Kayseri'de kahvehane, kafeterya ve lokantalarda hizmet verenlerin tütün kontrolü yasasına uyma ve destek durumu

Yıl 2016, , 23 - 31, 04.05.2016

Elçin Balcı , Ahmet Öztürk , İskender Gün Şule Şarlı

https://doi.org/10.20518/thsd.67154

Öz

Amaç: Bu çalışmada, yürürlüğe girmesinden bir yılın üzerinde bir süre geçtikten sonra Tütün Kontrolü Yasası’na kahvehane, kafeterya ve lokanta işveren ve çalışanlarının bakış açılarının, Tütün Kontrolü Yasası’nın getirdiği yasaktan etkilenme durumlarının ve yasaya uyma durumlarında değişiklik olup olmadığının ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Yöntem: Çalışma 2010 yılı Ekim ayı içerisinde, Kayseri İl Merkezindeki 405 kahvehane, kafeterya ve lokantada hizmet vermekte olan 1161 kişi üzerinde yapılan kesitsel tipte bir araştırmadır. 25 sorudan oluşan bir anket işyerlerinde yüz yüze görüşülerek uygulanmıştır. Bulgular: Kahvehane, kafeterya ve lokantaların kapalı bölümlerinde sigara içilmesine yasak getiren Tütün Kontrolü Yasası’nı araştırmaya alınanların %41.4’ü tamamen desteklerken, %45.8’si kısmen desteklediklerini, %12.8’i ise bu düzenlemeye tamamen karşı olduklarını belirtmişlerdir. Yasağı destekleme oranı kahvehane çalışanlarında, halen sigara içenlerde, açık alanı bulunmayan yerlerde çalışanlarda ve işveren/işyeri sorumlusu olarak çalışanlarda anlamlı şekilde daha düşüktür (p<0.05). Bireylerin %44.4’ü yasal düzenleme sonrası müşteri sayılarının azaldığını, %37.3’ü değişmediğini, %5.2’si ise arttığını belirtmiş, %13.1’i yorum yapmamıştır. Müşterilerin azaldığını belirtenlerin oranı açık alanı bulunmayan yerlerde çalışanlarda, sigara içenlerde ve kahvehane çalışanlarında daha yüksektir. Çalışanların %16.0’ı müşterilerin bu düzenlemeye her zaman olumlu baktıklarını, %58.8’i ise ilk zamanlar olumsuz tepkiler olsa da artık alışıldığını belirmişlerdir. Yasal düzenleme öncesine göre çalışanların hem işyerinde hem de gün boyunca içtikleri sigara sayısının anlamlı olarak düştüğü tespit edilmiştir. Sonuç: Bu sonuçlar, yasal düzenlemenin - çalışanlarda henüz yeterli desteğe ulaşmasa da - olumlu sonuçlar vermeye başladığını göstermektedir. Özellikle kapalı ortamlarda sigara içmenin zararlı olmayabileceğini düşünenler başta olmak üzere çalışanların pasif içiciliğin kendi sağlıklarına olası etkileri üzerine bilinçlendirilmesiyle yasaya desteğin artacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Sigara yasağı, destek, kahvehane, lokanta, pasif içicilik

Anahtar Kelimeler

Sigara yasağı, destek, kahvehane, lokanta, pasif içicilik

The situation of being supported and conformed to the tobacco control law by the people serving in coffee houses, cafes and restaurants in Kayseri

Öz

Objective: In this study it was aimed to reveal the opinions about smoking ban of the employers and employees in coffee houses, cafes and restaurants and their situation of being affected from the ban and the effects of smoke-free workplaces on smoking. Method: It is a cross-sectional type research done over 1161 individuals serving in 405 coffee houses, cafes and restaurants in Kayseri in October 2010. This survey including 25 questions was applied to people interviewing personally. Results: 41.4% of the individuals who took part in this survey fully supported the ban, 45.8% supported partly and 12.8% stated that they were completely against the ban. The rate of supporting the ban was significantly lower among those working in coffee houses, having smoking habits, working in places with no outdoor area and those who are employers or responsible for the workplace. 44.4% of the individuals pointed out that the number of their customers decreased after the legal regulation. 37.2% of stated that the rate of their customers unchanged and 5.2% pointed out that it increased after the regulation, 13.1% did not express an opinion. The rate of the individuals who stated that the number of their customers decreased was higher among those who work in places which don’t have outdoor area and work in coffee houses. 16.0% of the individuals stated that their customers always had positive look to the ban, 58.8% them pointed out that their customers got accustomed to it despite the earlier negative reactions. It has been found out the number of the cigarettes they smoke has decreased significantly both in workplace and daily compared before the legal regulation. Conclusion: It can be seen that these result have started to give positive impacts one year after the legal regulation although the support has not reached the desired level yet. The support to the regulation is thought to increase with making employees and particularly those who think smoking indoors may not be harmful conscious of possible effects of passive smoking to their own health.

Key words: Smoking ban, support, coffee house, restaurant, passive smoking

Kaynakça

• 1. Küresel Yetişkin Tütün Araştırması 2012. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. TC Sağlık Bakanlığı Yayın No:948, Ankara 2014.
• 2. World Health Organization. WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2013: Warning about the Dangers of Tobacco, Geneva 2011.
• 3. Mollahaliloğlu S, Bora Başara B, Eryılmaz Z (Eds). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2010. Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Sağlık Bakanlığı Kalkan Matbaacılık, 2011.
• 4. Bilir N, Özcebe H. Kapalı ortamda sigara içilmesinin yasaklanması uygulamasının iç ortam hava kalitesine etkisi. Tuberk Toraks 2012;60(1):41-46.
• 5. Melberg HO, Lund KE. Do smoke-free laws affect revenues in pubs and restaurants? Eur J Health Econ 2012;13:93– 99.
• 6. Fichtenberg CM, Glantz SA. Effect of smoke-free workplaces on smoking behaviour: systematic review. BMJ 2002; 325:188-194.
• 7. Öztürk A, Poyrazoğlu S, Şarlı Ş. The short term effect of the law prohibiting smoking in enclosed areas upon the smoking conditions of employees in Kayseri, Turkey. Turk J Med Sci 2011;41(1):165-171.
• 8. Doruk S, Çelik D, Etikan İ ve ark. Tokat’da kapalı alanlarda sigara içiminin engellenmesine dair yasaya ilişkin işletme çalışanlarının bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi. Tuberk Toraks 2010;58(3):286-292.
• 9. Çan G, Topbaş M, Yılmaz AY ve ark. Trabzon İl Merkezinde sigara yasağı ile ilgili bilgi ve tutumlar. TAF Prev Med Bull 2011;10(3):275-280.
• 10. Kumru G, Oruç Ç, Polat S ve ark. Ankara’da bazı yemek yenen işletmelerde 4207 sayılı “Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun’a uyum ve bu işletmelerde çalışanların, işverenlerin kanuna yaklaşımları. Toplum Hekimliği Bülteni 2009;28(2):12-19.
• 11. Liu R, Hammond SK, Hyland A et al. Restaurant and bar owners’ exposure to secondhand smoke and attitudes regarding smoking bans in five Chinese cities. Int. J. Environ. Res. Public Health 2011; 8: 1520- 1533.
• 12. Borland R, Yong H-H, Siahpush M et al. Support for and reported compliance with smoke-free restaurants and bars by smokers in four countries: findings from the International Tobacco Control (ITC) Four Country Survey. Tobacco Control 2006;15(Suppl III):iii34–iii41.
• 13. Hahn, EJ, “Smokefree Legislation: A review of health and economic outcomes 76.
• 14. Loomis BR, Shafer PR, van Hasselt M. The economic impact of smoke-free laws on restaurants and bars in 9 states. Prev Chronic Dis 2013;10:120-127.
• 15. Kayani N, Cowan SR, Homan SG, Wilson J, Warren VF, Yun S. Economic Effect of Smoke-Free Ordinances on 11 Missouri Cities.. Preventing Chronic Disease 2012: 9: 110277.
• 16. García-Altés A, Pinilla J, Dell'Olmo MM, Fernández E, López MJ. Economic Impact of Smoke-Free Legislation: Did the Spanish Tobacco Control Law Affect the Economic Activity of Bars and Restaurants? Nicotine Tob Res 2015 Jan 12. doi: 10.1093/ntr/ntu346
• 17. Talias MA, Savva CS, Soteriades ES, Lazuras L. The effect of smoke-free policies on hospitality industry revenues in Cyprus: an econometric approach. Tob Control. 2014 Oct 7. doi: 10.1136/tobaccocontrol- 2013-051477.
• 18. Candioti C, Rossini G, Guiguet ED, Costa O, Schoj V. Economic evaluation of a 100% smoke-free law on the hospitality industry in an Argentinean province Salud Publica Mex 2012;54:225-232.
• 19. Braverman MT, Aarø LE, Hetland J. Changes in smoking among restaurant and bar employees following Norway's comprehensive smoking ban. Health Promot. Int. 2008;23(1):5-15.
• 20. Özcebe H, Biçer B K, Bilir N et al. Evaluation of Tobacco Control Law at Cafe’ and Restaurants. Eurasian J Pulmonol 2015; 17: 42-8
• 21. Özcebe H, Biçer BK, Evran AÇ, Matola BW, Kiraz S, Kaplan YG. Türkiye’nin Kapsamlı Tütün Kontrol Yasasından İki Sene Sonra Kahvehane Müşterilerinin Görüşleri (Ankara, 2011) Turk Toraks Derg 2013; 14: 11-8.
• 22. Ulusal Tütün Kontrol Eylem Planı (2015- 2018) http://www.havanikoru.org.tr/dosya/eyle m_plani/ulusal-tutun-kontrol-programieylem-plani.pdf (erişim tarihi: 19.02.2016)