Librar-e Turkey Project Impact Assessment Studies: Public Library Usage Research

Yıl 2015, Cilt: 29 Sayı: 3, 433 - 460, 01.07.2015

Umut Al , İrem Soydal

Öz

In this study general information about impact assessment processes of Librar-e Turkey Planning and Pilot Project were presented. The short-term effects of the Project were also discussed by evaluating the findings of “Public Library Usage Survey” which were obtained from 78 public libraries in 26 provinces that are in the target of the Project. Public Library Usage Survey was first conducted in 2014 to start the impact assessment process of the Project. To be able to observe the possible differences of users’ perceptions about libraries that might have occurred resulting from the Project activities, the survey was applied again in 2015. The survey consists of 32 questions such as, library visit frequencies, reasons to use libraries, users’ attitudes towards the training activities that were delivered or that might be delivered in the future via the public libraries. The findings of the both Public Library Usage Surveys revealed that users’ ages and their library visit frequencies were inversely proportional, users mostly use the public libraries to borrow or read books and they tend to participate the training activities in the public libraries especially related to computer use. This study also presents some recommendations for the possible country program as well as for the future works towards the impact planning and assessment activities that have been planning to conduct in the public libraries of Turkey.

Anahtar Kelimeler

Librar-e Turkey Project, public libraries in Turkey, impact assessment studies, usage of public libraries, user studies.

Kütüphan-e Türkiye Projesi Etki Değerlendirme Çalışmaları: Halk Kütüphanesi Kullanım Araştırması

Öz

Bu çalışmada Kütüphan-e Türkiye Projesi etki değerlendirme çalışmaları hakkında genel bilgiler sunulmakta, projenin hedef kitlesini oluşturan 26 ildeki 78 halk kütüphanesinin kullanıcılarına yönelik olarak hazırlanmış “Halk Kütüphanesi Kullanım Araştırması Anketi”nden elde edilen bulgular değerlendirilmekte ve projenin kısa süreli etkisi tartışılmaktadır. Kütüphan-e Türkiye Projesi kapsamında Halk Kütüphanesi Kullanım Araştırması Anketi ilk olarak 2014 yılı içerisinde yapılmıştır. Aradan geçen zaman içerisinde farklılık gözlenip gözlenmediği ile ilgili olarak da 2015 yılında söz konusu anket çalışması tekrar uygulanmıştır. Anket 32 sorudan oluşmaktadır ve halk kütüphanelerinin ziyaret edilme sıklıkları, kullanılma amaçları, halk kütüphanelerinde verilmekte ve verilebilecek olan eğitimlere yönelik tutumlar gibi konularda detaylı bilgilerin elde edilmesine olanak tanımaktadır. Gerçekleştirilen her iki Halk Kütüphanesi Kullanım Araştırması Anketi sonuçları; kullanıcıların yaşları ile kütüphaneyi ziyaret etme sıklıklarının ters orantılı olduğunu, halk kütüphanelerinden en fazla kitap ödünç almak ya da okumak amaçlı olarak yararlanıldığını, özellikle bilgisayar kullanımı ile ilgili olarak halk kütüphanelerinde ücretsiz olarak verilecek eğitimlere kullanıcıların katılma eğiliminde olduklarını göstermektedir. Çalışmada, hem olası ülke projesi için hem de ülke projesi gerçekleşmese dahi, Türkiye’deki halk kütüphanelerine yönelik etki planlama ve değerlendirme çalışmalarının nasıl yapılması gerektiği konusunda öneriler sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kütüphan-e Türkiye Projesi, etki değerlendirme çalışmaları, Türkiye’de halk kütüphaneleri, halk kütüphanelerinin kullanımı, kullanıcı araştırmaları

Kaynakça

• Al, U. ve Soydal, İ. (2014a). Kütüphan-e Türkiye Projesi: Halk kütüphanesi kullanım araştırması. Turk KütüphaneciUği, 28(3X 288-3°7.
• Al, U. ve Soydal, İ. (2014b). Kütüphan-e Türkiye Projesi: Halk kütüphanesi potansiyel kullanım araştırması. Türk Kütüphaneciliği, 28(4), 526-546.
• Bealko, L. (2015). Monitoring & measuring computer use in libraries: Shareathon question 7. 10 Nisan 2015 tarihinde https://spaces.gatesfoundation.org/docs/DOC-6429 adresinden erişildi.
• Bill & Melinda Gates Foundation. (2015). Awarded grants. 12 Nisan 2015 tarihinde http://www. gatesi'oundation.org/I low-We-Work/Quiek-l.inks/Grants-Database adresinden erişildi.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. (2015). Asgari ücretin net hesabı ve işverene maliyeti. 12 Nisan 2015 tarihinde http://www.csgb.gov.tr/csgbPortal/cgm.portal?page=asgari adresinden erişildi.
• ÇeHk A. (2014). 5N 1K ile Kütüphan-e Türkiye Projesk Türk ^fa^anectâği 28(1), 72-74.
• Çine Halk Kütüphanesi ‘İŞKUR Hizmet NoktasE oldu. (2015). 15 Nisan 2015 tarihinde http:// www.aydindenge.com.tr/egitim-bilim/06/02/2015/cine-halk-kutuphanesi-iskur-hizmetnoktasi-oldu adresinden erişildi.
• Dezavantajlı gruplara İnternet erişimi. (2014). 12 Nisan 2015 tarihinde http://www.haberx.com/ dezavantajli_gruplara_intemet_erisimi(17,n,11513330,526).aspx adresinden erişildi.
• e-Devlet Kapısı. (2015). e-Devlet Kapısı. 12 Nisan 2015 tarihinde https://www.turkiye.gov.tr/ adresinden erişildi.
• En son ne zaman kütüphaneye gittiniz? (2015). 17 Nisan 2015 tarihinde https://www.kanald. com.tr/ana-haber-bulteni/ozel-klipler/en-son-ne-zaman-kutuphaneye-gittiniz adresinden erişildi.
• EUROSTAT. (2015). Information society statistics. 10 Nisan 2015 tarihinde http://ec.europa. eu/eurostat/web/information-society/data/main-tables adresinden erişildi.
• Fried, S., Kochanowicz, M. ve Chiranov, M. (2010). Planning for impact, assessing for sustainability. Performance Measurement and Metrics, 11(1), 56-74.
• Global Libraries. (2015). Global Libraries impact planning and assessment guide. 1 Nisan 2015 tarihinde https://spaces.gatesfoundation.org/docs/DOC-6418 adresinden erişildi.
• Global Libraries. (2013). Overview of Global Libraries Performance Metrics (PMs) and the Common Impact Measurement System (CIMS). 15 Ocak 2015 tarihinde https://spaces. gatesfoundation.org/docs/DOC-3448 adresinden erişildi.
• Görme engelliler büro işçisi olacak. (2015). 12 Nisan 2015 tarihinde http://www.yeniasir.com. tr/kenthaberleri/2015/01/20/gorme-engelliler-buro-iscisi-olacak adresinden erişildi.
• “İslahiye Kütüphanesi”nde yenilik çok. (2014). 12 Nisan 2015 tarihinde http://www.anteppress. com/islahiye-kutuphanesi-nde-yenilik-cok/ adresinden erişildi.
• Kalkınma Bakanlığı. (2014). Kamu hizmetlerinde e-Devlet uygulamaları. 12 Nisan 2015 tarihinde http://www.bilgitoplumu.gov.tr/wp-content/uploads/2014/11/2015_Yili_ Programi _BIT_e-Devlet.pdf adresinden erişildi.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2015). İstatistikler 21 Nisan 2015 tarihinde http://www.earsiv. gov.tr/stat/ adresinden erişildi.
• Kütüphan-e Türkiye. (2014a). Genel bilgi. 9 Nisan 2015 tarihinde http://www.kutuphaneturkiye. org.tr/genel-bilgi/ adresinden erişildi.
• Kütüphan-e Türkiye. (2014b). Kütüphan-e Türkiye Projesi Çocuklar için Türkçe-İngilizce Sesli Kitap Koleksiyonu. 9 Nisan 2015 tarihinde http://www.kutuphaneturkiye.org. tr/kutuphan-e-turkive-projesi-eoeuklar-iein-turkee-ingilizee-sesli-kitap-koleksivonu/ adresinden erişildi.
• Kütüphan-e Türkiye. (2014c). Kütüphan-e Türkiye Projesi (KTP) portfolyosu. 9 Nisan 2015 tarihinde http://www.kutuphaneturkiye.org.tr/portfolyo/ adresinden erişildi.
• Kütüphan-e Türkiye. (2014d). Çalışma grupları. 9 Nisan 2015 tarihinde http://www. kutuphaneturkiye.org.tr/ adresinden erişildi.
• Öçalan,A. (2010). Halkkütüphaneleri ve okulkütüphaneleriarasındaki işbirliği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Özdemirci, F. (1990). Halk kütüphanelerinin mali kaynaklarını geliştirme yolları. Prof. Dr. Osman Ersoy’a Armağan içinde (ss. 108-121). Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği.
• Polat, C. (2010). Kültürel kalkınmada halk kütüphanelerinin önemi ve Bitlis’te halk kütüphaneleri: Karşılaştırmalı bir analiz. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(10), 527-536.
• Streatfield, D. ve Markless, S. (2009). What is impact assessment and why is it important? Performance Measurement and Metrics, 10(2), 134-141.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2015). İşgücü istatistikleri, Ocak 2015. 15 Nisan 2015 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18636 adresinden erişildi.
• Uçak, N.Ö. ve Topçu, Ö.Ş. (2012). Günlük yaşamda bilgi gereksinimi ve halk kütüphaneleri. 2. Halk Kütüphaneciliği Sempozyumu: Değişen Dünyada Halk Kütüphaneleri 9-12 Mayıs 2012, Bodrum: Bildiriler, Posterler ve Çalıştay Raporları içinde (ss. 120-134). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Vanclay, F., Esteves, A.M., Aucamp, I. ve Franks, D. (2015). Social impactassessment: Guidance for assessing and managing the social impacts of projects. Fargo ND: International Association for Impact Assessment.
• Yaşlarına aldırmadan bilgisayar öğrendiler. (2015). 12 Nisan 2015 tarihinde http://www. caykaragundem.com/bolgeden/yaslarina-aldirmadan-bilgisayar-ogrendiler-h3010.html adresinden erişildi.
• Yılmaz, B. (2000). Halk kütüphanesi sorunlarına yöneticilerin yaklaşımı: Ankara örneği. Türk Kütüphaneciliği, 14(3), 332-346.
• Yılmaz, B. (1998). Halk kütüphaneleri-okul kütüphaneleri arasında işbirliği ve Türkiye’de durum. Türk Kütüphaneciliği, 12(2), 110-130.