Doğu Karadeniz Bölgesinde Buğday Ürününe Karışan Yabancı Ot Tohumlarının Tespiti ve Dağılışları

Yıl 2016, Cilt: 19 Sayı: 2, 49 - 60, 01.12.2016

Adem Baş Murat Karaca , Ahmet Güncan

Öz

Araştırma, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde buğday ürününe karışan yabancı otların, sıklıklarını, yoğunluklarını ve topluluk oluşturmalarını tespit etmek amacıyla 2010 yılında yapılmıştır. Doğu Karadeniz illerinden Giresun’da düşük üretime karşın, Rize ve Trabzon’da buğday üretimi yapılmadığından Bayburt ile Gümüşhane’ye bağlı 50 köyden her biri 500’er gramlık 117 numune alınarak yapılmıştır. Sonuçta 17 familyaya ait 48 yabancı ot tohumu türü belirlenmiştir. Bu türlerden karamuk (Agrostemma githago L.) ve pıtrak (Caucalis latifolia L.)’ın sayısal olarak çok yoğun; kanavcıotu (Adonis sp.), tarla düğün çiçeği (Ranunculus arvensis L.) ve yapışkan ot (Galium tricornutum Dandy.)’un yoğun olarak karıştığı saptanmıştır. Bölgede selektörden geçirilmemiş buğdaya sayısal olarak %0.4336, ağırlık olarak ise %0.1475 oranında yabancı ot tohumunun karıştığı saptanmıştır. Bulaşık buğday tohumları ile hektara taşınan yabancı ot tohum sayısı ortalama 20 510.5 adet ve ağırlık olarak ortalama 230.25 g olarak belirlenmiştir. Bölgede buğday ürününe karışan bazı yabancı ot tohumları topluluk oluşturmaktadır. Topluluğun esas üyesini A. githago oluşturmakta topluluğun diğer üyeleri il ve ilçelere bağlı olarak değişiklik göstermektedir

Anahtar Kelimeler

Doğu Karadeniz Bölgesi, buğday, yabancı ot tohumu, karışma, topluluk

Distribution and Determination of Weed Seeds Contaminating Wheat Grain in East Black Sea Region

Öz

The research was conducted to determine the frequency, density and community formation of weed seeds contaminating wheat in the Eastern Black Sea Region of weeds in wheat in 2010. Due to low production of wheat in Giresun, no production of wheat in Rize and Trabzon provinces of Eastern Black Sea, totally 117 samples were taken from 50 villages of Bayburt and Gümüşhane each contains 500 grams of wheat. As the result, 48 weed seed species which belonging to 17 different families were determined. Corncockle (Agrostemma githago L.) and velcro-type (Caucalis latifolia L.) were the most intense species as numerically followed by canvas grass (Adonis sp), field wedding flower (Ranunculus arvensis L.) and sticky weed (Galium tricornutum Dandy.) that were also heavily found in samples. Wheat samples which have not been subjected to selector contained 0,4336% weed seeds in terms of seed number and 0,1475% based on seed weight. So about 230.25 g weed seeds corresponding to about 20 510.5 seeds number per hectare area can be seeded together with wheat in the region. It was also observed that some weed seeds form a community in the region. A. githago is the main member of this community, while other members of the community varied depending on provinces and districts

Anahtar Kelimeler

East Black Sea Region, wheat, weed seed, contamination, community

Kaynakça

• Güncan A. (1980). Anadolunun Doğusunda Buğday Ürününe Karışan Yabancı Ot Tohumları, Bunların Yoğunlukları ve Önemlilerinin Oluşturdukları Bitki Toplulukları Üzerinde Bir Araştırma (Basılmamış). Atatürk Ünv. Ziraat Fak, Bitki Koruma Bölümü. Erzurum, 48s.
• Güncan A., Boyraz N. (2001). Anadolu’nun Batısında Buğday Ürününe Karışan Yabancı ot Tohumları ve Yoğunlukları. Selçuk Ünv. Ziraat Fak Dergisi 15(26):161-172.
• Güncan A. (2002). Anadolunun Doğusunda Buğday Ürününe Karışan Yabancı Ot Tohumları, Bunların Yoğunlukları. Konya Ticaret Borsası Dergisi. Konya 5(11):36-41
• Güncan A. (2016). Yabancı Otlar ve Mücadele Prensipleri. S. Ü. Basımevi, 311 s. Konya. ISBN:978-975-448-157-0
• Kordali Ş., Zengin H. (2007). Bayburt İli Buğday Ekim Alanlarında Bulunan Yabancı Otların Rastlama Sıklığı, Yoğunlukları ve Topluluk Oluşturması Durumlarının Saptanması. Atatürk Ünv. Ziraat Fak. Derg. Erzurum. 38(1), 9-23s.
• Kordali Ş., Zengin H. (2009). Bayburt İli’nde Arpa, Buğday ve Mercimek Tohumlarındaki Yabancı Ot Türlerinin Belirlenmesi. Atatürk Ü. Zir. Fak. Der., 40 (2): 43-55.
• Liebenow W.H, Liebenow K. (1973). Giftpflanzen. Ferdinand Enke Verlag. Stuttgart. Mühlenberg, M. (1976).
• Freilandökologie. Quelle un Preyer, Heidelberg, 120-125p.
• Sırma M., Güncan A. (1997). Tokat Yöresinde Buğday Ekim Alanlarında Sorun Oluşturan Yabancı Otlar ve Önemlilerinden Bazılarının Topluluk Oluşturma Durumları Üzerine Bir Araştırma. Türkiye II. Herboloji Kongresi. 1-4 Eylül 1997, Ayvalık-İzmir s.289-304.
• Sırma M., Kadıoğlu İ., ve Güncan A. (1997). Tokat Yöresinde Tohumluk Buğdayda Selektörden Önce ve Sonra Ürüne Karışan Yabancı Ot Tohumlarının ve Yoğunluklarının Belirlenmesi. Türkiye II. Herboloji Kongresi. 1-4 Eylül 1997, Ayvalık-İzmir. s.279-287.
• TÜİK. (2016). Tarımsal Yapı ve Üretim İstatistikleri. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları, Ankara.
• Tursun N., Kantarcı Z., Seyithanoğlu M. (2006). Kahramanmaraş’ta Buğday Ürününe Karışan Yabancı Ot Tohumlarının Belirlenmesi. KSÜ, Fen ve Mühendislik Dergisi, 9(2), s.110-115.
• Uluğ E., Kadıoğlu İ., Üremiş İ. 1993, Türkiye’nin Yabancı Otları ve Bazı Özellikleri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Zirai Mücadele Enstitüsü Müdürlüğü, Yayın No:78, Adana, 513s.
• Watt J.M., Gerdina M. and Brandwijk B. (1962). Medicinal and Poisonous Plants of Southern and Eastern Africa. E. and S. Livinstone LTD. London p. 173-75 and 475-77s.
• Winkler S. (1973). Einführung in die Pflanzenökologie. Fischer Verlag. Stuttgart s.36-37.