Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) Yetiştiriciliğinde Yabancı Otlarla Mücadelede Kritik Periyodun Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 25 Sayı: 2, 98 - 110, 31.12.2022

Gizem Koç Doğan Işık

Öz

Bu çalışma, Tekirdağ İli Hayrabolu İlçesi’ndeki ayçiçeği ekim alanında, yabancı otlarla mücadele zamanının belirlenmesi amacıyla 2017 yılında yapılmıştır. Kritik periyot çalışması, tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü, 12 karakterli olarak toplamda 48 parselde yürütülmüştür. Ayçiçeğinin ilk çıkışından itibaren 14, 28, 42, 56, 70 gün süreyle parseller hem yabancı otlu hem yabancı otsuz tutulmuştur. Bunlara ek olarak sezon boyu yabancı otlu ve yabancı otsuz tutulan parseller kontrol olarak değerlendirilmiştir. Deneme alanında Convolvulus arvensis, Xanthium spinosum, Sinapis arvensis, Chenopodium album yoğun olarak rastlanan yabancı ot türleridir. Deneme sonuçlarına göre; ℅2.5 kabul edilebilir verim kaybında yağlık ayçiçeğinde yabancı otlarla mücadelede kritik periyot çıkıştan sonraki 2. günden başlayıp 126. güne kadar devam eden 15 ila 1540 Günlük gelişme derecesi (GGD) arasında değişmiş olup %5 verim kaybında ise kritik periyot 4. günden başlayıp 95. güne kadar devam etmiş ve 27 ila 1120 GGD olarak tespit edilmiştir. %10 verim kaybında ise kritik periyot 7. günde başlayıp, 73. güne kadar devam eden 51-804 GGD arasında değerler almıştır.Sonuç olarak; ayçiçeği için kritik periyodun çıkıştan sonraki ilk hafta başladığı tespit edilmiştir. Bu nedenle ayçiçeği çıkışından itibaren yabancı ot mücadelesinin yapılmaya başlaması gerekmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Ayçiçeği, Kritik periyot, Yabancı ot

Determination of Critical Period for The Control of Weeds in Sunflower Cultivation

Öz

This study was carried out in 2017 in order to determine the time of weed control in sunflower plants in Hayrabolu district of Tekirdağ province. The critical period study was carried out on 48 plots with 4 replications and 12 characters according to randomized block design. Experiment area was kept with weeds in one half and without weeds in the other half during 14, 28, 42, 56, 70 days from the first appearance of sunflower. In addition, the parcels kept with and without weeds throughout the season were evaluated as controls. Convolvulus arvensis (field bindweed), Xanthium spinosum (cocklebur), Sinapis arvensis (Wild Mustard), Chenopodium album (Fat hen) are the most common weed species in the experiment area. According to the results of the experiment; the critical period starting from the 2nd day after the emergence of sunflower until the 126th day for the control of weeds in oil sunflower ranged from 15 to 1540 DDD (Day-Development-Degree) at 2.5 % acceptable yield loss. The critical period starting from the 4th day until the 95th day at 5% acceptable yield loss ranged 27 to 1120 DDD and the critical period starting from the 7th day until the 73rd day at 10% acceptable yield loss ranged 51 to 804 DDD. As a result, it was determined that the critical period for sunflowers begins with the first week after the emergence of sunflowers. Therefore, it is necessary to start the control of weeds in sunflower cultivation from the first emergence of sunflowers.

Anahtar Kelimeler

Sunglower, Weed, Critical Period

Kaynakça

• Anonim (2019), Ayçiçeği nedir, Ayçiçeği Özellikleri, http://www.nkfu.com, Erişim: (18.03.2019).
• Arslan İ., Kara A., (1997). Tekirdağ İli ayçiçeği ekim alanlarında görülen yabancı ot türleri ve yoğunluklarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Trakya Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15 (3), 60-72.
• Asav Ü., Serim A., (2019). Determination of weed species in sunflower (Helianthus annuus L.) fields in Ankara, Turkey. Plant Protection Bulletin, 59 (4), 29-34.
• Atakişi, İ.K., (1985).Yağ Bitkileri Yetiştirme ve Islahı, Trakya Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları Ders Notu No:17, Tekirdağ.
• Bektaş, H., Özyılmaz, B., Özer, E., Altıntaş, G., Kaya, Y., Özgöz, E., Koçyiğit, R., (2017). Kozava Yöresinde Buğday-Ayçiçeği Münavebesinde Farklı Toprak İşleme Yöntemlerinin Ekonomik Yönden Karşılaştırılması. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34 (3), 105-113.
• Boz, Ö., Doğan, N., (2004). Aydın İli Pamuk Ekim Alanlarındaki Yabancı Otlar Ve Mücadelesi, Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(2):13-16
• Bükün, B., (2004). Critical period for weed control in cotton in Turkey. Weed Research, 44, 404–412.
• Çoruh, I., Zengin, H., (2009). Ayçiçeğinde (Helianthus annuus L.) yabancı ot kontrolü için kritik periyodun belirlenmesi. Türkiye 3. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri Van.
• Davis P.H., (1965-1989). Flora of Turkey and The East Aegean Islands, Vol. 1-10, University of Edinburg, England.
• Ergen, Y., & Saglam, C (2005). Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin Tekirdağ koşullarında verim ve verim unsurları. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(3), 221-227.
• Güncan, A., (2010). Yabancı Ot Mücadelesi. S. Ü. Teknik Bilimler MYO Tasarım ve Basım Yayıncılık Atölyesi, Konya, 278/83.
• Isik D., Mennan H., Bukun B., Boz O. and Ngouajio M. (2006). The critical period for weed control in corn in Turkey. Weed Technol. 20, 867–872.
• Isik D., Akça A., Kaya A.E., Tursun N. and Mennan H. (2015). The critical period for weed control CPWC in potato (Solanum tuberosum L.). Not. Bot. Horti Agrobot. Cluj-Na. 43, 355–360.
• Işık, D. & Adem, Akça. (2018). Assessment of weed competition critical period in sugar beet. Journal of Agricultural Sciences, 24(1), 82-89.
• İyigün Ö., Özer Z., Kutluk N.D., Konuşuk H., (1997). Studies on the effects of weed competition on sunflower yield around Kazova (Tokat). In: Proceedings of the 2nd Turkish Herbology Congress, p. 173-180, September 1-4, İzmir.
• Karnas, Z., D. Isik, N. Tursun, K. Jabran (2019). Critical period for weed control in sesame production. Weed Biol. Manag., 19, pp. 121-128.
• Karabacak, S., Uygur, N., (2017). Çukurova Bölgesi Ayçiçeği ekim alanlarında Sorun Olan Yabancı Ot Türleri ve Yoğunlukları. Turkish Journal of Weed Science, 20(2):46-54.
• Kaymak N, (2007). Marul (Lactuca sativa L.)’da yabancı ot kontrolu için kritik periyodun belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, 49 s, Erzurum.
• Kaya, Y., (2014). Ayçiçeği tarımı. https://arastirma.tarim.gov.tr/ttae/.
• Kaya, Y., (2016). Ülkemizde ayçiçeği durumu ve gelecekteki yönü. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (2):322-327.
• Kaya, Y., Evci, G., Durak, S., Pekcan, V., Gücer, T., Yılmaz, M., (2007). Ayçiçeğinde (Helianthus annuus) Tane Veriminin Oluşumunda Rol Oynayan Önemli Verim Öğelerinin Katkı Oranlarının Belirlenmesi, Anadolu, J. of aarı, 17 (2), 35-50.
• Kaya Y., Başaran B., Kadıoğlu İ., Kılıç D., Özer E., Altıntaş A., Gökalp S. and Mutlu N. (2020). Determination of the Critical Period for Weed Control in Oil Sunflower (Helianthus annuus L.) Cultivation in Tokat Province (In Turkish with English Abstract). Turk J Weed Sci, 23(2):81-87.
• Knezevic S.Z., Streibig J.C. and Ritz C., (2007). Utilizing R Software Package for Dose–Response Studies: The Concept and DataAnalysis. Weed Technol., 21: 840–848.
• Koch, W. and Kunish M., (1989). Principles of weed management. Plits, 7, (2).
• Ruşen, M., (2006). Patates (Solanum tuberosum L.)’ de yabancı ot kontrolü için kritik periyodun belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı, 50s.
• Shrestha, A., (2001). Time of weed emergence and critical periodsin crops. Kearney Agricultural Center.
• Süzer, S., (2014). Ayçiçeği tarımı. https://arastirma.tarim.gov.tr/ttae, 11.06.2014.
• Torun, H., Özkil, M., Eymirli, S., Üremiş, İ., & Tursun, N. (2021). The effect of hoeing time for weed management on yield and yield criteria of sunflowers (Helianthus annuus L.). Plant Protection Bulletin, 61(4), 46-56.
• TUİK, (2018). Türkiye İstatistik Kurumu Kayıtları (http//www.tuik.gov.tr) (Erişim Tarihi; Mart 2017).
• Tursun, N., Budak S., Kantarcı Z., (2016a). Pamuk (Gossypium hirsitum L.)’ da Yabancı Ot Kontrolü İçin Kritik Periyodun Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü, Araştırma Makalesi. 25 (2):100-105.
• Tursun, N., Sakınmaz, M., Kantarcı, Z., (2016b). Mısır Varyetelerinde Yabancı Ot Kontrolü İçin Kritik Periyotların Belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü, Araştırma Makalesi. 25 (1):58-63.
• Walz, E., (1999). Final results of the third biennial national organic farmers' survey. Santa Cruz, CA: Organic Farming Research Foundation.
• Wanjari, R. H., Yaduraju, N. T., & Ahuja, K. N. (2000). Critical period of weed competition in spring sunflower (Helianthus annuus L.). Indian Journal of weed science, 32(1and2), 17-20.
• Wanjari, R. H., Yaduraju, N. T., & Ahuja, K. N. (2001). Critical period of crop-weed competition in rainy-season sunflower (Helianthus annuus). Indian Journal of Agronomy, 46(2), 309-313.
• Yay, Ö. D. (2015). Edirne İli ayçiçeği ekim alanlarında görülen önemli yabancı ot türleri, yoğunlukları ve rastlanma sıklıklarının belirlenmesi (Master's thesis, Namık Kemal Üniversitesi).
• Yurdagül, M. ve Ersoy, Ü. (1997). The Fats and Oils Market In Turkey With Special Emphasis To Its Export. AOCS, The World Oil Conference, İstanbul.
• Yücel, A., (2011). Ayçiçeği Tarımında Yabancı Ot Kontrolünde İlaçlı Çapalama Uygulamaları. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ.
• Zengin H., (1999). Erzurum yöresi ayçiçeği tarlalarında görülen yabancı otlar, yoğunlukları, rastlama sıklıkları ve topluluk oluşturma durumları üzerinde araştırmalar. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 23, 39-44.