Nikotin (Sigara) Bağımlılığının Anksiyete ve Depresyonla İlişkisi

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 2, 170 - 185, 26.04.2025

Ertuğrul Akgöz

Öz

Sigara ve tütün ürünlerinin kullanımının artması, bu ürünlerin bağımlılığa dönüşmesiyle birlikte anksiyete ve depresyon gibi ruhsal sorunlarda da artışa neden olmaktadır. Anksiyete ve depresyon, günümüzde en yaygın ruh sağlığı problemlerinden biri haline gelmiştir. Bu çalışmada, sigara bağımlılığının anksiyete ve depresyon ile ilişkisini inceleyen bir literatür taramasına yer verilmiştir. Literatürdeki çalışmalar, sigara bağımlılığının anksiyete ve depresyonu artırdığını göstermektedir. Çalışmanın sonunda, sigara bağımlılığını azaltmaya yönelik afiş çalışmalarına da yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sigara bağımlılığı, Anksiyete, depresyon, bağımlılık, tütün ürünleri

THE RELATİONSHİP OF NİCOTİNE (CİGARETTE) ADDİCTİON WİTH ANXİETY AND DEPRESSİON

Öz

The growing prevalence of cigarette and tobacco product use has contributed to an increase in addiction to these substances, which in turn has been linked to a rise in mental health issues such as anxiety and depression. Currently, anxiety and depression are among the most prevalent mental health problems. This research includes a comprehensive literature review exploring the connection between cigarette addiction and anxiety and depression. The findings from various studies indicate that cigarette addiction exacerbates symptoms of anxiety and depression. To address this issue, the study also suggests implementing poster campaigns aimed at reducing cigarette addiction.

Anahtar Kelimeler

Smokking addiction, Depence, cigarette, Tobacco products, anxiety, depression

Kaynakça

• Acar, S., Kaylı, D. Ş., & Yararbaş, G. (2019). Sigara kullanan, sigara bırakma tedavisi alan ve sigara kullanmayan bireylerin psikolojik dayanıklılık ve stresle başa çıkma tutumları bakımından karşılaştırılması. The Turkish Journal on Addictions, 6(3), 539-566. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1711515
• Alaçam, H., Korkmaz, A., Efe, M., Balcı, C. Ş., & Şengül, C. (2015). Pamukkale Üniversitesi öğrencilerinde alkol ve sigara bağımlılığı taraması. Pamukkale Tıp Dergisi. https://gcris.pau.edu.tr/handle/11499/42895
• Alper, Y. (1999). Bütün yönleriyle depresyon: tanısı, nedenleri, psikodinamiği, tedavisi. Gendaş.
• Altan, P., Kılınç, E. A., Aygül, F., İlter, H., & Öztürk, M. (2012). Türkiye’de Tütün Kontrolünün Başarı Öyküsü. Türkiye Klinikleri J Pulm Med-Special Topics, 5(2), 16-20. https://l24.im/JFhXrna
• Alvaro, P. K., Roberts, R. M., & Harris, J. K. (2013). A systematic review assessing bidirectionality between sleep disturbances, anxiety, and depression. Sleep, 36(7), 1059-1068. https://doi.org/10.5665/sleep.2810
• Anthony, J. C., & Petronis, K. R. (1991). Suspected risk factors for depression among adults 18–44 years old. Epidemiology, 2(2), 123-132. https://l24.im/ez4Ivb
• Aydın, E. (2018). Çocukluk çağı travmatik yaşantılarının psikolojik sağlamlık ve depresyon belirtileri üzerine etkisi (Tez No. 497319) [Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi].Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Bal, U., Çakmak, S., & Uğuz, Ş. (2013). Anksiyete bozukluklarında cinsiyete göre semptom farklılıkları. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 22(4), 441-459. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aktd/issue/2206/29337
• Amerikan Psikiyatri Birliği, (2007). Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, dördüncü baskı, yeniden gözden geçirilmiş tam metin (DSM-IV-TR). Köroğlu, E. (Çev.). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Buckner, J. D., & Schmidt, N. B. (2009). Understanding social anxiety as a risk for alcohol use disorders: Fear of scrutiny, not social interaction fears, prospectively predicts alcohol use disorders. Journal of psychiatric research, 43(4), 477-483.
• Çaykara, B., Tuna, R., Sağlam, Z. A., & Pençe, H. H. (2019). Sigara bağımlılarında depresyon, umutsuzluk ve anksiyete düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. İzmir Göğüs Hastanesi Dergisi, 33(1), 15-23. https://jag.journalagent.com/igh/pdfs/IGHH_33_1_15_23.pdf
• Çıtak, S. (2018). Anksiyete bozukluklarında tedavi yaklaşımları: Psikoterapi ve farmakoterapi. Turkiye Klinikleri Family Medicine-Special Topics, 9(3), 141-149. https://l24.im/QlLaZ
• Çıtıl, R., & Çolak, İ. Y. (2021). Tıp fakültesi öğrencilerinin tütün ürünleri kullanımı ve sigara bağımlılık düzeylerinin belirlenmesi. Journal on Mathematic, Engineering and Natural Sciences (EJONS), 5(19), 605-621. http://dx.doi.org/10.38063/ejons.46
• Dein, S. (2014). Din, maneviyat ve depresyon: Tetkik ve tedavi için öneriler. Ekev Akademi Dergisi, (58), 739-750. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2566051
• Demir, T. (2008). Türkiye’de sık karşılaşılan psikiyatrik hastalıklar. Sempozyum Dizisi, 62, 231-238.
• Dietz, W. H., Douglas, C. E., & Brownson, R. C. (2016). Chronic disease prevention: tobacco avoidance, physical activity, and nutrition for a healthy start. Jama, 316(16), 1645-1646. doi:10.1001/jama.2016.14370
• Doğan, L., & Mevsim, V. (2020). Anksiyete, Depresyon ve Sigara Bağımlılığı. Turkiye Klinikleri Journal of Internal Medicine, 5(1). 10.5336/intermed.2019-70326
• Enişte, K. (2004). Alkol ve madde bağımlılığı. Bursa Sağlık Müdürlüğü (BSM) Dergisi, 2, 47-48.
• Evren, C. (2010). Sosyal anksiyete bozukluğu ve alkol kullanım bozuklukları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2(4), 473-515. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/115132
• Fagerström, K. (2003). Tütün bağımlılığının tedavisinde yeni bakış açıları. Göğüs Hastalıkları için Monaldi Arşivleri, 60(3), 179-183.
• Fidan, F., Ebru, P. A. L. A., Mehmet, Ü. N. L. Ü., Sezer, M., & Kara, Z. (2005). Sigara bırakmayı etkileyen faktörler ve uygulanan tedavilerin başarı oranları. Kocatepe Tıp Dergisi, 6(3), 27-34. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/161487
• Fluharty, M., Taylor, A. E., Grabski, M., & Munafò, M. R. (2016). The association of cigarette smoking with depression and anxiety: a systematic review. Nicotine & Tobacco Research, 19(1), 3-13. https://doi.org/10.1093/ntr/ntw140
• Kesebir, S. (2004). Depresyon ve somatizasyon. Klinik psikiyatri, 1, 14-19. Gülseren, Ş. (2004). Depresyon ve anksiyete. Klinik Psikiyatri Dergisi, 7(1), 5-13. https://jag.journalagent.com/kpd/pdfs/KPD_7_50_5_13.pdf
• Güven, H. (2008). Depresyon ve dindarlık ilişkisi (Tez No. 221398) [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Johnston, A. K., Pirkis, J. E., & Burgess, P. M. (2009). Suicidal thoughts and behaviours among Australian adults: findings from the 2007 National Survey of Mental Health and Wellbeing. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 43(7), 635-643.https://doi.org/10.1080/00048670902970874
• Kafes, A. Y. (2021). Depresyon ve anksiyete bozuklukları üzerine bir bakış. Humanistic Perspective, 3(1), 186-194. https://doi.org/10.47793/hp.867111
• Karadağ, Ö. M. (2023). Kripto para yatırımı yapan bireylerin kumar bağımlılığı, uyku kalitesi, depresyon ve anksiyete düzeylerinin incelenmesi (Tez No. 825509) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Karamustafalıoğlu, O., & Yumrukçal, H. (2011). Depresyon ve anksiyete bozuklukları. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni, 45(2), 65-74. https://l24.im/NbO945h
• Kaya, B. (2007). Depresyon: Sosyo-ekonomik ve kültürel pencereden bakış. Klinik Psikiyatri, 10(6), 11-20. https://jag.journalagent.com/kpd/pdfs/KPD_10_100_11_20.pdf
• Keller, M. B., Lavori, P. W., Lewis, C. E., & Klerman, G. L. (1983). Predictors of relapse in major depressive disorder. Jama, 250(24), 3299-3304. doi:10.1001/jama.1983.03340240025024
• Kelsey, J. E. (2002). Treatment strategies in achieving remission in major depressive disorder. Acta Psychiatrica Scandinavica, 106, 18-23. https://doi.org/10.1034/j.1600-0447.106.s415.4.x
• Kessler, R. C., Nelson, C. B., McGonagle, K. A., Liu, J., Swartz, M., & Blazer, D. G. (1996). Comorbidity of DSM–III–R major depressive disorder in the general population: results from the US National Comorbidity Survey. The British journal of psychiatry, 168(S30), 17-30.
• Kessler, R. C., Berglund, P., Demler, O., Jin, R., Koretz, D., Merikangas, K. R., ... & Wang, P. S. (2003). The epidemiology of major depressive disorder: results from the National Comorbidity Survey Replication (NCS-R). Jama, 289(23), 3095-3105. doi:10.1001/jama.289.23.3095
• Lê Cook, B., Wayne, G. F., Kafali, E. N., Liu, Z., Shu, C., & Flores, M. (2014). Trends in smoking among adults with mental illness and association between mental health treatment and smoking cessation. Jama, 311(2), 172-182. doi:10.1001/jama.2013.284985
• Miller, P. H. (2002). Theories of developmental psychology. Macmillan.
• Moylan, S., Jacka, F. N., Pasco, J. A., & Berk, M. (2013). How cigarette smoking may increase the risk of anxiety symptoms and anxiety disorders: a critical review of biological pathways. Brain and behavior, 3(3), 302-326. https://doi.org/10.1002/brb3.137
• Öhman, A. (2008). Fear and anxiety. In M. Lewis, J. Haviland-Jones, & L. F. Barrett (Eds.), Handbook of emotions (3rd ed., pp. 709-729). The Guilford Press.
• Özakkaş, T. (2014). Anksiyete bozuklukları ve tedavisi. Nobel Tıp Kitabevi. Patten, S. B., Williams, J. V., Lavorato, D. H., Wang, J. L., McDonald, K., & Bulloch, A. G. (2015).
• Descriptive epidemiology of major depressive disorder in Canada in 2012. The Canadian Journal of Psychiatry, 60(1), 23-30.
• Rujnan, T., Çaykara, B., Sağlam, Z., & Pençe, H. H. (2019). Sigara bağımlılarında depresyon, anksiyete, uykululuk ve uyku kalitesi düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (4), 609-615. http://journal.acibadem.edu.tr/en/download/article-file/1701774
• Savrun, B. M. (1999). Depresyonun tanımı ve epidemiyolojisi. Depresyon, Somatizasyon ve Psikiyatrik Aciller Sempozyumunda Sunuldu, İstanbul, 11-17.
• Smith, P. H., Homish, G. G., Giovino, G. A., & Kozlowski, L. T. (2014). Sigara içimi ve akıl hastalığı: Nikotin yoksunluğu üzerine bir çalışma. American Journal of Public Health, 104(2), e127-e133.
• Sütoluk, Z., Nazlıcan, E., Azizoğlu, A., & Akbana, M. (2005). Yüreğir Çıraklık Eğitim Merkezi öğrencilerinde depresyon sıklığı ve nedenleri. TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 6(23), 23-26.
• Taşpınar, A., & Pakyürek, G. (2020). Sigara Kullananlarda Depresyon Düzeyinin Dikkat Performansına Etkisi. Bağımlılık Dergisi, 21(1), 34-43. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/950539
• Tekin, M., & Tekin, A. (2014). Anksiyete bozukluklarında dissosiyatif belirtiler. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 6(4), 330-339. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/114998
• Tezel, A. (2010). Sigara içme ve depresyon. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(2). https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/29184
• Treur, J. L., Taylor, A. E., Ware, J. J., McMahon, G., Hottenga, J. J., Baselmans, B. M., ... & Vink, J. M. (2016). Associations between smoking and caffeine consumption in two European cohorts. Addiction, 111(6), 1059-1068. https://doi.org/10.1111/add.13298
• Uysal, M. A., Kadakal, F., Karşıdağ, C., Bayram, N. G., Uysal, O., & Yılmaz, V. (2004). Nikotin bağımlılığı için Fagerström testi: Türk örnekleminde güvenirlik ve faktör analizi. Tuberk Toraks, 52(2), 115-121.
• Ünal, S., & Özcan, E. (2000). Depresyonda hazırlayıcı, ortaya çıkarıcı ve koruyucu etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 1(1), 41-48. https://alpha-psychiatry.com/Content/files/sayilar/167/41-48.pdf
• Voigt, B. (2022). Pandemi sürecinde sigara bağımlılığı ve yeme bozukluğu ilişkisi (Tez No. 722905) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yalvaç, H. D. (2012). Depresyonun epidemiyolojisi. Turkiye Klinikleri Journal of Psychiatry Special Topics, 5(2), 7. https://l24.im/eF1XL
• Yargıç, L. İ., & Baykan, H. (2013). Ağır psikiyatrik bozukluklar, depresyon ve sigara bırakma. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14(1). doi:10.5455/apd.34493
• Yeltirik, Ö. (2018). Sigara bağımlılarının anksiyete ve depresyon seviyelerinin incelenmesi (Tez No. 514764) [Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yıldırım, İ., Özşevik, K., Özer, S., Canyurt, E., & Tortop, Y. (2015). Üniversite öğrencilerinde fiziksel aktivite ile depresyon ilişkisi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(9), 32-39. https://dergipark. org.tr/tr/download/article-file/1031641
• Yoldaş, C., & Demircioğlu, H. (2020). Madde kullanımı ve bağımlılığını önlemeye yönelik psikoeğitim programlarının incelenmesi. Bağımlılık Dergisi, 21(1), 72-91. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/970369
• Yonkers, K. A., Zlotnick, C., Allsworth, J., Warshaw, M., Shea, T., & Keller, M. B. (1998). Is the course of panic disorder the same in women and men? American Journal of Psychiatry, 155(5), 596-602. https://doi.org/10.1176/ajp.155.5.596
• Zuckerman, M., Ball, S., & Black, J. (1990). Influences of sensation seeking, gender, risk appraisal, and situational motivation on smoking.Addictive behaviors, 15(3), 209-220. https://doi.org/10.1016/0306- 4603(90)90064-5