TÜRKİYE ATOM ENERJİSİ KURUMU PROTON HIZLANDIRICI TESİSİ AR-GE DEMET İLETİM HATTI İÇİN KUADRUPOL VARYASYON YÖNTEMİ KULLANILARAK DEMET ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ ÇALIŞMASI

Yıl 2018, Cilt: 30 Sayı: 1, 42 - 52, 26.06.2018

Alper Nazmi Yuksel , Serdar Bulut , Nihal Oyku Serin Erdal Recepoglu

Öz

TAEK’in ana politikası, ülkemize olabilen en
büyük katma değeri sağlamak maksadıyla, nükleer teknolojilerin ülkemize
transfer edilmesiyle birlikte, ülkemizin nükleer teknolojinin ürünlerinden daha
çok faydalanır duruma gelmesini sağlamaktır. Söz konusu hedeften hareketle, ülkemizde
nükleer tıpta teşhis amacıyla kullanılan ve hâlihazırda ithal edilmekte olan radyoizotoplar
ile bunların radyofarmasötiklerinin üretimi, kalite kontrolü ve hasta dozu olarak
dağıtımını gerçekleştirmek amacıyla 2012 yılında Sarayköy Nükleer Araştırma ve
Eğitim Merkezi'nde TAEK PHT kurulmuştur. TAEK-PHT’nin devreye alınmasıyla
birlikte, radyoizotop ve radyofarmasötik üretimi, kalite kontrolü ve
araştırma-geliştirme çalışmalarına yönelik olarak tasarlanan çok amaçlı bir tesis
olan hızlandırıcı teknolojileri için önemli bir altyapı Türkiye'de ilk kez
kurulmuştur. Bu sayede, yüklü parçacık aktivasyonuna dayanan malzeme
araştırmaları, nükleer fizik, endüstriyel uygulamalar üzerine çalışmalar ile aynı
zamanda hızlandırıcı teknolojileriyle alakalı eğitim çalışmalarının TAEK-PHT’de
yapılması hedeflenmektedir. Söz konusu amaçlara uygun olarak, ülkemizdeki
üniversite ve enstitülerin protona dayalı uygulama taleplerinin karşılanmasına
yönelik olarak gerekli alt yapı oluşturma çalışmalarına TAEA-PHT’de başlanmıştır.
Bu bağlamda çalışmanın ilk bölümünde TAEK-PHT Ar-Ge ışınlama odasındaki demet
hattında, proton demetinin spot, emitans, akım ve enerji parametrelerinin
ölçülebilmesi için yapılan düzenlemeler paylaşılmıştır. Çalışmanın ikinci
bölümü olarak ise mevcut Ar-Ge demet hattındaki proton demetinin emitans
değerinin, kuadrupol varyasyon metodu ile belirlenmesi üzerine elde edilen
sonuçlar sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

parçacık hızlandırıcıları, siklotron, proton demeti, demet iletim hattı, kuadrupol mıknatıs, kuadrupol varyasyon (tarama) yöntemi, demet spotu, demet emitansı, twiss parametreleri

A STUDY ON THE DETERMINATION OF THE BEAM CHARACTERISTICS OF R&D BEAM TRANSPORT LINE OF TURKISH ATOMIC ENERGY AUTHORITY PROTON ACCELERATOR FACILITY BY USING QUADRUPOLE VARIATION METHOD

Öz

Main policy of TAEA is to enhance the use of
products of nuclear technology by applying it for the utmost benefits of
Turkey. As moving from this goal, TAEA PAF was established at Sarayköy Nuclear
Research and Training Center in 2012 in order to produce, quality control and
patient dose distribution of currently imported radioisotopes and their
radiopharmaceuticals which are used for diagnosis purpose for nuclear medicine
in Turkey. By the commissioning of TAEA-PAF, an infrastructure for accelerator
technology with an multi-purpose facility that is designed for radioisotope and
radiopharmaceutical production, quality control and research and development
studies established in Turkey for the first time. Thus, some studies based on
charged particle applications on material science, nuclear physics, industry and
also training regarding accelerators technologies are projected in TAEA-PAF
also. In accordance with these objectives, the studies have been started at
TAEA-PAF to build required infrastructure in order to service for proton based
application requests of universities and institutes in our country. The first
part of the study; it is explained that the arrangements on the existing Beamline
1.1 in the TAEA PAF R&D irradiation vault to make it possible to measure
the proton beam parameters such as beam spot, emittance, current and energy. In
the second part, the results on the determination of the emittance value of the
proton beam in the existing R&D Beamline 1.1 by the quadrupole variation method
are presented.

Anahtar Kelimeler

particle accelerators, cyclotron, proton beam, beam transport line, quadrupole magnet, quadrupole variation (scanning) method, beam spot, beam emittance, twiss parameters

Kaynakça

• Anonymous. (2008). IBA Cyclone® 30 Product Description Booklet (C30-TPD-R03), p.29.
• Anonymous. (2012). IAEA Radioisotopes and Radiopharmaceuticals Series No: 4 Cyclotron Produced Radionuclides: Operation and Maintenance of Gas and Liquid Targets, p. 5-11.
• Anonymous. (2016). Fiji Beam Profiler’s Image-J software. Access Website: https://imagej.net/Fiji. Date: 28th April 2018.
• Braun, H. (2008). CAS Beam Diagnostic Course, 2.6.2008, Dourdan.
• Dehnel, M.P. (2005). Beamline developments in commercial cyclotron facilities, Nuclear Instrument and Methods in Physics Research B 241, p.655-659.
• Forck, P. (2011). Lecture Notes on Beam Instrumentation and Diagnostics, JUAS Course, January–March 2011.
• Minty, M. (2004). Diagnostics II-Lecture Notes, CERN Accelerator School, Sept 2004.
• Nesteruk, K. (2015). Study of the Transverse Beam Emittance of the Bern Medical Cyclotron, Proceeding of IBIC 2015, Melbourne, Australia.
• Raich, U. (2009). Emittance Measurement, Accelerator Beam Diagnostics USPAS 09, New Mexico Albuquerque NM, June 23-26, 2009.
• Yuksel, A.N. (2008). Radioisotope Production by The Cyclotron Type Accelerator and Utilization of These Radioisotopes in Medical/ Industrial Areas (Master Thesis), 127 p, Ankara University. Access Website: http://acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/24317/
• Yuksel, A.N. (2011). Beam Transport Line (BTL) Design Studies For 15-30 MeV Proton Beam for R&D Applications. BPL, 19, 191049, pp. 428-437.