). 2005 Temmuz 3. Erişim adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/07/20050715-1.htm
• 4. Şenocak H, Korunmaya Muhtaç Çocuklara Sağlanan Bakım Yöntemleri. Journal of Social Policy Conferences 2010;0(51):177-228. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusskd/issue/893/9976
• 5. Gökçe B. Kimsesiz Çocuklar Sorunu, Ankara: Sağlık Sosyal Yardım Bakanlığı Sosyal Hizmetler Genel Müdürlüğü Yayınları;1971: s 43.
• 6. Akoğlu G, Ergül C, Duman Y. Etkileşimli kitap okuma: Korunmaya muhtaç çocukların alıcı ve ifade edici dil becerilerine etkileri. İlköğretim Online Dergisi. 2014;13(2):622-639. Erişim adresi: http://ilkogretimonline.org.tr/index.php/io/article/view/2123
• 7. Aydın E. Sosyal ve Ekonomik Destek Alan Bireylerin Sosyal Destek Algı Düzeylerinin İncelenmesi: Trabzon Örneği (Doktora Tezi). Gümüşhane: Gümüşhane Üniversitesi; 2021.
• 8. Aslan E. Ankara Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü'ne Bağlı Çocuk Evlerinde Çalışan Bakım Elemanları ve Çocuk Evi Sorumlularının İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyleri (Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi; 2016.
• 9. Tomanbay İ. Sosyal çalışma sözlüğü Ankara: Selvi Yayınları;1999
• 10. Geçtan E. Erich Fromm ve İnsancı Psikoloji. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES). 2019;13(1):119-129.
• 11. Sargın N. Çocuklarda Ruh Sağlığı.Konya: Eğitim Yayınevi; 2015: s.43.
• 12. Yolcuoğlu İG. Türkiye'de Çocuk Koruma Sisteminin Genel Olarak Değerlendirilmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 2009; 18(18): 43-58.
• 13. Ljzendoorn MH, Palacios J, Sonuga Barke E, Gunnar MR, Vorria P, McCall RB, et al. Children in institutional care: Delayed development and resilience. Monogr Soc Res Child Development 2011; 76(4): 8-30.
• 14. Tuncer B, Erdoğan T. Korunmaya Muhtaç Çocuklar ve Korunmaya Muhtaç Çocuklara Sağlanan Bakım Yöntemleri. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD). 2018; 3(2): 515-527.
• 15. Şavlı H. Çocuk Evlerinde Kalan Korunmaya Muhtaç Çocukların Sosyalizasyonu Küçükçekmece Örneği (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Üsküdar Üniversitesi; 2018.
• 16. Özdemir F. Korunmaya Muhtaç Çocuklar için Koruyucu Aile Bakımı (Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi; 1996.
• 17. Yanardağ U. Kurum Bakımı Hizmetlerinden Yararlanmış Bireylerin Kurum Bakımı Sonrası Yaşam Deneyimleri Üzerine Nitel Bir Araştırma. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi 2019; 3(2): 60-78. Retrieved from: https://dergipark.org.tr/en/pub/tushad/issue/51701/643816
• 18. Kang H, Woo S, Chun J, Nho C, Chung IJ. Developmental outcomes among Korean adolescents in out-of-home care: A longitudinal study comparing kinship foster care and institutional care. Children and Youth Services Review, 2017; 76: 118-124.
• 19. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü Faaliyet Raporu, Ankara: SHÇEK Yayınları, 2006.
• 20. ÇHGM. Türkiye geneli kuruluş ve hizmet verileri ÇHGM İstatistikleri.Ankara: 2017.
• 21. 21.21. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Faaliyet Raporu 2019. Erişim adresi: https://ailevecalisma.gov.tr/media/49934/acshb_2019_ yili_faaliyet_raporu.pdf
• 22. Yazıcı E. Türkiye’de Korunmaya Muhtaç Çocuklara Yönelik Sosyal Hizmetler Kurum Bakım Hizmetinden Yararlanmış Bireyler Üzerine Bir Araştırma (Doktora Tezi) İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi;2013.
• 23. Pak Z. Erken Gelişim Döneminde Korunmaya Muhtaç Çocuklarda Bağlanma Örüntüleri: Bakım Koşulları ve Bakım Elemanları Beyanlarından Bir Değerlendirme (Yüksek Lisans Tezi) Sakarya: Sakarya Üniversitesi; 2018.