Mardin ve Şanlıurfa İllerinde Yaprağı Yenen Sebzelerde Görülen Önemli Yabancı Ot Türleri, Yoğunlukları ve Rastlama Sıklıklarının Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: 2, 103 - 110, 31.12.2024

İslam Emrah Süer , Erdal Ateş

Öz

Yaprağı yenen sebzeler mineral ve vitamin bakımından zengin olmaları ile insan beslenmesinde önemli bir yer tutmaktadır. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yaprağı yenen sebzelerin üretimini sınırlayan önemli faktörlerden biri de yabancı otlardır. Bu çalışmada Mardin ve Şanlıurfa illerinde minör ürün olan marul, maydanoz, dereotu ve nane ekim alanlarındaki yabancı ot türleri, yoğunlukları ve rastlama sıklıklarının belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla 2015 yılında Mardin ve Şanlıurfa illerinde yaprağı yenen sebzelerin yetiştirildiği alanlarda tesadüfi örnekleme yöntemi ile sürveyler yapılmıştır. Sürvey çalışmalarında ¼ m2’lik çerçeve kullanılarak yabancı otların tür ve yoğunlukları belirlenmiştir. Sürvey sonuçlarına göre 15 familyaya ait 45 farklı yabancı ot türü saptanmıştır. Yaprağı yenen sebzelerde bulunan yabancı ot türleri familyalara göre değerlendirildiğinde Poaceae familyası 13 tür ile ilk sırada yer alıp bu familyayı 8 tür ile Asteraceae, 5 tür ile Euphorbiaceae ve 4 tür ile Amaranthaceae familyası takip etmiştir. Sürveylerin yapıldığı illerde rastlama sıklıkları %50’inin üzerinde olan yabancı ot türleri; Amaranthus retroflexus L. (kırmızı köklü tilki kuyruğu), Convolvulus arvensis L. (tarla sarmaşığı), Cyperus rotundus L. (topalak), Physalis spp. (fener otu), Solanum nigrum L. (it üzümü), Setaria verticillata (L.) P. Beauv. (yapışkan ot) ve Portulaca oleracea L. (semiz otu) olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yaprağı yenen sebzeler, yabancı ot, yoğunluk, rastlanma sıklığı

Proje Numarası

TAGEM-BS-15/09-10/02-08(6)

Determination of Important Weed Species, Densities and Frequencies in Edible Leaf Vegetables in Southeastern Anatolia Region

Öz

In leaf edible Vegetables have an important place in human nutrition because they are rich in minerals and vitamins. One of the important factors limiting the production of leafy vegetables in the Southeastern Anatolia Region is weeds. This study aimed to determine the weed species, densities and frequencies in lettuce, parsley, dill and mint planting areas in Mardin and Şanlıurfa provinces. For this purpose, surveys were conducted using random sampling method in the areas where leafy vegetables were grown in Mardin and Şanlıurfa provinces in 2015. In the survey studies, weed counts were made using a 0.25 m2 frame. 45 different weed species belonging to 15 families were identified in these areas. It has been determined that the weed species that cause problems in leafy vegetables are mostly from the Poaceae, Asteraceae, Euphorbiaceae and Amaranthaceae families. The most common weed species in terms of frequency and density in the surveys were determined to be Amaranthus retroflexus L. (redroot pigweed), Convolvulus arvensis L. (field bindweed), Cynodon dactylon L. (bermuda grass), Malva sp. (mallow), Sorghum halepense L. (johnson grass), Solanum nigrum L. (black night shade), Setaria verticillata (L.) P. Beauv. (sticky grass) and Portulaca oleracea L. (common purslane).

Anahtar Kelimeler

Vegetables with edible leaves, weed, density, frequency of occurrence

Destekleyen Kurum

TAGEM

Proje Numarası

TAGEM-BS-15/09-10/02-08(6)

Teşekkür

Bu çalışma Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından TAGEM-BS-15/09-10/02-08(6) numaralı proje kapsamında desteklenmiştir

Kaynakça

• Anonim. (2024a). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr [Erişim Tarihi:03.04.2024].
• Anonim. (2024b). Türkiye Bahçe Bitkileri Tarımının Analizi. https://bahce-agr.ege.edu.tr/tr-10518/turkiye_bahce_bitkileri_tariminin_analizi.html [Erişim Tarihi:09.10.2024].
• Arslan Z., Uygur N. (2014). Sebze üretiminde sorun olan yabancı otlara karsı bazı yeni ve etkili yöntemler: Malç tekstili, fırçalama aleti ve keser çapa. Bitki Koruma Bülteni, 54, 219–232.
• Bell CE. (1995). Broccoli (Brassica oleracea var. botrytis) yield loss from Italian ryegrass (Lolium perenne) interference. Weed Science, 43:117–120.
• Bell CE., Fennimore SA., McGiffen,Jr ME., Lanini WT., Monks DW., Masiunas JB., Bonnanno AR., Zandstra BH., Umeda K., Stall WM., Bellinder RR., William RD., McReynolds RB. (2000). My view: vegetable herbicides and the Food Quality Protection Act. Weed Science, 48:1.
• Bingölbali D. (2019). Vanda sebze yetiştiriciliğinde yabancı ot sorunu. Yüksek Lisans Tezi, Bitki Koruma Anabilim Dalı, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 45s.
• Bond W., Grundy A. (2001). Non-chemical weed management in organic farming systems. Weed Research, 41:383–405.
• Bora T., Karaca İ. (1970). Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Ders Kitabı No: 167, s. 43.
• Bozoğlu M., Tepe I. (2023). Beypazarı (Ankara)’nda Havuç, Ispanak ve Marul Yetiştiriciliğine Genel Bir Bakış ve Yabancı Ot Sorunu. Turkish Journal of Weed Science, 26(2), 83-97.
• Davis, P.H., 1965-1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Edinburgh at the University Press, Volume 1-10, Edinburgh, UK.
• Fennimore SA., Smith RF., McGiffen M. (2001). Weed management in fresh market spinach with S-metolachlor. Weed Technology, 15:511–516.
• Fresco LO., Baudoin W., Nath P., Gaddagimath PB., Dutta OP. (2004). Food and nutrition security towards human security. Food Security and Vegetables–A Global Perspective, P.N. Agricultural Science Foundation, Bangalore, India, 7-42.
• Karkanis, A., Bilalis, D., Efthimiadou, A., Katsenios, N., (2012). The critical period for weed competition in parsley (Petroselinum crispum (Mill.) Nyman ex A.W. Hill) in Mediterranean areas, Greece. Crop Protection, 42: 268-272.
• Kaymak, N. (2007). Marul (Lactuca sativa L.)’da Yabancı ot kontrolü için kritik periyodun belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bitki Koruma Anabilim Dalı, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü 62s.
• Kumar D., Kumar S., Shekhar C. (2020). Nutritional components in green leafy vegetables: A review. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 9, 2498–2502.
• Odum EP. (1971). Fundamentals of ecology. W.B. Sounders Company, Philadelphia, London, Toronto, 574.
• Özer Z., Kadıoğlu İ., Önen H., Tursun N. (2001). Herboloji (Yabancı Ot Bilimi). 3. Baskı. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları No:20. 409 s., Tokat.
• Shehzad M., Tanveer A., Ayub M., Mubeen K., Sarwar N., Muhammad, I., Qadır, I. (2011). Effect of weed-crop competition on growth and yield of garden cress (Lepidium sativum L.), Pakistan, Journal of Medicinal Plants Research, 5 (26), 6169-6172.
• Sırrı M., Özaslan C. (2020). Türkiye'nin Siirt ili sebze üretiminde yaygın olan yabancı otlar. ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi, 4 (3), 492–504.
• Sokat Y. (2019). Ege Bölgesi yaprağı yenen sebze alanlarında bulunan yabancı ot türleri, yoğunlukları ve rastlanma sıklıkları. Türkiye Herboloji Dergisi, 22(2), 193-201.
• Soylu S., Sertkaya E., Üremiş İ., Bozkurt İA., Kurt Ş. (2017). Hatay ili marul (Lactuca sativa L.) ekim alanlarında görülen önemli hastalık etmenleri, zararlı ve yabancı ot türleri ve yaygınlık durumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1), 23-33.
• Stagnari F., Pisante M. (2011). The critical period for weed competition in French bean (Phaseolus vulgaris L.) in Mediterranean areas. Crop Protection, 30, 179-184
• Tepe I., Erman M., Yergin R., Bükün B. (2011). Critical period of weed control in chickpea under non-irrigated condition. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 35, 525-534.
• Torun H. (2017). Doğu Akdeniz Bölgesi’nde minör ürünler olan yaprağı yenen sebzelerde bulunan yabancı ot türleri ile rastlanma sıklıklarının ve yoğunluklarının belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 57(3) : 279 - 291.
• Tourte L., Smith RF., Klonsky KM., De Moura RL. (2004). Sample Production Costs To Produce Organic Leaf Lettuce, Central Coast Region. University of California, Cooperative Extension. Santa Cruz and Monterey, CA.
• Tursun N., Bükün B., Karacan SC., Ngouajio M., Menan H. (2007). Critical period for weed control in leek (Allium porrum L.). HortScience, 42 (1), 106-109.
• Uygur FN., Koch W., Walter H. (1984). Yabancı Ot Bilimine Giriş. PLITS, Verlag J. Margraf, Stuttgart, Germany, 2(1): 114s.
• Uluğ, E., Kadıoğlu, İ. ve Üremiş, İ., (1993). Türkiye’nin Yabancı otları ve Bazı Özellikleri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Adana Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü, No: 78, Adana, 513 s.