Pre-Jury Transparency in Short Film Festivals Organized in Turkey within the Framework of Threshold Guardianship Theory

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 3, 120 - 129, 18.07.2025

Mehmet Oğuz Yıldırım

Öz

Abstract
This study aims to investigate the transparency of pre-jury processes in non-thematic short film festivals conducted in Turkey during 2023, specifically focusing on festivals that have been operational for a minimum of two years. Grounded in Gatekeeping Theory, the research explores the significance of transparency principles in disclosing jury processes to the public. Employing a mixed-methods approach that integrates both quantitative and qualitative data collection techniques, the study examined 32 non-thematic short film festivals in Turkey by analyzing their official websites and social media platforms to determine the disclosure rates of pre-jury members. The findings indicate that in 17 of these festivals, pre-jury members were not disclosed to the public. This result highlights that festival organizers have yet to fully adopt transparency principles, resulting in inadequate communication of jury processes to the public. Within the framework of Gatekeeping Theory, the analysis reveals that pre-jury members serve a critical "gatekeeper" role in the festival processes; however, these processes are compromised by a lack of transparency. The deficiency in transparency undermines the festivals' adherence to principles of objectivity and independence, thereby eroding participants' trust. Consequently, the study offers practical recommendations to enhance the transparency of pre-jury processes in Turkish short film festivals. These recommendations include the implementation of objective jury selection criteria, the development of comprehensive transparency policies, and the utilization of digital tools to promote openness. By adopting these measures, festivals can improve their reliability and prestige, thereby contributing positively to economic growth and cultural enrichment.

Anahtar Kelimeler

cinema , short film , gatekeeping , film festival , jury

Proje Numarası

1

Eşik Bekçiliği Kuramı Çerçevesinde Türkiye’de Düzenlenen Kısa Film Festivallerinde Ön Jüri Şeffaflığı

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de 2023 yılında düzenlenen tematik olmayan en az iki yılını tamamlamış kısa film festivallerinde ön jüri süreçlerinin şeffaflığını incelemeyi amaçlamıştır. Eşik Bekçiliği Kuramı çerçevesinde gerçekleştirilen araştırma, festivallerin jüri süreçlerini kamuoyu ile paylaşmadaki şeffaflık ilkelerinin önemini tartışmaktadır. Araştırma, nicel ve nitel veri toplama tekniklerinin entegre edildiği karma yöntem yaklaşımı kullanılarak yapılmıştır. Türkiye’de en az iki yıldır faaliyet gösteren ve tematik olmayan kısa film festivalleri, internet siteleri ve sosyal medya hesapları üzerinden analiz edilerek ön jüri üyelerinin açıklanma oranları incelenmiştir. 32 kısa film festivali incelenmiştir. Elde edilen veriler, 17 festivalin ön jüri üyelerinin kamuoyuna açıklanmadığını göstermektedir. Bu bulgu, festival organizasyonlarının şeffaflık ilkelerini tam anlamıyla benimseyemediklerini ve jüri süreçlerinin kamuoyuna yeterince duyurulmadığını ortaya koymaktadır. Eşik Bekçiliği Kuramı kapsamında yapılan değerlendirme, ön jüri üyelerinin festival süreçlerinde kritik bir "eşik bekçisi" rolü üstlendiğini ve bu süreçlerin şeffaflık eksikliği ile karşılaştığını göstermektedir. Şeffaflık eksikliği, festivallerin objektiflik ve bağımsızlık ilkelerine olan bağlılığını sorgulatmakta ve katılımcıların güvenini zedelemektedir. Sonuç olarak, çalışmanın bulguları, Türkiye’deki kısa film festivallerinde ön jüri süreçlerinin şeffaflığının artırılması için objektif jüri seçimi, şeffaflık politikalarının geliştirilmesi ve dijital şeffaflık araçlarının kullanılması gibi pratik öneriler sunmaktadır. Bu öneriler, festivallerin güvenilirliğini ve prestijini artırarak, ekonomik büyüme ve kültürel zenginleşme açısından olumlu katkılar sağlamayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

sinema , kısafilm , eşikbekçiliği , filmfestivali , jüri

Etik Beyan

Bu çalışmanın hazırlanması sürecinde, akademik ve etik standartlara titizlikle uyulmuş ve araştırma etiğine uygun yöntemlerle derlenen kaynaklardan faydalanılmıştır.

Proje Numarası

1

Kaynakça

• Can, A. (2018). Kısa film. Konya: Atlas Akademi Yayınları.
• Çebi, M. S. (1996). Medyada haber seçiminin teorik boyutları-Ampirik Haber Seçimi Görüşleri Üzerine Bir Deneme. Bilig, (3), 247-269. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/234756
• Çölaşan, H. (2023) Film festivalleri 2023, https://www.kameraarkasi.org/makaleler/makaleler_festival.html
• Erbil, İ. (2020). Türkiye’de üretilen ödüllü kısa filmlerdeki tematik yönelimler: Film festivalleri bağlamında (2012-2019). (Tez No. 644855) [Yüksek Lisans Tezi Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez merkezi.
• Fener, S. (2017). Sinemanın özü kısa film. İstanbul: Yitik Ülke Yayınları.
• Mutlu, E. (2017). İletişim sözlüğü. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Özçetin, B. (2020). Kitle iletişim kuramları: Kavramlar, okullar, modeller. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Öztürk, T., & Sayıcı, F. (2020). Türkiye’de 2019’da gösterime girmiş filmlerin sosyal gereklilik ve sektör ekonomisi bakımından incelenmesi. Business & Management Studies: An International Journal, 8(5), 4413-4437. https://doi.org/10.15295/bmij.v8i5.1670
• Rea, P. W., & Irving, D. (2004). Sinema ve videoda kısa film: Yapım öncesi (Cilt 1). Es Yayınları.
• Rea, P. W., & Irving, D. (2004). Sinema ve videoda kısa film: Yapım öncesi (Cilt 3). Es Yayınları.
• Sayıcı, F. (2023). Kısa film, festivaller ve sektörel yansımalar; yönetmenlerin gözünden irdeleyici bakış. Sosyal Bilimler Ekev Akademi Dergisi, 67-68. https://doi.org/10.17753/sosekev.1252467
• Shoemaker, P. J., & Vos, T. P. (2009). Gatekeeping theory. Londra ve New York: Routledge.
• Şayir, O. (2022). İnternet haberciliğinde yapay zekâ gazeteciliğinin eşik bekçiliği açısından incelenmesi. İletişim Bilimi Araştırmaları Dergisi, 2(2), 117-134. https://dergipark.org.tr/en/pub/ibadergi/issue/68967/1066903
• Yaylagül, L. (2022). Kitle iletişim kuramları: Egemen ve eleştirel yaklaşımlar. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Yetkiner, B. (2018). Türkiye'de film festivallerinin dönüşen yapısı. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 1601. https://doi.org/10.19145/e-gifder.398662