Evaluation ofthe Reading Habit ReadinessAdequacy ofKindergartens in Ankara

Yıl 2014, Cilt: 28 Sayı: 4, 547 - 582, 01.10.2014

Selda Ekici Bülent Yılmaz

Öz

This study was carried outfor evaluation about reading habit readiness adequacy ofkindergartens in Ankara. State kindergartens affiliated to MoNE within 16 district located within Ankara Metropolitan Municipality borders makes up the area of this research. The sample of this research consists of 6 district, 50 schools and 249 teachers. Descriptive method with questionnaire, observation and interviewing techniques are used in this research. According the results obtainedfrom this study, in terms ofthe reading habit readiness ofkindergartens have positive and negative situations. Examples ofpositive situations ofreading habit readiness education is shown teachers ’attitudes and awareness ofthe importance ofpreschool term, reading habitreadiness implementation in this term and childrens ’ positive attitudes againstreading. Examples ofnegative situations ofreading habitreadiness education is shown inadequacies offamilies and training deficiencies ofteachers in this topic, physical inadequacies ofkindergartens, library and material deficiencies ofkindergartens. The hypothesis defined “Reading habitreadinessfunctions ofstate kindergartens affiliated toMoNE inAnkara are not exactly in aposition tofulfill ” has been confirmed as the result ofthe research.

Anahtar Kelimeler

Reading habit, reading habitreadiness, preschool education, preschool term, kindergarten, reading development, reading strategies, child development, Ankara.

Ankara’daki Anaokullarının Okuma Alışkanlığına Hazırlık Yeterlilikleri Açısından Değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışma, Ankara’daki anaokullarının okuma alışkanlığına hazırlık açısından yeterliliklerini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma alanını, Ankara Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde yer alan 16 ilçede bulunan devlet anaokulları oluşturmaktadır. 6 ilçe, 50 okul ve 249 öğretmen ile örneklenen araştırmada betimleme yöntemi ile anket, gözlem ve görüşme teknikleri kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, anaokulları okuma alışkanlığına hazırlık anlamında hem olumlu hem de olumsuz durumlara sahiptir. Öğretmenlerin okul öncesi dönemin önemi ve okuma alışkanlığına hazırlık uygulamalarının bu dönemde gerçekleştirilmesi konusundaki tutumları ve farkındalıkları, okul öncesi dönem çocuklarının, okumaya karşı olumlu tutumlara sahip olması olumlu durumlara örnek olarak gösterilmektedir. Ailelerin bu konudaki yetersizlikleri, öğretmenlerin bu konudaki eğitim eksikleri, okulların fiziki yetersizlikleri ve kütüphane, materyal anlamındaki eksiklikleri okuma alışkanlığına hazırlık eğitimini olumsuz etkileyen durumlardır. Elde edilen sonuçlara göre, “Ankara’da bulunan devlet anaokulları çocuklarda okuma alışkanlığına hazırlık açısından işlevlerini tam olarak yerine getirebilecek durumda değildir” biçiminde oluşturulan hipotezimiz doğrulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okuma alışkanlığı, okuma alışkanlığına hazırlık, okul öncesi eğitim, anaokulu, okul öncesi dönem, okuma gelişimi, okuma stratejileri, çocuk gelişimi, Ankara

Kaynakça

• 99 Soruda çocuk edebiyatı (2000). M.R. Şirin (Haz.), Çocuk Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Aslan, C. (2006). Yazınsal nitelikli çocuk kitaplarının çocuğun gelişim sürecindeki yeri. 2.Ulusal Çocuk ve GençlikEdebiyatı Sempozyumu, 04-06 Ekim, Ankara.
• Atman, D.S., Çat, A., Gökbulut, Ö. ve Mudu, Y. (2012). Erken çocukluk döneminde okuma alışkanlığı kazandırmada TOKİ Göksu Anaokulu örneği: “Okuyorum Doyuyorum Projesi”. 3.Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu içinde (ss. 803-808), 05-07 Ekim. Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama Merkezi (ÇOGEM).
• Bamberger, R. (1990). Okuma alışkanlığını geliştirme. (B. Çapar, Çev.). Ankara: Kültür Bakanlığı Kütüphaneler Genel Müdürlüğü.
• Bee, H. ve Boyd, D. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi. (O. Gündüz, Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Birincioğlu, E. (2006). Üniversitelerin hazırlık sınıflarında, orta düzeyde, üç aşamalı yaklaşım modeli içinde, okuma öncesi, okuma esnası ve okuma sonrası etkinliklerinin önemi üzerine öğretmen ve öğrenci görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Büyükşehir Belediyesi Kanunu. (2004). T.C. Resmi Gazete, 25531, 23 Temmuz 2004.
• Büyükşehir BelediyelerininYönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkındaki Kanun. (1984). T.C. Resmî Gazete, 18453, 9 Temmuz 1984.
• Çakmak, T. veYılmaz, B. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığınahazırlık durumları üzerine bir araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Anaokulu örneği. Türk Kütüphaneciliği, 23(3), 489-509.
• Çılgın, A.S. (2006). Çocuğa büyülü bir dünyanın kapılarını açmak. Milli Eğitim, 172, 175-182.
• Çıngı, H. (1990). Örnekleme kuramı. Ankara: Hacettepe, Üniversitesi.
• Demir, N. ve Yılmaz, E. (2011). Türkçe ses bilgisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Ekici, S. (2014). Ankara’daki anaokullarının okuma alışkanlığına hazırlık yeterlilikleri açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Epçaçan, C. (2009). OkuduğunuAnlama Stratejilerine Genel BirBakış. Uluslararası SosyalAraştırmalar Dergisi, 2(6), 207-223.
• Erduran, E. (1999). Okul öncesi eğitimde okuma-yazmaya hazırlık programları ve bilişsel yetenek özelliklerinin okuma sürecine etkileri. Yayımlanmamış yüksek lisanstezi. MarmaraÜniversitesi, İstanbul.
• Evans, M.A. ve Shaw, D. (2008). Home grown for reading: Parental contributions to young children’s emergent literacy and word recognition. Canadian Psychology, 49(2), 89-95.
• Güler, Ö. (2008). Zihin engelli öğrencilerin okuduğunu anlama becerisinde okuma öncesi, sırası ve sonrasında uygulanan okuduğunu anlama tekniklerinin etkililiklerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• İnan, D. D. (2005). İlköğretim I. kademe öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Karaçay, B. (2011). Okuyan beyin. Bilim ve Teknik, Eylül, 20-27.
• Kerem, E.A. (2001). Okul öncesi dönem çocuklarında okuma gelişimi ve okumaya hazırlıkprogramının etkisinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Koralek, D. ve Collins, R. (2012). Tutoring strategiesforpreschool and kindergarten. 03 Haziran 2013 tarihinde http://www.readingrockets.org/article/114/ adresinden erişildi.
• MEB. (2012). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: MEB, Temel Eğitim Müdürlüğü.
• MEB. [t.y]. Okullar ve diğer kurumlar. 20 Aralık 2012 tarihinde http://www.meb.gov.tr/baglantilar/ okullar/ adresinden erişildi.
• Oktay, A. ve Kerem, E. A. (31 Ocak 2004). Okul öncesi eğitimde okumaya hazırlık üzerine bir program önerisi. Cumhuriyet Bilim Teknik, s. 13.
• Pullen, P. C. ve Justice, L.M. (2003). Enhancing phonological awareness, print awareness, and oral language skills in preschool children. Intervention In SchoolAnd Clinic, 39(2), 87-98.
• Sancı, D. (2002). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin toplumsal, ekonomik ve kültürel durumlarının okuma motivasyonlarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Summak, M. S. ve Summak, A. E. (2007). Akıllı bebekler akademisi bebekler için beyin ve çoklu zekâ geliştirme rehberi. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Teach Mama (2012). 10 tips for read-aloud learning. 4 Haziran 2013 tarihinde http://teachmama. com/2012/03/10-tips-for-read-aloud-learning.html/ adresinden erişildi.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2013). Seçilmiş göstergelerle Ankara 2012. Ankara: TÜİK.
• Upton, G. (2012). Strategies to use when reading with a child. 04 Haziran 2013 tarihinde http://www. inlieuofpreschool.com/strategies-to-use-when-reading-with-a-child/ adresinden erişildi.
• Vaughn, S. ve Klingner, J. (2004) Teaching students with reading comprehension to students with learning disabilities. C. A. Stone, E. R. Silliman, B J. Ehren, and K. Apel (Ed.). In Handbook of language and literacy. New York: The Guilford Press.
• Watson, J.S. (2004). Family literacy: Support for young readers and their parents. School LibraryMedia Activities, 20(8), 24- 48.
• Yavuzer, H. (2001). Okul çağı çocuğu. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Yılmaz, B. (2004). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarında ebeveynlerin duyarlılığı. Bilgi Dünyası, 5(2), 115-136.