TÜBİTAK Türkiye Adresli Uluslararası Bilimsel Yayınları Teşvik Programınca Desteklenen Dergiler Üzerine Bir Değerlendirme: Yayıncı Ülkeler ve Disiplin Farklılıklarına Yakından Bakış

Yıl 2020, Cilt: 34 Sayı: 2, 135 - 159, 29.06.2020

Zehra Taşkın

https://doi.org/10.24146/tk.685967

Cited By: 3

Öz

Bilimsel iletişim sürecinin en önemli aktörlerinden
biri bilimsel dergilerdir. Bilimsel dergiler araştırma bulgularının sunulduğu
en önemli kayıt ortamlarıdır ve bu ortamlar sayesinde bilimsel bilginin tüm
dünyayla paylaşılması mümkün hale gelmektedir. Ancak günümüzde çeşitli
yayınevlerine ait binlerce dergi yayımlanmakta ve bu dergilerin kalitesi ile
ilgili pek çok soru işareti bulunmaktadır. Pek çok ülke bu sorunun üstesinden
gelebilmek üzere dergiler için çeşitli düzeyleri içeren sınıflamalar
geliştirmektedirler. Bu listeler akademik teşvik ve yükselmelerde
kullanılabildiği gibi araştırmacılara yayın yapabilecekleri dergiler konusunda
rehberlik etmesi için de kullanılabilmektedirler. Türkiye’de yayımlanan en
önemli dergi listesi TÜBİTAK Türkiye Adresli Uluslararası Bilimsel Yayınları
Teşvik Programına (UBYT) ait olan listedir. Temel amacı Türkiye adresli
kaliteli yayın sayısını ve bu yayınların görünürlüğünü artırmak olarak
açıklanan UBYT’de dergiler 2019 yılı itibariyle dört temel seviyede
gruplandırılmakta bu dergilerde yayın yapan yazarlar program sayesinde
ödüllendirilmektedir. Bu çalışmanın temel amacı UBYT dergi listesinde yer alan
dergilerin yayımlandıkları ülkeler ve yayımlandıkları disiplinler dikkate
alınarak değerlendirilmesi ve sonuçların sunulmasıdır. Bu amaç doğrultusunda
UBYT 2019 listesinde yer alan 10.465 ve 2018 listesinde yer alan 12.888 dergi
ile bu dergilerde yapılan Türkiye adresli yayınlara ilişkin istatistikler
derinlemesine incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre Türkiye adresli
yayınların büyük çoğunluğu UBYT tarafından en düşük seviyede sınıflandırılan dergilerde
yayımlanmaktadır. Hesaplama yönteminin değiştirilmesi ile birlikte 2018 yılı
dergi listesi ile 2019 yılı dergi listesinde dergilerin konumlarında önemli
değişiklikler olduğu saptanmıştır. Bunun yanında UBYT dergi listesinin teşvik
sınıflarında farklı disiplinlerin eşit şekilde temsil edilmediği sonucuna da
ulaşılmıştır. Yüksek teşvik miktarları ile desteklenen dergilerin neredeyse
tamamının Kuzey Amerika ve Avrupa ülkelerine ait dergiler olduğu ortaya
çıkarılmış, Türkiye adresli tüm dergilerinin en düşük seviyede sınıflandığı
saptanmıştır. Araştırma sonuçları mevcut UBYT sisteminin iyileştirilmesi
süreçlerinde uygulamayı yürüten TÜBİTAK ULAKBİM’e yardımcı olabilecek bulgular
sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bilimsel yayın teşviği, UBYT, bilimsel dergi listeleri, dergi sınıflandırması, performans değerlendirme

An Evaluation on Journals Supported by TÜBİTAK Incentive Program for International Scientific Publications: Closer Look at the Origins and Disciplines of the Journals

Öz

One of the most important actors in the scholarly communication process
is scientific journals. Scientific journals are the most important environment,
where research findings are presented, and thanks to these environments, it is
possible to share scientific information all over the world. However, thousands
of scientific journals are published and there are many question marks about
the quality of these journals for the last couple of decades. Many countries
develop journal classifications with various levels to overcome the quality
problem. These lists are used for academic incentives and promotions, as well
as to guide the researchers on journals where they can publish. In Turkey, one
of the most important journal lists is provided by TÜBİTAK Incentive Program
for International Scientific Publications (UBYT). The main objective of the
program is to increase the number of high-quality publications authored by
Turkey addressed scholars and to increase the visibility of the publications.
The journals are grouped into four basic levels in the UBYT program, and the
authors are awarded by the program in terms of the levels of the journals. The
main aim of this study is to reveal whether the UBYT journal list considers
regional and disciplinary differences. To achieve this aim, statistics and bibliometric
data on the journals included in the 2018 and 2019 UBYT journal lists are
obtained. The countries of origins of the journals and the subject areas are
taken into consideration for the analyses. According to the results, most of
the Turkey-addressed publications are published in low-level journals. With the
change of the calculation method, significant changes are determined in the
positions of the journals in 2018 and 2019 journal lists. In addition, it is
concluded that not all disciplines are represented equally in the Program’s
levels. It is discovered that almost all the top-tier journals are the journals
of North America and Europe. All Turkey-addressed journals are classified into
the low-level journals. The results of the research provide findings that may
help TÜBİTAK ULAKBİM to improve the processes in the existing UBYT system.

Anahtar Kelimeler

Incentives for scientific papers;, UBYT, scientific journal lists, journal classifications, performance evaluation

Kaynakça

• Akademik Teşvik Ödeneği Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. (2020, 16 Ocak). T. C. Resmi Gazete (Sayı: 31011). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/01/20200117-9.pdf
• Al, U. (2010). Atıf dizinlerinde yayın yapılması nereye kadar desteklenecek? Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji, 23(1191), 14-15. Erişim adresi: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~umutal/publications/CBT.pdf
• Article Influence Score. (2019). Erişim adresi: http://help.incites.clarivate.com/incitesLiveJCR/glossaryAZgroup/g4/7790-TRS.html
• Chodos, A. (2006). March 20, 1800: Volta describes the electric battery. APS News, 15, 3. Erişim adresi: https://www.aps.org/publications/apsnews/200603/history.cfm
• Clarivate Analytics. (2012). OECD category to Web of Science category mapping 2012. Erişim adresi: http://help.prod-incites.com/inCites2Live/5305-TRS/version/default/part/AttachmentData/data/OECD%20Category%20Mapping.xlsx
• Clarivate Analytics. (2018). Back to the future: Institute for Scientific Information re-established within Clarivate Analytics. Erişim adresi: https://clarivate.com/news/back-future-institute-scientific-information-re-established-within-clarivate-analytics/
• DORA. (2019). Araştırma değerlendirmesi üzerine San Francisco Deklarasyonu. Erişim adresi: https://sfdora.org/wp-content/uploads/2019/01/DORA_Turkish.pdf
• ENRESSH. (2019). About. Erişim adresi: https://enressh.eu/about/
• Faraday, M. (1832). V. Experimental researches in electricity. Philosophical Transactions of Royal Society of London. Doi: 10.1098/rstl.1832.0006
• Franklin, B. (1752). XCV. A letter of Benjamin Franklin, Efq; to Mr. Peter Collinson, F.R.S. concerning an electrical kite. Erişim adresi: https://royalsocietypublishing.org/doi/pdf/10.1098/rstl.1751.0096
• Good, B., Vermeulen, N., Tiefenthaler, B. ve Arnold, E. (2015). Counting quality? The Czech performance-based research funding system. Research Evaluation, 24(2), 91-105. Doi: 10.1093/reseval/rvu035
• Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Üyeliğine Yükseltme ve Atama Kriterleri 2019. (2019). Erişim adresi: https://www.hacettepe.edu.tr/akademik/atama/Kriter2019GSF.pdf
• Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyeliğine Yükseltme ve Atanma Kriterleri. (2019). Erişim adresi: http://kriter.hacettepe.edu.tr
• Kulczycki, E. (2017). Assessing publications through a bibliometric indicator: The case of comprehensive evaluation of scientific units in Poland. Research Evaluation, 26(1), 41–52. Doi: 10.1093/reseval/rvw023
• Master Journal List. (2020). Downloads. Erişim adresi: https://mjl.clarivate.com/home
• Taşkın, Z. ve Doğan, G. (2019, 2 Temmuz). Akademik performans ölçümünde sanat ve insan bilimleri. Sarkaç. Erişim adresi: https://sarkac.org/2019/07/akademik-performans-olcumunde-sanat-ve-insan-bilimleri/
• Tenopir, C. ve King, D.W. (2000). Towards electronic journals: Realities for scientists, librarians and publishers. Erişim adresi: http://www.cogsci.ecs.soton.ac.uk/cgi/psyc/newpsy?11.084
• The World Bank. (2019). The World Bank country and lending groups. Erişim adresi: https://datahelpdesk.worldbank.org/knowledgebase/articles/906519-world-bank-country-and-lending-groups
• Tonta, Y. (2017a). TÜBİTAK Türkiye Adresli Uluslararası Bilimsel Yayınları Teşvik (UBYT) programının değerlendirilmesi. Ankara: TÜBİTAK ULAKBİM, 2017.
• Tonta, Y. (2017b). Does monetary support increase the number of scientific papers? An interrupted time series analysis. 6th International Conference on Scientometrics & Informetrics: Conference Proceedings, Wuhan University, Wuhan, China, 16-20 Ekim 2017 içinde (s. 1228- 1239). Erişim adresi: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/yayinlar/tonta-ISSI2017-paper.pdf
• Tonta, Y. ve Akbulut, M. (2019). Does monetary support increase citation impact of scholarly papers? (Yayın aşamasında). arXiv:1909.10068. Erişim adresi: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/Yayinlar/tonta_akbulut-arxiv.pdf
• TÜBİTAK Türkiye Adresli Uluslararası Bilimsel Yayınları Teşvik (UBYT) Programı Uygulama Usul ve Esasları. (2018). Erişim adresi: https://cabim.ulakbim.gov.tr/wp-content/uploads/sites/4/2019/05/2019_UBYT_Uygulama_Usul_ve_Esaslar%c4%b1.pdf
• UBYT Hakkında. (2020). Erişim adresi: https://cabim.ulakbim.gov.tr/anasayfa/ubyt/ubyt-hakkinda/
• UBYT S.S.S. (2020). Erişim adresi: https://cabim.ulakbim.gov.tr/anasayfa/ubyt/ubyt-s-s-s/
• ÜAK. (2019). Tablo 11 - Sosyal, beşeri ve idari bilimler temel alanı. Erişim adresi: http://www.uak.gov.tr/temelalan/TA_Tablo11_2019E_250919.pdf
• Yaltırak, C. (2014). TÜBİTAK yayın teşvik sistemini değiştirmeli! Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji, 1409, 18. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/profile/Cenk_Yaltirak/publication/261061799_Tubitak_yayin_tesvik_sistemini_degistirmeli/links/02e7e533197561e007000000.pdf
• Zeigler, D. (2012). Evolution and cumulative nature of science. Evolution: Education and Outreach, 5(4), 585-588. Doi: 10.1007/s12052-012-0454-6